... προς ΕΛΛΗΝΕΣ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟΥΣ

του Βασίλη Μπιρλιράκη, φαρμακοποιού, MBA - ειδίκευση στις συνεταιριστικές επιχειρήσεις, ΜΔΕ - Χρηματοοικονομικά

Η Ελλάδα έχει εισέλθει σε μια από τις δυσκολότερες περιόδους της ιστορίας της, έχοντας να αντιμετωπίσει μια κρίση που εξελίσσεται σε διαφορετικά επίπεδα και έχει πολλαπλές διαστάσεις:

• Οικονομική: Καθώς καταρρέει το παρασιτικό μοντέλο ανάπτυξης που ακολουθήσαμε τις τελευταίες δεκαετίες, θεμελιωμένο στον τουρισμό, τα εφοπλιστικά εμβάσματα, τους κοινοτικούς πόρους, τον δημόσιο δανεισμό και την υπερεκμετάλλευση των μεταναστών. Τα λαϊκά εισοδήματα, οι μισθοί και τα μεροκάματα θα συρρικνωθούν απότομα, η ανεργία θα εκτιναχθεί, η απασχόληση θα γίνει «ελαστική» και η ύφεση θα είναι γενικευμένη.

• Κοινωνική: Αν η αποδιάρθρωση της βιομηχανικής εργατικής τάξης συνέβη ήδη εδώ και είκοσι χρόνια και της αγροτικής την τελευταία δεκαετία, σήμερα θα βιώσουμε την διάλυση των πολυπληθών και ετερόκλητων μεσαίων στρωμάτων. Οι αντιθέσεις, που για τριάντα χρόνια καλύπτονταν από το σύστημα, είναι έτοιμες να εκραγούν. Και μάλιστα με άναρχο τρόπο, διότι δεν υπάρχουν συλλογικότητες ικανές να εκφράσουν με συνεκτικό τρόπο ένα νέο κοινωνικό σχέδιο. Φτωχοί εναντίον πλουσίων, μισθωτοί εναντίον των εμπόρων, αγρότες ενάντια στην «πόλη», Έλληνες εναντίον μεταναστών και παλιοί και σχετικά ενσωματωμένοι μετανάστες εναντίον νέων μεταναστών. Οξύτερες κοινωνικές συγκρούσεις, άνοδος της εγκληματικότητας και ανασφάλεια.

• Ηθική: Που εμφανίζεται ως παντελής απουσία ηθικών αρχών και αξιών, όπως εργατικότητα, παραγωγικό ήθος, τιμιότητα, ανθρωπιά, αλληλεγγύη, κ.α. τα οποία σάρωσε στο πέρασμα του ο καταναλωτισμός, ο νεοπλουτισμός, ο ατομικισμός και ο μηδενισμός.

• Πολιτική: Έχουμε καταρχήν διάρρηξη των ευρύτερων συμμαχιών που διαμόρφωσαν το πεδίο μιας γενικευμένης συναίνεσης γύρω από το αίτημα της (καταναλωτικής) ευμάρειας, πάνω στο οποίο στήριξε τη νομιμοποίησή του το πολιτικό σύστημα την τελευταία τριακονταετία. Ταυτόχρονα δείχνει πια να εξαντλείται η κυρίαρχη επιλογή της παρασιτικής πρόσδεσης στο άρμα της Δύσης (είτε στην «ατλαντική» της εκδοχή είτε στην «ευρωπαϊκή» της αντίστοιχη). Μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση του 2008, τα άλογα που σέρνουν το δυτικό άρμα κουτσαίνουν και στρέφονται με άγριες διαθέσεις εξόντωσης απέναντι στα παράσιτα που έσερναν μαζί τους, όπως το ελληνικό. Η «Δύση», η «Ευρώπη», ή όποιο ήταν κάθε φορά το όραμα των ελληνικών ελίτ, ξεθωριάζει βίαια, αν δεν στρέφεται εναντίον των εμπνευστών του. Είναι σαφές ότι πολύ σύντομα η οικονομική κρίση θα μετατραπεί σε πολιτική κρίση, ικανή να αποσταθεροποιήσει το ανυπόληπτο πλέον πολιτικό σύστημα εξουσίας.

