Πολυβιταμινούχα συμπληρώματα διατροφής για παιδιά

Γράφει η Εύα Καφετζή,

Κλινική Διαιτολόγος – Διατροφολόγος, ΒSc

Επιστημονικός συνεργάτης Διαιτολογικού Τμήματος EUROMEDICA ΚΟΣΜΗΤΙΚΗ, Χαλάνδρι

Eπιστημονική Διευθύντρια Κέντρου Διαιτολογικής Υποστήριξης & Μεταβολικού Ελέγχου ΑΠΙΣΧΝΑΝΣΙΣ – ΛΟΓΩ ΔΙΑΤΡΟΦΗΣ, Πτολεμαΐδα

 Τα τελευταία χρόνια παρατηρείται ότι οι διατροφικές συνήθειες των μικρών μας φίλων είναι πολύ φτωχές σε θρεπτικές ουσίες για τον οργανισμό τους. Και φυσικά οι διατροφικές επιλογές των παιδιών είναι άμεσα ελεγχόμενες και ρυθμιζόμενες από τους γονείς τους. Έτσι πολλά παιδιά δυστυχώς δεν καταναλώνουν φρούτα και λαχανικά, τρόφιμα τα οποία είναι πλούσια σε βιταμίνες και ιχνοστοιχεία και προτιμούν να διατρέφονται με πρόχειρο φαγητό και σνακ πλούσια σε λίπος, ζάχαρη και αλάτι.

Οι διατροφικές αυτές συνήθειες μπορούν να προκαλέσουν έλλειψη βιταμινών και μετάλλων και να οδηγήσουν τα παιδιά σε προβλήματα αδυναμίας, υπερκινητικότητας κτλ.

Οι βιταμίνες είναι ουσίες που χρειάζεται ο οργανισμός σε μικρές ποσότητες για τις διάφορες μεταβολικές του λειτουργίες. Η ιδανική ποσότητα βιταμινών δεν είναι η ίδια σε όλους τους οργανισμούς και επομένως κάθε άνθρωπος χρειάζεται διαφορετική πρόσληψη βιταμινών. Τις βιταμίνες ο οργανισμός δεν μπορεί να τις συνθέσει μόνος του και τις προσλαμβάνει μέσω της τροφής του.

Πρόσφατη έρευνα σε ότι αφορά στις συνήθειες διατροφής, επιβεβαιώνει την πιθανότητα ανεπαρκούς πρόσληψης των αναγκαίων θρεπτικών συστατικών. Η μελέτη έγινε σε 6728 εφήβους καταγράφοντας συνήθειες που μπορεί να επηρεάζουν την ποιότητα σίτισης. Έδειξε ότι το 12-15% εφήβων 15-18 ετών δεν πίνουν γάλα, το 45% των κοριτσιών και το 20% των αγοριών είχαν κάνει δίαιτα σε κάποια περίοδο της ζωής τους και ότι λιγότερο του 50% δεν είχαν φάει φρούτο την προηγουμένη ενώ μόνο το 15% είχαν φάει 5 μερίδες φρούτων την προηγούμενη ημέρα.

Οι ανάγκες των παιδιών και των εφήβων σε θρεπτικά συστατικά είναι αυξημένες λόγω της συνεχής ανάπτυξης του οργανισμού τους.

Παιδιά τα οποία ακολουθούν ένα ισορροπημένο διαιτολόγιο, προσλαμβάνουν όλα τα θρεπτικά συστατικά που χρειάζεται ο οργανισμός τους και αναπτύσσονται σωστά με αποτέλεσμα να μην χρειάζεται να λαμβάνουν συμπληρώματα. Αντίθετα όμως παιδιά τα οποία η διατροφή τους παρουσιάζει διατροφικές ελλείψεις, πρέπει να καλύψουν τις ανάγκες τους μέσω των συμπληρωμάτων βιταμινών και ιχνοστοιχείων.

Συνήθως ελλείψεις παρατηρούνται σε ασβέστιο και σε σίδηρο. Το ασβέστιο χρησιμοποιείται από τα παιδιά ως δομικό συστατικό των οστών και των δοντιών, βοηθάει στην πήξη του αίματος και προλαμβάνει την οστεοπόρωση στην ενήλική τους ζωή. Ο σίδηρος είναι συστατικό της αιμοσφαιρίνης και της μυοσφαιρίνης και είναι απαραίτητος για την μεταφορά του οξυγόνου. Η έλλειψή του προκαλεί αναιμία με αποτέλεσμα να εμφανίζει το παιδί σωματική αδυναμία και πνευματική κόπωση. Οι έφηβες κοπέλες χρειάζονται περισσότερο σίδηρο λόγω των αυξημένων αναγκών τους εξαιτίας της έμμηνου ρύσης.

