Αλλάζοντας φάρμακο στον ασθενή

Βασική παράμετρος για την ύπαρξη της οποιαδήποτε επιχείρησης είναι η ύπαρξη πελατείας. Είναι πολύ πιο βασική συνιστώσα ακόμα και από την ύπαρξη κεφαλαίου.

Η πίεση για περισσότερα κέρδη στη μονάδα του χρόνου ανάγκασε το μάρκετινγκ να εφεύρει την έννοια της πελατοκεντρικότητας: Ο πελάτης έχει πάντα δίκιο, αρκεί να είναι (ή να γίνει) πιστός και να αγοράζει πολλά.

Ωστόσο, η εξάσκηση του επαγγέλματος του φαρμακοποιού χαρακτηρίζεται από μια άλλη έννοια, πιο παλιά και πιο ηθική από την πελατοκεντρικότητα: την ανθρωποκεντρικότητα. Σύμφωνα με την αρχή αυτή, το «ωφελέειν ή μη βλάπτειν» υπερισχύει ακόμη και από το πιο απλό καπρίτσιο του ασθενή, ανεξάρτητα από το ανοιγοκλείσιμο και το γέμισμα της ταμειακής μηχανής του φαρμακείου.

Ένα κλασικό παράδειγμα στο οποίο η ανθρωποκεντρικότητα υπερισχύει της πελατοκεντρικότητας είναι το πώς θα πρέπει ο φαρμακοποιος να χειρίζεται την αλλαγή της θεραπείας ενός ασθενή-πελάτη του (μολονότι ο γιατρός είναι εκείνος που αλλάζει την αγωγή).

Πριν εκτελέσει τη συνταγή, ο φαρμακοποιός θα πρέπει να είναι σε θέση να απαντήσει σε τρεις ερωτήσεις για λογαριασμό του ασθενή, είτε τον θεωρεί πελάτη του είτε όχι:

1. Είναι έτοιμος να αλλάξει αγωγή; Αρκετοί ασθενείς, ενώ δέχονται τη συνταγογράφηση του γιατρού, μόλις αντικρίζουν το νέο τους φάρμακο φοβούνται ότι δεν θα είναι αποτελεσματικό και ασφαλές, μόνο και μόνο επειδή έχουν συνδεθεί ψυχολογικά με το προηγούμενο φάρμακό τους.

2. Είναι «συμβατός» με την αλλαγή; Ο μόνος που πραγματικά γνωρίζει το σύνολο των φαρμάκων (αλλοπαθητικών, φυτοθεραπευτικών, ομοιοπαθητικών), συμπληρωμάτων διατροφής και καλλυντικών που λαμβάνει ο ασθενής είναι ο φαρμακοποιός. Είναι πολύ πιθανόν ο γιατρός να χορήγησε ένα φάρμακο ασύμβατο με τα λοιπά σκευάσματα που προμηθεύεται ο ασθενής από το φαρμακοποιό του. Θα εξακολουθήσει η συγχορήγηση για χάρη της ταμειακής μηχανής ή της αυθεντίας της «λευκής μπλούζας» του γιατρού;

3. Είναι συγχρονισμένος με την αλλαγή; Σε πολλές περιπτώσεις η απότομη διακοπή της αγωγής αποτελεί ολέθριο σφάλμα, π.χ. στα κορτικοστεροειδή και τα ψυχοφάρμακα. ’λλες πάλι φορές χρειάζεται τιτλοποίηση μέχρι ο ασθενής να λάβει τη σωστή δόση. ’λλες φορές χρειάζεται συχνά εργαστηριακός έλεγχος για να πιστοποιηθεί η ασφάλεια της αγωγής σε χρόνια βάση (π.χ. σταγόνες, κουμαρινικά αντιπηκτικά κλπ.).

Και στις τρεις περιπτώσεις ο φαρμακοποιός θα πρέπει να μιλήσει με τον ασθενή —κι ας περιμένει ο επόμενος πελάτης-στόχος—, να ενημερωθεί ο γιατρός, και να μην γεμίσει η ταμειακή μηχανή για την ώρα.

Φαίνεται οδυνηρό για ένα φαρμακείο που αποδίδει ΦΠΑ πριν εισπράξει αυτά που του οφείλει το δημόσιο. Από την άλλη μεριά, η εφαρμογή της αρχής της ανθρωποκεντρικότητας έναντι της πολυδιαφημιζόμενης πελατοκεντρικότητας μπορεί να αποτελέσει ένα πρώτης γραμμής ανάχωμα στις ορέξεις των πολυμπακάλικων και αυτών που στηρίζουν την ενσωμάτωση των φαρμακείων σε αυτά.