Καλωσήλθατε στο ειδησεογραφικό site του Φαρμακευτικού Κόσμου. 'Αμεση, έγκυρη και ποιοτική ενημέρωση για το φάρμακο και την υγεία.
Υγεία & Επιστήμη

Χριστίνα Δάλλα: Οι νέες θεραπείες του εγκεφάλου θα απαιτήσουν τη διεπιστημονική συνεργασία γιατρών, φαρμακοποιών και ψυχολόγων

8/7/2025 1:36:29 μμ
Συνέντευξη στο περιοδικό Φαρμακευτικός Κόσμος
Εκτύπωση
Μεγέθυνση Γραμμάτων Σμίκρυνση Γραμμάτων Αρχικό Μέγεθος
main photo


Σε ανοδική τροχιά βρίσκονται τα τελευταία χρόνια οι ψυχικές διαταραχές και οι νευρολογικές παθήσεις, με τους επιστήμονες παγκοσμίως να αναζητούν νέες λύσεις να προσφέρουν στους ασθενείς.

Μία από τις πλέον ειδικούς στις επιστημονικές εξελίξεις γύρω από τα εκφυλιστικά νοσήματα του εγκεφάλου, τις αυτοάνοσες νευρολογικές παθήσεις, τις διαταραχές του στρες και την κατάθλιψη, η Χριστίνα Δάλλα, καθηγήτρια Φαρμακολογίας στην Ιατρική Σχολή του ΕΚΠΑ και πρόεδρος Ελληνικού Συμβουλίου για τον Εγκέφαλο και Μεσογειακής Εταιρείας για τις Νευροεπιστήμες, μιλά στον Φαρμακευτικό Κόσμο για το πού στρέφεται η έρευνα, ποια η συμμετοχή της Ελλάδας και ποιες είναι οι αλλαγές που θα φέρουν τα νέα φάρμακα.


Θα θέλαμε να μας πείτε συνοπτικά ποια είναι τα κρίσιμα νοσήματα, στα οποία εστιάζει η φαρμακευτική έρευνα στον δικό σας κλάδο.

Η σύγχρονη έρευνα για τον εγκέφαλο εστιάζει σε ψυχικές και νευρολογικές διαταραχές, οι οποίες αυξάνονται συνεχώς και περιλαμβάνουν την κατάθλιψη και τις διαταραχές άγχους, και σε νευροεκφυλιστικές παθήσεις, όπως είναι η νόσος Αλτσχάιμερ κ.ά.

Παράλληλα, η έρευνα καλύπτει και τις νευροαναπτυξιακές διαταραχές, όπως το φάσμα του αυτισμού και η διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και υπερκινητικότητας (ΔΕΠΥ), καθώς και άλλες ψυχιατρικές παθήσεις, όπως η διπολική διαταραχή και η σχιζοφρένεια. Στον τομέα των νευρολογικών ασθενειών, μελετώνται επίσης παθήσεις όπως η επιληψία, η πολλαπλή σκλήρυνση, η νόσος του κινητικού νευρώνα (ALS) κ.ά.

Υπάρχει ικανοποιητική χρηματοδότηση για την έρευνα και ανάπτυξη καινοτόμων φαρμάκων;

Η χρηματοδότηση της έρευνας στην Ελλάδα παραμένει ανεπαρκής και ασυνεχής, δημιουργώντας σημαντικά εμπόδια για τους ερευνητές. Ωστόσο, ακόμα και σε ευρωπαϊκό επίπεδο, απαιτείται αύξηση της χρηματοδότησης, όπως τονίζεται από οργανισμούς, όπως το European Brain Council. Είναι ελπιδοφόρο ότι υπάρχει μια αυξανόμενη τάση για συνεργασίες μεταξύ φαρμακευτικών, τεχνολογικών και επιστημονικών εταιρειών, ακαδημαϊκών φορέων, ενώσεων ασθενών και φροντιστών, με στόχο την καλύτερη κατανόηση και αντιμετώπιση των παθήσεων του εγκεφάλου.

