Οδηγός του Έλληνα φαρμακοποιού για τις νέες θεραπείες

Ο φαρμακοποιός της κοινότητας αναγνωρίζεται διεθνώς ως ο πιο προσβάσιμος επαγγελματίας υγείας1, πόσο μάλλον στην Ελλάδα με την εκτεταμένη διασπορά των φαρμακείων σε κάθε γωνιά της χώρας και με την αναγνώριση του κοινοτικού φαρμακείου ως σημείου παροχής υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Συνεπώς, ως επαγγελματίας πρώτης γραμμής, οφείλει να είναι ενημερωμένος για τις νέες θεραπείες που γίνονται διαθέσιμες στους ασθενείς. Πώς μπορεί λοιπόν να διαχειριστεί αποτελεσματικά αυτό το συνεχώς μεταβαλλόμενο περιβάλλον και να διασφαλίσει ότι παρέχει την καλύτερη δυνατή συμβουλή και φροντίδα στους ασθενείς του;

ΥΙΟΘΕΤΗΣΗ ΤΗΣ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗΣ

Η βάση της επικαιροποίησης της γνώσης των επαγγελματιών υγείας είναι η προσήλωση στη συνεχιζόμενη εκπαίδευση. Αυτό προϋποθέτει τη συνεχή αναζήτηση ευκαιριών προς τη διεύρυνση του γνωστικού μας πεδίου και στην καλύτερη, την κατανόηση των νέων θεραπειών. Τέτοιες ευκαιρίες μπορεί να προκύψουν από:

Επιστημονικά περιοδικά και εκδόσεις: Υπάρχουν περισσότερα από 30.000 ιατρικά περιοδικά παγκοσμίως, συνεπώς είναι πρακτικά αδύνατη η παρακολούθηση του συνόλου της βιβλιογραφίας σε πραγματικό χρόνο. Επιπλέον, η ετήσια συνδρομή στα κορυφαία περιοδικά του χώρου, όπως το New England Journal of Medicine, το JAMA και το Lancet, είναι αρκετά ακριβή. Αυτό που προτείνω σε αυτήν την περίπτωση είναι ένα μικρό «hack»: Τη δημιουργία προσωποποιημένων ειδοποιήσεων (custom alerts) για το PubMed και το PubMed Central. Το πρώτο είναι το ευρετήριο της National Library of Medicine των ΗΠΑ, ενώ το δεύτερο είναι το αρχείο της ίδιας βιβλιοθήκης με τα δωρεάν πλήρη άρθρα. Μπορεί λοιπόν κάποιος να δημιουργήσει προσωποποιημένες αναζητήσεις με τους όρους-κλειδιά που τον ενδιαφέρουν και το PubMed θα του στέλνει e-mail κάθε φορά που θα δημοσιεύεται ένα άρθρο που πληροί τα κριτήρια. Μπορείτε να βρείτε σχετικές οδηγίες εδώ: 

Συνέδρια και σεμινάρια: Η συμμετοχή σε φαρμακευτικά συνέδρια και σεμινάρια, τόσο στην Ελλάδα όσο και στο εξωτερικό, παρέχει σημαντικές ευκαιρίες μάθησης από ειδικούς, δικτύωσης με συναδέλφους και απόκτησης γνώσεων για τις τελευταίες εξελίξεις. Τα μεγάλα Πανελλήνια Φαρμακευτικά Συνέδρια (Hellas Pharm και PHARMAPoint) είναι σημεία αναφοράς, ενώ εξίσου χρήσιμα είναι τα εξειδικευμένα σεμινάρια που διοργανώνονται από φαρμακευτικές εταιρείες ή επαγγελματικούς φορείς εκπαίδευσης σαν το ΙΔΕΕΑΦ.

'Αλλοι διαδικτυακοί πόροι και webinars: Το διαδίκτυο προσφέρει έναν τεράστιο όγκο πληροφοριών σχετικά με τις νέες θεραπείες, αλλά είναι απαραίτητο να διακρίνουμε τις αξιόπιστες πηγές από τις αναξιόπιστες. Η ιστοσελίδα του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Φαρμάκων (EMA) παρέχει πρόσβαση σε επίσημες πληροφορίες για φάρμακα και ρυθμιστικά θέματα ακόμα και στην ελληνική γλώσσα. Επιπλέον, πολλές φαρμακευτικές εταιρείες και επαγγελματικές οργανώσεις προσφέρουν webinars και διαδικτυακά εκπαιδευτικά προγράμματα για συγκεκριμένες θεραπείες.

ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΤΕΧΝΟΛΟΓΙΑΣ

Η τεχνολογία διαδραματίζει καθοριστικό ρόλο στην πρόσβαση και στη διαχείριση των πληροφοριών σχετικά με τις νέες θεραπείες. Η αξιοποίησή της μπορεί να απλοποιήσει τη διαδικασία μάθησης και να ενισχύσει την ικανότητά μας να παρέχουμε τεκμηριωμένη φροντίδα.

Βάσεις δεδομένων φαρμακευτικών πληροφοριών: Η χρήση διαδικτυακών βάσεων δεδομένων όπως το UpToDate προσφέρει πρόσβαση σε ολοκληρωμένες και επικαιροποιημένες πληροφορίες σχετικά με αλληλεπιδράσεις φαρμάκων, ανεπιθύμητες ενέργειες, οδηγίες δοσολογίας και άλλα κρίσιμα δεδομένα. Αυτές οι πλατφόρμες αποτελούν ανεκτίμητους πόρους για την άμεση λήψη πληροφοριών στο σημείο φροντίδας.

Εφαρμογές για κινητά: Πολλές εφαρμογές προσφέρουν εύκολη πρόσβαση σε φαρμακευτικές πληροφορίες, κλινικές κατευθυντήριες οδηγίες και άλλους πόρους. Εφαρμογές όπως το Medscape μπορούν να εγκατασταθούν σε smartphone ή tablet, επιτρέποντας στους φαρμακοποιούς να έχουν πρόσβαση σε πληροφορίες εν κινήσει.

ΣΥΝΕΡΓΑΣΙΑ ΚΑΙ ΔΙΚΤΥΩΣΗ

Η διατήρηση της ενημέρωσης για τις νέες θεραπείες δεν είναι ατομική υπόθεση. Η συνεργασία με συναδέλφους και η ανάπτυξη ενός ισχυρού επαγγελματικού δικτύου μπορεί να ενισχύσει τη μάθησή μας και να βελτιώσει τη φροντίδα των ασθενών.

Δίκτυα φαρμακοποιών: Η συμμετοχή σε τοπικά ή εθνικά δίκτυα φαρμακοποιών προσφέρει ευκαιρίες ανταλλαγής γνώσεων, συζήτησης περίπλοκων περιστατικών και μάθησης από την εμπειρία άλλων. Αυτά τα δίκτυα μπορεί να είναι είτε οργανωμένες συναντήσεις είτε διαδικτυακά φόρουμ συζητήσεων.

Διεπιστημονική συνεργασία: Η συνεργασία με ιατρούς, νοσηλευτές και άλλους επαγγελματίες υγείας είναι απαραίτητη για την ολοκληρωμένη φροντίδα των ασθενών. Η τακτική επικοινωνία βοηθά τους φαρμακοποιούς να ενημερώνονται για νέες θεραπείες και τον ρόλο τους στη διαχείριση των ασθενών.

Εκπρόσωποι φαρμακευτικών εταιρειών: Αν και η αντικειμενικότητα είναι ζωτικής σημασίας, οι εκπρόσωποι των φαρμακευτικών εταιρειών μπορούν να αποτελέσουν χρήσιμη πηγή πληροφοριών για νέα φάρμακα, δεδομένα κλινικών δοκιμών και προγράμματα υποστήριξης ασθενών. Ωστόσο, είναι σημαντικό να αξιολογούμε κριτικά τις πληροφορίες και να τις διασταυρώνουμε με άλλες πηγές.

Με την υιοθέτηση της δια βίου μάθησης, την αξιοποίηση της τεχνολογίας, τη συνεργασία με συναδέλφους, την εστίαση σε εξειδικευμένα θεραπευτικά πεδία και την προώθηση της συνεχούς εκπαίδευσης, οι κοινοτικοί φαρμακοποιοί στην Ελλάδα μπορούν να παραμείνουν στην αιχμή των εξελίξεων και να παρέχουν άριστη φροντίδα στους ασθενείς στην εποχή των νέων θεραπειών.

Πηγή: 1. Valliant SN, Burbage SC, Pathak S, Urick BY. Pharmacists as accessible health care providers: quantifying the opportunity. J Manag Care Spec Pharm. 2022 Jan;28(1):85–90.

Πηγή: Φαρμακευτικός Κόσμος #203