Φάρμακα και οδήγηση

Η επίδραση ορισμένων κατηγοριών φαρμάκων, όπως τα υπνωτικά, τα ψυχοφάρμακα (αγχολυτικά, διεγερτικά, αντικαταθλιπτικά, νευροληπτικά, ανορεξιογόνα) και τα αντιισταμινικά στη συμπεριφορά του οδηγού είναι σε όλους γνωστή και πολλές φορές αυτονόητη και για τους καταναλωτές. Αντίστοιχες συστάσεις ισχύουν και για σκευάσματα κατά της νόσου Parkinson ή της επιληψίας. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται, ωστόσο, και κατά τη λήψη άλλων, λιγότερο «ύποπτων» φαρμάκων.

Από τα πλέον διακινούμενα από τον πάγκο φάρμακα είναι αυτά για το συνάχι. Κυρίως τα χάπια, όπως Comtrex, Clarityne-d, Panadol flu, Nurofen cf κλπ. έχουν θεαματικά αποτελέσματα χάρη στο συνδυασμό αντιισταμινικών και ψευδοεφεδρίνης.

Πρόκειται για μια εξέλιξη από τα παλιά αντιισταμινικά, όπως Fenistil και Atarax, έως τα ακόμα πιο σύγχρονα, νεότερης γενιάς (Aerius, Singulair), με λιγότερες κατά το δυνατόν παρενέργειες. Όλα αυτά τα φάρμακα όμως έχουν κατασταλτική δράση στο κεντρικό νευρικό σύστημα, με αποτέλεσμα τη μείωση της ικανότητας αντίδρασης κατά την οδήγηση. Αν προστεθεί εδώ και η συνέργεια που έχουν με το αλκοόλ, δίνεται μια καλή εικόνα του «κακού» συνδυασμού: συνάχι – φάρμακο – ποτό – οδήγηση. Οφείλουμε λοιπόν ως φαρμακοποιοί να υπενθυμίζουμε ή να ενημερώνουμε τον ασθενή-πελάτη για τη συγκεκριμένη, συνήθως άγνωστη, δράση αυτών των φαρμάκων που ετοιμάζεται να πάρει.

Αυτό που πρέπει να τονιστεί και συχνά διαφεύγει της προσοχής των καταναλωτών είναι ο χρόνος που τα φάρμακα εξακολουθούν να κυκλοφορούν στον οργανισμό μετά τη λήψη τους. Αυτός ο χρόνος ποικίλλει από αρκετές ώρες έως αρκετές ημέρες! Χαρακτηριστικό παράδειγμα εν προκειμένω αποτελεί μια άλλη ομάδα φάρμακων, τα ηρεμιστικά. Από όσο εμείς μπορούμε να γνωρίζουμε, μεγάλη ομάδα του πληθυσμού παίρνει Lexotanil που έχει χρόνο ημιζωής 20-30 ώρες. Πρέπει λοιπόν να θυμίσουμε στον πελάτη μας (που πρόκειται να οδηγήσει) ότι αν πήρε χτες βράδυ ένα χάπι 3mg, σήμερα το βράδυ έχει στον οργανισμό του σε πλήρη δράση 1,5mg και αύριο βράδυ 0,75mg. Επίσης, το Stedon έχει χρόνο ημιζωής που φτάνει τις 70 ώρες, το Frisium 20-30 ώρες, το Tavor 10-20 ώρες κ.ο.κ.

Καταστολή προκαλούν ακόμη και τα μυοχαλαρωτικά (Muscoril, Norflex, Norgesic κ.ά.), όχι όμως τα αντιφλεγμονώδη παυσίπονα (Mesulid, Ponstan, Voltaren, Niflamol κτλ.), εκτός από περιπτώσεις υπέρβασης της συνιστώμενης δοσολογίας ή σε συνδυασμό με κωδεΐνη (π.χ. Lonarid), οπότε μπορούν να επηρεάσουν την ικανότητα οδήγησης με δραματικά αποτελέσματα.

Τα αντιβηχικά δεν επηρεάζουν την οδήγηση, εκτός των κωδεϊνούχων (π.χ. Sival). Τα αντιβιοτικά καθόλου⋅ ίσα-ίσα βοηθούν, καθώς ταυτόχρονα απαγορεύουν το αλκοόλ.

Δύο άλλες μεγάλες κατηγορίες φάρμακων που έχουν επίδραση στην οδήγηση είναι τα αντιυπερτασικά και τα αντιδιαβητικά (όπου λανθασμένη δόση μπορεί να προκαλέσει υπογλυκαιμία).

Πρέπει να σκεφτούμε (με δέος θα 'λεγα) ότι αν εξαιρέσουμε –γιατί άραγε;– όσους είναι «φορτωμένοι» με νόμιμες (αλκοόλ) ή παράνομες ουσίες, οι υπόλοιποι από αυτούς που μοιραζόμαστε το δρόμο (ως οδηγοί και εμείς), σε ένα ποσοστό που θα είναι πάνω από 30%, έχουν μέσα τους αντιυπερτασικά, ηρεμιστικά, αντιψυχωσικά, αντιεπιληπτικά, ορμόνες (που άλλοτε φέρνουν ευφορία και άλλοτε κατάθλιψη), αντιισταμινικά κλπ.

Προσθέστε κι αυτόν στο πίσω αυτοκίνητο που έχει πάρει Levitra εδώ και μία ώρα και ακόμη δεν κατόρθωσε να φτάσει στο ραντεβού με τις «θελκτικές καμπύλες» που του υποσχέθηκαν από το τηλέφωνο, και μετά δεν θα έχετε καμία απορία για ό,τι συμβαίνει γύρω μας.

Τέλος, απαγορεύεται η οδήγηση μετά από την τοπική χορήγηση οφθαλμολογικών φαρμάκων, τα οποία ελαττώνουν την οπτική οξύτητα και την ικανότητα προσαρμογής των οφθαλμών, όπως επισήμανε η αναπληρώτρια καθηγήτρια φαρμακολογίας στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης Μαρία Μυρωνίδου-Τζουβελέκη. Παράλληλα υπογράμμισε ότι πολλά φάρμακα, τα οποία, όταν ληφθούν μεμονωμένα δεν επηρεάζουν σημαντικά την ικανότητα οδήγησης, είναι δυνατό να έχουν ολέθριες επιδράσεις όταν χορηγηθούν με άλλα σκευάσματα ή αλκοόλ.