Οι επικίνδυνες παρενέργειες των κινολονών και φθοριοκινολονών

Πριν από μικρό χρονικό διάστημα, ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) ανακοίνωσε ότι η πρόκληση περιοριστικών και δυνητικά μόνιμων παρενεργειών σε μυς, τένοντες, αρθρώσεις και στο νευρικό σύστημα οδήγησε στην αναστολή ή τον περιορισμό των αντιβιοτικών κινολόνης και φθοριοκινολόνης.

Ο EMA, σε νεότερη ανακοίνωσή του και μετά από περαιτέρω επανεξέταση, ενημερώνει τώρα τους επαγγελματίες υγείας ποιες είναι ακριβώς οι επικίνδυνες παρενέργειες αυτών των φαρμάκων που δικαιολογούν την απόφασή του για απόσυρση και περιορισμό χρήσης.

Οι νέες οδηγίες για τις φθοριοκινολόνες προς τους επαγγελματίες υγείας

• Οι φθοριοκινολόνες σχετίζονται με παρατεταμένες (έως και μήνες ή χρόνια), σοβαρές, περιοριστικές και δυνητικά μη αναστρέψιμες παρενέργειες φαρμάκων που επηρεάζουν διάφορα, μερικές φορές πολλαπλά συστήματα, κατηγορίες οργάνων και αισθήσεις.
• Οι σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες περιλαμβάνουν: τενοντίτιδα (φλεγμονή), ρήξη τένοντα, αρθραλγία, πόνο στα άκρα, διαταραχές βάδισης, νευροπάθειες που σχετίζονται με παραισθησία, καυστικό άλγος, κατάθλιψη, κόπωση, διαταραχές μνήμης, διαταραχές ύπνου και διαταραχές στην ακοή, όραση, γεύση και όσφρηση.
• Η βλάβη των τενόντων (πρήξιμο και τραυματισμός, ειδικά στον Αχίλλειο τένοντα αλλά και σε άλλους τένοντες) μπορεί να συμβεί εντός 48 ωρών από την έναρξη της θεραπείας με φθοριοκινολόνη, αλλά η βλάβη μπορεί να καθυστερήσει αρκετούς μήνες μετά τη διακοπή της θεραπείας.
• Οι ασθενείς που είναι μεγαλύτεροι σε ηλικία (άνω των 60 ετών), έχουν νεφρική δυσλειτουργία ή έχουν κάνει μεταμόσχευση συμπαγών οργάνων και εκείνοι που λαμβάνουν θεραπεία με κορτικοστεροειδή βρίσκονται σε υψηλότερο κίνδυνο πρόκλησης βλάβης των τενόντων.
• Θα πρέπει να αποφεύγεται η ταυτόχρονη θεραπεία με φθοριοκινολόνη και κορτικοστεροειδή.
• Η θεραπεία με φθοριοκινολόνη θα πρέπει να διακόπτεται με την πρώτη ένδειξη του πόνου ή της φλεγμονής του τένοντα και οι ασθενείς θα πρέπει να ενημερώνονται για να σταματήσουν τη θεραπεία με φθοριοκινολόνη και να μιλήσουν με τον γιατρό σε περίπτωση εμφάνισης συμπτωμάτων νευροπάθειας, όπως πόνου, καύσου, μυρμηγκιάσματος, αιμωδιών ή αδυναμίας.
• Οι φθοριοκινολόνες γενικά δεν πρέπει να χρησιμοποιούνται σε ασθενείς που έχουν παρουσιάσει σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες που σχετίζονται με τη χρήση φαρμάκων κινολόνης ή φθοριοκινολόνης.
• Κατά την εξέταση της θεραπείας με φάρμακο φθοριοκινολόνης, πρέπει να συμβουλευτείτε την ενημερωμένη περίληψη των χαρακτηριστικών του προϊόντος για εγκεκριμένες ενδείξεις, καθώς οι ενδείξεις για αυτά τα φάρμακα έχουν περιοριστεί (δείτε εδώ τους περιορισμούς).

Ο ΕΜΑ προσθέτει ότι τα οφέλη και οι κίνδυνοι των φθοριοκινολονών θα παρακολουθούνται συνεχώς και μια μελέτη χρήσης των φαρμάκων θα αξιολογήσει την αποτελεσματικότητα των νέων μέτρων για τη μείωση της ακατάλληλης χρήσης των φθοριοκινολονών διερευνώντας αλλαγές στη συνταγογραφούμενη συμπεριφορά.