Η μειωμένη πρόσληψη των ουσιών αυτών μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα υγείας και να θέσει σε κίνδυνο την ομαλή ανάπτυξή του παιδιού. Ταυτόχρονα πρέπει να γνωρίζουμε πως και η υπερβολική πρόσληψη συμπληρωμάτων (πάνω από τα την ημερήσια συνιστώμενη δόση) πρέπει να αποφεύγεται, διότι μπορεί να οδηγήσει σε προβλήματα υγείας, όπως τοξικότητα, εθισμό, αλληλεπίδραση με άλλα φάρμακα κτλ. Παράδειγμα αποτελεί η βιταμίνη C που αν δοθεί σε μεγάλη δόση μπορεί να προκαλέσει διάρροια, μείωση της απορρόφησης της βιταμίνης Β12 ακόμη και νεφρολιθίαση. Η βιταμίνη Ε που θεωρείται ακίνδυνη είναι δυνατόν να προκαλέσει αιμορραγίες, αφού παρατείνει τον χρόνο πήξης του αίματος.

Παιδιά τα οποία ενδεχομένως να χρειάζονται συμπληρώματα είναι αυτά που υποσιτίζονται, που παρουσιάζουν κάποιο πρόβλημα υγείας και στα οποία δεν μπορεί να γίνει σωστά η απορρόφησή των θρεπτικών συστατικών, από τον γαστρεντερικό τους σωλήνα, που πάσχουν από κάποιο νόσημα που αυξάνει τον βασικό μεταβολισμό, παιδιά που υποφέρουν από τροφικές αλλεργίες και έχουν αποκλείσει από το καθημερινό τους διαιτολόγιο ομάδες τροφίμων, παιδιά τα οποία ασχολούνται με τον αθλητισμό και οι ανάγκες στους για την αύξηση της μυϊκής μάζας είναι μεγαλύτερες, παιδιά και ιδιαίτερα έφηβοι που καταφεύγουν σε ανορθόδοξες δίαιτες και τέλος παιδιά που διατρέφονται κυρίως με κρέας, που δεν καταναλώνουν φρούτα, λαχανικά, γαλακτοκομικά και παιδιά με πολύ περιορισμένη ποικιλία στη διατροφή τους.

Σημαντικό είναι να τονίσουμε ότι η παιδική παχυσαρκία ολοένα και αυξάνεται, δηλαδή υπάρχει αυξημένη πρόσληψη θερμίδων, το οποίο όμως δεν σημαίνει ότι υπάρχει και επαρκής πρόσληψη των θρεπτικών συστατικών.

Τα συμπληρώματα βιταμινών για παιδιά μπορούν να καταναλωθούν εφόσον είναι απαραίτητα. Τα συμπληρώματα δεν αντικαθιστούν μια πλήρη ισορροπημένη διατροφή αλλά σε συνδυασμό με αυτήν και σε σωστές δόσεις μπορούν να ωφελήσουν την υγεία τους.

Ως «ιδανικό» πολυβιταμινούχο συμπλήρωμα διατροφής για παιδιά μπορεί να θεωρηθεί αυτό που:

• Είναι ειδικά σχεδιασμένο για παιδιά.
• Έχει σύσταση με βάση τις επίσημες οδηγίες ημερήσιας πρόσληψης.
• Έχει χαμηλές δόσεις λιποδιαλυτών βιταμινών (A, D, E, K)
• Περιέχει συστατικά που ενισχύουν την απορρόφηση ασβεστίου, όπως η λυσίνη.
• Είναι σημαντικό, επίσης, στη συσκευασία του να αναφέρεται η περιεκτικότητα κάθε συστατικού
• Η αγορά του να γίνεται αποκλειστικά από το φαρμακείο
• Να προσφέρεται από εταιρίες που ακολουθούν GMP οδηγίες στην παραγωγή του.

Η συστηματική λήψη πολυβιταμινούχων συμπληρωμάτων, ειδικά σχεδιασμένων για παιδιά, θα πρέπει σήμερα να συνιστάται, κατόπιν αξιολόγησης του κάθε παιδιού μεμονωμένα, ως τακτική για να μη χάνεται χρόνος μέχρι την αποτελεσματική εφαρμογή των κατάλληλων για αυτό διαιτητικών μέτρων.

Η τακτική αυτή δεν ενέχει κινδύνους για την υγεία, ενώ έχει μεγάλες πιθανότητες να ωφελήσει.

Η θεραπεία με μεγάλες δόσεις βιταμινών ή «ορθομοριακή ιατρική», όπως αποκαλείται, κατά τις οποίες οι βιταμίνες χορηγούνται σε εξαιρετικά υψηλές δόσεις για καταστάσεις που ποικίλουν, από τη νοητική υστέρηση και την υπερκινητικότητα μέχρι τη δυσλεξία, δεν έχει καμία αποδεδειγμένη επιστημονική εγκυρότητα και μπορεί να ενέχει αρκετούς κινδύνους.