Ποιες φαρμακευτικές ουσίες κρίνετε ως ελπιδοφόρες και ποια νοσήματα αφορούν;

Σε ό,τι αφορά τις ψυχικές διαταραχές, η έρευνα έχει στραφεί προς τις ψυχεδελικές ουσίες, όπως η ψιλοκυβίνη, η οποία προέρχεται από τα «μαγικά μανιτάρια» και μελετάται για τη θεραπεία της κατάθλιψης και της μετατραυματικής διαταραχής - στρες. Υπάρχει ήδη σημαντική κλινική εμπειρία στο εξωτερικό, ενώ αναμένονται σχετικές μελέτες και στην Ελλάδα. Παράλληλα, οι ψυχεδελικές ουσίες μελετώνται και για ορισμένες νευρολογικές διαταραχές, όπως η αθροιστική κεφαλαλγία. Η φαρμακευτική κάνναβη, η οποία έχει ήδη εγκριθεί στην Ελλάδα για συγκεκριμένες ενδείξεις, δείχνει ελπιδοφόρα αποτελέσματα και για άλλες διαταραχές. Ιδιαίτερο ενδιαφέρον υπάρχει για την κανναβιδιόλη (CBD) στη διαχείριση συμπτωμάτων που σχετίζονται με το φάσμα του αυτισμού. Επιπλέον, διεξάγεται έρευνα για διάφορα φαρμακευτικά φυτά που μπορεί να συμβάλλουν στην αντιμετώπιση της αϋπνίας, του άγχους και του πόνου.

Στην έρευνα για την άνοια και τη νόσο Αλτσχάιμερ, μελετώνται ανοσοθεραπείες και μονοκλωνικά αντισώματα. Ωστόσο, παρόλο που ορισμένα έχουν λάβει έγκριση σε άλλες χώρες, δεν είναι ακόμα διαθέσιμα στην Ελλάδα. Η αποτελεσματικότητά τους φαίνεται να περιορίζεται σε συγκεκριμένες ομάδες ασθενών, ενώ το υψηλό κόστος αποτελεί ακόμα μία σημαντική πρόκληση.

Συμμετέχει η Ελλάδα επαρκώς σε κλινικές μελέτες καινοτόμων φαρμάκων και τελικά ο Έλληνας ασθενής έχει άμεση πρόσβαση σε αυτές τις νέες θεραπείες;

Η Ελλάδα συμμετέχει σε κλινικές μελέτες καινοτόμων φαρμάκων, αλλά η συμμετοχή της είναι περιορισμένη και αφορά κυρίως σε μελέτες Φάσης ΙΙΙ σε πανεπιστημιακές κλινικές, όπως αυτές που διεξάγονται στο Αιγινήτειο Νοσοκομείο του ΕΚΠΑ. Όταν εγκριθούν νέα φάρμακα από τον Εθνικό Οργανισμό Φαρμάκων (ΕΟΦ), η πρόσβαση των ασθενών σε αυτά γίνεται σχετικά γρήγορα. Ένα παράδειγμα αποτελεί η εσκεταμίνη, η οποία έχει εγκριθεί και χορηγείται στη χώρα μας ενδονοσοκομειακά για την ανθεκτική στη θεραπεία κατάθλιψη.

Πού θα εστιάσει στο μέλλον η έρευνα στον κλάδο σας;

Η έρευνα για τις παθήσεις του εγκεφάλου επικεντρώνεται τόσο στην κατανόηση της φυσιολογικής λειτουργίας του όσο και στη διερεύνηση της νευροβιολογίας των διαταραχών που παραμένει ατελώς χαρτογραφημένη. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην αναζήτηση βιοδεικτών και διαγνωστικών εξετάσεων, οι οποίες στην ψυχιατρική είναι σχεδόν ανύπαρκτες. Παράλληλα, η ιατρική εξατομίκευση κερδίζει έδαφος, λαμβάνοντας υπόψη παράγοντες όπως το φύλο, την ηλικία, το γενετικό υπόβαθρο κ.ά.

