Candida spp. και Γυναικολογική Υγεία: Αντιμετώπιση της Κολπικής Μυκητίασης

Η κολπική μυκητίαση εκτιμάται ότι είναι η δεύτερη πιο συχνή αιτία φλεγμονής στις γυναίκες μετά τη βακτηριακή κολπίτιδα. Περίπου τα 3/4 των γυναικών κατά την αναπαραγωγική τους ηλικία έχουν τουλάχιστον ένα επεισόδιο αιδοιοκολπικής καντιντίασης και περίπου οι μισές έχουν δύο ή περισσότερα επεισόδια⁽¹⁾.

Η κολπική μυκητίαση οφείλεται στην αλλαγή της ισορροπίας της κολπικής χλωρίδας και στην υπερανάπτυξη μυκήτων του γένους Candida. Η αύξηση των περιστατικών κολπικής μυκητίασης κατά την καλοκαιρινή περίοδο είναι πιθανό να σχετίζεται με το θερμό και υγρό κλίμα που ευνοεί την ανάπτυξη των μυκήτων.

Στην ενότητα «Παθολογικά περιστατικά – Αντιμετώπιση» και συγκεκριμένα στην υπο-ενότητα «Δερματικές παθήσεις» της f-anazitisi υπάρχουν διαθέσιμες όλες οι πληροφορίες για την αναγνώριση και την αποτελεσματική αντιμετώπιση της κολπικής μυκητίασης.

Αιτιολογία, παράγοντες κινδύνου & κλινική εικόνα

Το πιο συνηθισμένο παθογόνο που απομονώνεται σε ποσοστό 85-90% των περιπτώσεων κολπικής μυκητίασης είναι ο μύκητας Candida albicans, ενώ το δεύτερο πιο συχνό παθογόνο που εντοπίζεται είναι το Candida glabrata⁽¹⁾.

Παράγοντες κινδύνου που ευνοούν την ανάπτυξη των μυκήτων του γένους Candida, είναι μεταξύ άλλων η εγκυμοσύνη, ο σακχαρώδης διαβήτης, η χρήση από του στόματος αντισυλληπτικών με υψηλή δόση οιστρογόνων, η σεξουαλική επαφή και η χρήση στενών και συνθετικών εσωρούχων^(1,2). Επιπρόσθετα, η χρήση αντιβιοτικών προκαλεί αλλαγές στην κολπική μικροχλωρίδα, η οποία αυξάνει τον αποικισμό με μύκητες Candida^(1,2).

Σε περίπου 90% των περιπτώσεων κολπικής μυκητίασης, ο κνησμός είναι το κυρίαρχο σύμπτωμα. Η κολπική έκκριση μπορεί να ποικίλλει σε σύσταση από αραιή (συχνά στην έναρξη) έως παχύρευστη, με υπόλευκο χρώμα και χωρίς έντονη ή δυσάρεστη οσμή. Επίσης, αρκετές γυναίκες αναφέρουν ερυθρότητα, πόνο, αίσθημα καύσου, δυσπαρευνία και δυσουρία⁽²⁾.

Συντηρητική & φαρμακευτική αντιμετώπιση

Στα γενικά μέτρα αντιμετώπισης τονίζεται ότι θα πρέπει να τηρούνται οι κανόνες προσωπικής υγιεινής, να αποφεύγονται οι κολπικές πλύσεις, ο ξεσμός της περιοχής και τα στενά/συνθετικά εσώρουχα. Συνιστάται καθημερινός καθαρισμός με ήπιο καθαριστικό και καλό στέγνωμα της περιοχής.

Το χρυσό πρότυπο για τη φαρμακευτική αντιμετώπιση της κολπικής μυκητίασης, σύμφωνα με τις οδηγίες των Κέντρων Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων, περιλαμβάνει τη χορήγηση σκευασμάτων με αζόλες. Αυτές επιδρούν στην οδό σύνθεσης της εργοστερόλης, η οποία είναι το δομικό στοιχείο του κυτταρικού τοιχώματος του μύκητα^(5,6).

Μπορούν να χορηγηθούν τοπικά δρώντα σκευάσματα, όπως κολπικά δισκία ή υπόθετα και/ή κολπικές κρέμες. Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να κριθεί απαραίτητη η χορήγηση αγωγής με αζόλες από του στόματος⁽²⁾.