• Εθνική: Η αποσύνθεση της μεταπολίτευσης την οποία βιώνουμε, θα συνοδευτεί από κοινωνικές αλλά πιθανά και από εθνικές συγκρούσεις και καταρρεύσεις. Η όξυνση των εθνικών ζητημάτων σε περίοδο κρίσης, από τα Σκόπια έως το Κυπριακό και από τη Θράκη έως το Αιγαίο, σε συνδυασμό με τον συστηματικό κατακερματισμό της ταυτότητας μας, οδηγεί σε μια ανέκκλητη συρρίκνωση της ήδη μειωμένης εθνικής μας κυριαρχίας.

Πρόκειται για μια κρίση οφειλόμενη σε μοντέλα και λογικές που δημιουργήθηκαν στα ξένα, εισήχθησαν και επιβλήθηκαν από τους τοπικούς «αντιπροσώπους» της πολιτικής και κοινωνικής μας ελίτ και κατέστησαν κυρίαρχα, καθώς τα αποδεχτήκαμε χωρίς ιδιαίτερη αντίσταση.

Εμείς οι Έλληνες φαρμακοποιοί αποτελούμε οργανικό τμήμα της Ελληνικής κοινωνίας και ως τέτοιο ακολουθήσαμε, άλλοτε λιγότερο και άλλοτε περισσότερο, τα ίδια μοντέλα και τις ίδιες λογικές στον δικό μας ζωτικό χώρο. Ήταν λοιπόν φυσικό επόμενο μια γενικευμένη κρίση αυτού του είδους όχι απλά να μας επηρεάσει αλλά να θέσει υπό αμφισβήτηση την ίδια την ύπαρξη μας.

Εξειδικεύοντας λοιπόν την κρίση στον χώρο μας, αυτή παίρνει τις εξής μορφές:

• Επιστημονική: Η γνώση που λάβαμε κατά τη διάρκεια των πανεπιστημιακών σπουδών, μεταδιδόμενη μέσα από απολιθωμένα παιδαγωγικά μοντέλα και βασισμένη σε ανάγκες άλλων δεκαετιών, σε συνδυασμό με την αδιαφορία, τη συλλογική και την ατομική, για περεταίρω διεύρυνση της, μας κατέστησαν επιστημονικά αδιάφορους και δεν μας επέτρεψαν να αναγνώσουμε τις σύγχρονες ανάγκες του ασθενή και του συστήματος υγείας. Σήμερα η αμφισβήτηση της επιστημονικής μας υπεραξίας και συμβολής γίνεται φανερή παρά ποτέ. Γιατί άραγε να αμείβεται τόσο υψηλά ο φαρμακοποιός, όταν η εργασία που πραγματοποιεί είναι κατά βάση τεχνικής φύσεως, αναρωτιέται μερίδα του κόσμου.

• Επαγγελματική - Επιχειρηματική: Εκμεταλλευτήκαμε το προνόμιο που μας δόθηκε να πραγματοποιούμε τη διακίνηση των φαρμάκων και τη λειτουργία των φαρμακείων. Μπερδέψαμε τις έννοιες της διάθεσης με αυτήν της πώλησης, του φαρμακείου με αυτή του mini εμπορικού κέντρου, της κοινωνικής με αυτήν της κερδοσκοπικής επιχειρηματικότητας. Περιοριστήκαμε στο διαχειριστικό κομμάτι και τελικά ταυτίσαμε το φαρμακείο με κέντρο διαχείρισης των φαρμάκων, δίνοντας πάτημα σε αυτές τις πολιτικές και επιχειρηματικές δυνάμεις που σήμερα υποστηρίζουν πως οι κεφαλαιουχικές αλυσίδες μπορούν να πραγματοποιήσουν την διαχείριση αυτή με πολύ μεγαλύτερη αποτελεσματικότητα.

• Εκπροσώπησης: Σήμερα καταρρέει το μοντέλο της συνδικαλιστικής εκπροσώπησης που σε κεντρικό επίπεδο προάσπιζε τα συντεχνιακά (και μόνον) συμφέροντα με μεθόδους που βασίζονταν στους προσωπικούς μηχανισμούς και στην συνδιαλλαγή κάτω από το τραπέζι, ενώ περιφερειακά αναλάμβανε την εξυπηρέτηση ατομικών αιτημάτων (συχνά με αναξιοκρατικά κριτήρια ή με αδιαφανείς διαδικασίες), αφού μόνον έτσι διασφάλιζε την αυτοαναπαραγωγή του. Το αποτέλεσμα είναι σήμερα, που βρισκόμαστε στη δίνη του κυκλώνα, να μην μπορούμε να επεξεργαστούμε ένα σχέδιο συλλογικής εξόδου από αυτήν και να βρισκόμαστε απομονωμένοι και εκτεθειμένοι στην προπαγάνδα των MME και στα ψεύδη της πολιτικής ηγεσίας.