Νέες ουσίες και θεραπευτικοί στόχοι στον εγκέφαλο μελετώνται εντατικά. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται διαμεμβρανικοί υποδοχείς συζευγμένοι με G-πρωτεΐνες, όπως οι υποδοχείς οπιοειδών, νέοι υποδοχείς οιστρογόνων, καθώς και πρωτεΐνες όπως η πρωτεΐνη τ. Παράλληλα, διερευνώνται φυσικά προϊόντα και φαρμακευτικά φυτά, με στόχο την ανάπτυξη ουσιών που διατηρούν τις θεραπευτικές τους δράσεις χωρίς ψυχότροπες και εξαρτησιογόνες ιδιότητες, όπως στον τομέα των κανναβινοειδών και της σεροτονίνης.

Η έρευνα εστιάζει επίσης στην αλληλεπίδραση του εγκεφάλου με το ανοσοποιητικό σύστημα, μελετώντας θεραπείες που στοχεύουν σε κυτοκίνες και άλλους ανοσολογικούς παράγοντες.

Τέλος, αναμένονται ακόμα περισσότερες θεραπείες, οι οποίες βασίζονται σε νευροτεχνολογικά εμφυτεύματα, όπως συμβαίνει για παράδειγμα στην εν τω βάθει εγκεφαλική διέγερση για την αντιμετώπιση της νόσου Πάρκινσον, της επιληψίας κ.ά. Σε αυτό το πλαίσιο, η τεχνητή νοημοσύνη αναμένεται να συμβάλει σημαντικά στη βελτιστοποίηση των θεραπειών.

Χρειάζεται εξειδικευμένη εκπαίδευση ο φαρμακοποιός για να διαχειριστεί αυτές τις νέες θεραπείες;

Για ορισμένες νέες θεραπείες απαιτείται εκπαίδευση, όπως για παράδειγμα αυτές που απαιτούν συσκευές ατμοποίησης. Αντίθετα, για τις θεραπείες που θα χορηγούνται κυρίως ενδονοσοκομειακά, δεν απαιτείται ειδική εκπαίδευση, αλλά είναι κρίσιμο οι επαγγελματίες υγείας να είναι ενήμεροι για τις διαθέσιμες επιλογές και τις νέες τεχνολογίες. Η διεπιστημονική συνεργασία μεταξύ φαρμακοποιών, ψυχιάτρων, νευρολόγων και κλινικών ψυχολόγων θα είναι απαραίτητη για τη βέλτιστη φροντίδα των ασθενών.-


Πηγή: Φαρμακευτικός Κόσμος #203


Εκτύπωση
Μεγέθυνση Γραμμάτων Σμίκρυνση Γραμμάτων Αρχικό Μέγεθος

Διαβάστε επίσης

Γράφει ο Διαμαντής Κλημεντίδης, κλινικός φαρμακοποιός, διαχειριστής της πλατφόρμας ασύγχρονης διαδικτυακής εκπαίδευσης education.clinicalpharmacist.gr
Η φαρμακοβιομηχανία χρειάζεται περισσότερο στήριξη, όπως αναδείχθηκε στο 2ο ΣΦΕΕ Summit






Σχετικά άρθρα

Γιατί χρειαζόμαστε την τεχνητή νοημοσύνη στην ανάπτυξη φαρμάκων
Γράφουν ο Ανδρέας Δημακάκος PhD, MBA, PMP, Director of Scientific Insights, Intelligencia AI και ο Πάνος Καρέλης, MBA, Director of Customer Experience and Insights Excellence, Intelligencia AI
Τα πιο σύγχρονα σκευάσματα που έλαβαν έγκριση την τελευταία 5ετία
Γράφει ο Αχιλλέας Γραβάνης, Καθηγητής Φαρμακολογίας Ιατρική Σχολή Παν. Κρήτης, Ερευνητής Ινστιτούτο Μοριακής Βιολογίας & Βιοτεχνολογίας ΙΤΕ, Συνεργαζόμενος Καθηγητής Έρευνας Κέντρο Ανάπτυξης Φαρμάκων Παν. Northeastern
UCB: Το bimekizumab στη ψωριασική αρθρίτιδα και την αξονική σπονδυλαρθρίτιδα
Έδειξε διαρκή αποτελεσματικότητα και έλεγχο της φλεγμονής
Mazdutide: Το νέο πολυαναμενόμενο φάρμακο για την παχυσαρκία
Είναι ο πρώτος στον κόσμο διπλός αγωνιστής GLP-1 και GCG