Lucentis (ranibizumab)

Σύμφωνα με τα δεδομένα που παρουσιάστηκαν σε συνέντευξη Τύπου υπό την Αιγίδα της Ιατρικής Εταιρείας Αθηνών το Μάιο, πάνω στις εξελίξεις στον τομέα της οφθαλμολογίας, το Lucentis φαίνεται να είναι η πλέον αποτελεσματική, πολλά υποσχόμενη θεραπεία των παθήσεων της ωχράς κηλίδας.

Το Lucentis είναι ένα ενέσιμο διάλυμα, αποκλειστικά για ενδοΰαλώδη χορήγηση, που περιέχει 10 mg/ml της δραστικής ουσίας ρανιμπιζουμάμπη. Η χορήγηση του φαρμάκου γίνεται βάσει των αναγκών του ασθενή και η συχνότητά της ποικίλει από ασθενή σε ασθενή.

Εγκρίθηκε αρχικά το 2007 για τη νεοαγγειακή (υγρής μορφής) ηλικιακή εκφύλιση ωχράς κηλίδας (ΗΕΩ), την κυριότερη αιτία τύφλωσης ατόμων ηλικίας άνω των 60 ετών.

Από τον Ιανουάριο του 2011 αποτελεί την πρώτη και τη μόνη εγκεκριμένη φαρμακευτική αγωγή για τη βελτίωση της όρασης και της ποιότητας ζωής σε ασθενείς με έκπτωση της όρασης που οφείλεται στο διαβητικό οίδημα ωχράς κηλίδας (ΔΟΩ), το οποίο αποτελεί μια από τις κύριες αιτίες τύφλωσης του πληθυσμού εργασιακής ηλικίας στις περισσότερες ανεπτυγμένες χώρες.

Επιπλέον, στις 27 Μαΐου 2011, ο Eυρωπαϊκός Οργανισμός Φαρμάκων (ΕΜΑ) ενέκρινε τη χρήση του Lucentis ως θεραπεία για το οίδημα που οφείλεται σε θρόμβωση φλέβας αμφιβληστροειδούς, την τρίτη πιο συχνή αιτία μόνιμης απώλειας όρασης στους ενήλικες στο δυτικό κόσμο.

Η ρανιμπιζουμάμπη είναι ένα τμήμα ανθρωποποιημένου μονοκλωνικού αντισώματος το οποίο παράγεται από κύτταρα Escherichia coli μέσω της τεχνολογίας ανασυνδυασμένου DNA και δρα κατά του ανθρώπινου αγγειακού αυξητικού παράγοντα Α (VEGF-A).

Συνδέεται με μεγάλη συγγένεια με τις ισομορφές του VEGF-Α, αποτρέποντας με αυτό τον τρόπο τη σύνδεσή του με τους υποδοχείς του, η οποία οδηγεί σε πολλαπλασιασμό των ενδοθηλιακών κυττάρων και νεοαγγείωση, καθώς και σε διαρροή των αγγείων που συμβάλλουν στην εξέλιξη των παθήσεων της ωχράς κηλίδας.

Το Lucentis αποτελεί την πιο επαναστατική θεραπευτική προσέγγιση των παθήσεων της ωχράς κηλίδας, καθώς η τρέχουσα τυπική θεραπεία με λέιζερ, παρόλο που έχει προσδώσει σταθεροποίηση της όρασης σε πολλούς ασθενείς, επί της ουσίας δεν έχει καταδείξει σημαντικά ποσοστά βελτίωσης της όρασης.

Η αποτελεσματικότητα του Lucentis καθώς και η υπεροχή του έναντι άλλων θεραπειών αποδεικνύονται από διάφορες μελέτες. Ενδεικτικά αναφέρονται οι εξής:

• Μελέτες Marina και Anchor
  Το ποσοστό των ασθενών με ΗΕΩ που διατήρησαν την όρασή τους, που παρουσίασαν δηλαδή απώλεια <15 γραμμάτων σε διάστημα 12 μηνών ήταν 95% ενώ το 34-40% εμφάνισαν κλινικά σημαντική βελτίωση, οριζόμενη ως αύξηση της οπτικής οξύτητας κατά >15 γράμματα.
• Μελέτη Restore
  Η οπτική οξύτητα των ασθενών με ΔΟΩ που έλαβαν αποκλειστικά Lucentis ή Lucentis μαζί με λέιζερ, βελτιώθηκε κατά μέσο όρο, σε χρονικό διάστημα ενός έτους, κατά 5,9 και 5,5 γράμματα αντίστοιχα, έναντι εκείνων που υποβλήθηκαν σε θεραπεία μόνο σε λέιζερ.
• Μελέτη Resolve
  Σε χρονικό διάστημα 12 μηνών, η οπτική οξύτητα των ασθενών με ΔΟΩ που έλαβαν Lucentis, βελτιώθηκε κατά 11,7 γράμματα ή και περισσότερο έναντι των ασθενών που έλαβαν placebo, μερικοί εκ των οποίων είχαν υποβληθεί και σε αγωγή με λέιζερ.

Η συμβουλή στον ασθενή

Το Lucentis πρέπει να χορηγείται από οφθαλμίατρο με εμπειρία στις ενδοΰαλώδεις ενέσεις και υπό ασηπτικές συνθήκες.
Η χρήση του αντενδείκνυται σε ασθενείς με ενεργές ή πιθανολογούμενες οφθαλμικές ή περιοφθαλμικές λοιμώξεις και με ενεργή ενδοφθάλμια φλεγμονή, όπως επίσης και στη διάρκεια της εγκυμοσύνης και έως και τρεις μήνες πριν την έναρξή της, εάν αυτό είναι δυνατό.
Επίσης, δεν πρέπει να χορηγείται ταυτόχρονα με άλλους αγγειακούς ενδοθηλιακούς αυξητικούς παράγοντες, είτε συστηματικούς είτε οφθαλμικούς.
Είναι ακόμη σημαντικό να δίνονται στον ασθενή οδηγίες να χρησιμοποιεί αντιμικροβιακές σταγόνες πριν και μετά από κάθε ένεση.
Οι ενδοϋαλώδεις ενέσεις έχουν συνδεθεί με ρηγματογενή αποκόλληση και ρήξη αμφιβληστροειδούς, ενδοφθάλμια φλεγμονή, ενδοφθαλμίτιδα και ιατρογενή τραυματικό καταρράκτη. Η θεραπεία πρέπει να διακόπτεται σε ασθενείς με ρηγματογενή αποκόλληση αμφιβληστροειδούς ή οπές ωχράς κηλίδας σταδίου 3 ή 4.
Ο ασθενής θα πρέπει να γνωρίζει ότι η διαδικασία της θεραπείας ενδέχεται να επηρεάσει την ικανότητα οδήγησης ή χειρισμού μηχανών λόγω παροδικών οπτικών διαταραχών.
Τέλος ο φαρμακοποιός οφείλει να συμβουλέψει τον ασθενή να ενημερώσει το γιατρό αμέσως σε περίπτωση πόνου, αυξημένης ενόχλησης ή επιδεινούμενης ερυθρότητας στο μάτι, θολή ή μειωμένη όραση, αυξημένο αριθμό μικρών σωματιδίων στο οπτικό πεδίο ή αυξημένη ευαισθησία στο φως, καθώς και να μην παραλείπει τον τακτικό μηνιαίο επανέλεγχο από οφθαλμίατρο ανεξάρτητα από τη χορήγηση θεραπείας.