Συμπληρώματα διατροφής & φυτικά σκευάσματα

Προβιοτικά: Τα προβιοτικά θεωρούνται μια φυσική προσέγγιση για την πρόληψη και θεραπεία των κολπικών λοιμώξεων. Μπορούν να τροποποιήσουν την ανοσολογική απόκριση του ξενιστή και να επηρεάσουν την επιθηλιακή άμυνα και επομένως την έκφραση φλεγμονωδών γονιδίων που προκαλούνται από την κολπική μυκητίαση. Εκτός από αυτό, τα προβιοτικά έχουν άμεση μυκητοκτόνο δράση, η οποία μπορεί να αναστείλει την ανάπτυξη των μυκήτων του γένους Candida και να εμποδίσει την προσκόλλησή τους στα επιθηλιακά κύτταρα⁽²⁾.

Αιθέρια έλαια: Τα φυτικά εκχυλίσματα είναι πολλά υποσχόμενα πιθανά αντιμικροβιακά στη θεραπεία και πρόληψη διαφόρων ασθενειών, χάρη στην υψηλή βιοσυμβατότητά τους, τη χαμηλή τοξικότητα και τις ευρείες θεραπευτικές τους επιδράσεις. Τα αιθέρια έλαια είναι γνωστά για τις αντιβακτηριακές, αντιμυκητιακές, αντι-ιικές, αντιοξειδωτικές, αντικαρκινικές και ανοσοτροποποιητικές τους δράσεις⁽³⁾.

Σύμφωνα με τους Hammer et al., το τεϊέλαιο και τα συστατικά του βελτιώνουν τη διαπερατότητα των κυτταρικών μεμβρανών και τροποποιούν τη σύστασή τους, γεγονός που θα μπορούσε να αναστείλει την ανάπτυξη της Candida⁽⁴⁾.

Τα αιθέρια έλαια των ειδών ρίγανης αποτελούνται κυρίως από καρβακρόλη και θυμόλη, τα οποία είναι γνωστά για το ευρύ φάσμα αντιμικροβιακής δράσης τους. Αυτά τα συστατικά είναι πιθανό να ευθύνονται για τις επιδράσεις του ελαίου ρίγανης κατά του σχηματισμού βιοφίλμ των ειδών Candida⁽³⁾.

Πηγές

1. Dovnik, A, Golle, A, Novak, D, Arko, D, Takač, I. (2015). Treatment of vulvovaginal candidiasis: a review of the literature. Acta Dermatovenerol Alp Pannonica Adriat, 24(1):5-7. https://doi.org/10.15570/actaapa.2015.2

2. Farr, A, Effendy, I, Tirri, BF, Hof, H, Mayser, P, Petricevic, L, Ruhnke, M, et al. (2021). Guideline: Vulvovaginal candidosis (AWMF 015/072, level S2k). Mycoses, 64(6):583-602. https://doi.org/10.1111/myc.13248

3. Hacioglu, M, Oyardi, O, Kirinti, A. (2021). Oregano essential oil inhibits Candida spp. Biofilms. Z Naturforsch C J Biosci, 76(11-12):443-450. https://doi.org/10.1515/znc-2021-0002

4. Hammer, KA, Carson, CF, Riley, TV. (1998). In-vitro activity of essential oils, in particular Melaleuca alternifolia (tea tree) oil and tea tree oil products, against Candida spp. J Antimicrob Chemother, 42(5):591-5. https://doi.org/10.1093/jac/42.5.591

5. Phillips, NA, Bachmann, G, Haefner, H, Martens, M, Stockdale, C. (2022). Topical Treatment of Recurrent Vulvovaginal Candidiasis: An Expert Consensus. Womens Health Rep (New Rochelle), 3(1):38-42. https://doi.org/10.1089/whr.2021.0065

6. Picheta, N, Piekarz, J, Burdan, O, Satora, M, Tarkowski, R, Kułak, K. (2024). Phytotherapy of Vulvovaginal Candidiasis: A Narrative Review. Int J Mol Sci, 25(7):3796. https://doi.org/10.3390/ijms25073796