Το αβίαστο συμπέρασμα είναι ότι, τόσο σε επιστημονικό όσο και σε επαγγελματικό -επιχειρηματικό επίπεδο, αλλά και στο επίπεδο της πολιτικής εκπροσώπησης, ο παρασιτισμός έχει διαρρήξει ολοκληρωτικά τους συνεκτικούς ιστούς του φαρμακευτικού σώματος. Γι’ αυτό και εμείς είμαστε σε βαθιά και πολυεπίπεδη κρίση. Και εάν έως εχθές η αφθονία και ο κομφορμισμός είχαν μειώσει τα αντανακλαστικά μας, σήμερα κινδυνεύουμε από μια υπαρξιακή παραίτηση και έναν εσωτερικό υπαρξιακό μηδενισμό που θα μας καθηλώσει.

Είναι επιτακτική παρά ποτέ η διαμόρφωση μιας δημιουργικής πρότασης που θα συμπεριλάβει όλους μας και ταυτόχρονα θα αποτελεί και τμήμα μιας ευρύτερης αντίληψης για την χώρα μας. Η πρόταση αυτή πρέπει να έχει ως εφαλτήριό της ένα ρεαλιστικό θεωρητικό πλαίσιο, να ορίζεται από θεμελιώδεις αρχές και αξίες και να πραγματώνεται μέσα από απτές δράσεις. Πρέπει να χτιστεί έχοντας ως σημείο αναφοράς τον ασθενή και την κοινωνία, τα δικαιώματα και τις ανάγκες τους. ’λλωστε για αυτούς υπάρχουμε και αυτοί καθορίζουν τον σκοπό της ύπαρξής μας.

Αφετηρία λοιπόν μιας τέτοιας πρότασης αποτελεί:

... η αναγνώριση από μέρους μας, ως σύγχρονου κοινωνικού σκοπού του φαρμακοποιού, τη μείωση της θνησιμότητας και της νοσηρότητας που οφείλονται στα φάρμακα (όπως εξάλλου έχει οριστεί από όλους τους διεθνείς οργανισμούς, από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας έως και τη Διεθνή Ομοσπονδία φαρμακοποιών). Ο κοινωνικός αυτός σκοπός πραγματώνεται με ανάληψη της ευθύνης που μας αντιστοιχεί επί της φάρμακοθεραπείας του ασθενή, μέσα από μια συστηματική διαδικασία που οδηγεί στη διευθέτηση των φάρμακοθεραπευτικών αναγκών και την επίλυση των φαρμακοθεραπευτικών προβλημάτων του, πάντοτε σε συνεργασία με τον ίδιο τον ασθενή και τους υπόλοιπους λειτουργούς της υγείας...

Στη βάση αυτής της αναγνώρισης, θα πρέπει να κινηθούμε προς τις εξής κατευθύνσεις:

• Επιστημονικά: Η επιστημονική μας γνώση (πανεπιστημιακή και μετά-πανεπιστημιακή) θα πρέπει να εξυπηρετεί την επίτευξη του κοινωνικού μας σκοπού. Το κύριο πεδίο από το οποίο θα αντληθεί η αναγκαία γνώση θα πρέπει να είναι αυτό της φάρμακοθεραπείας, συνεπικουρούμενου από αυτό της «καθαρής» φαρμακευτικής και στοιχείων των ανθρωπιστικών επιστημών. Τα κυριότερα παιδαγωγικά εργαλεία για το χτίσιμο της θα πρέπει να είναι η πρακτική άσκηση και η μέθοδος της επίλυσης προβλημάτων.

• Επαγγελματικά - Επιχειρηματικά: Τα φαρμακεία θα πρέπει και αυτά με την σειρά τους να εξυπηρετούν την επίτευξη του κοινωνικού μας σκοπού. Για να συμβεί αυτό θα απαιτηθεί ο εμπλουτισμός του ανθρώπινου δυναμικού τους, των υλικών πόρων, η αλλαγή της χωροθέτησης και της αρχιτεκτονικής, του νομικού πλαισίου και φυσικά η υιοθέτηση του επιστημονικού πρωτοτύπου. Ταυτόχρονα λαμβάνοντας υπόψη τις γεωγραφικές ιδιαιτερότητες τις χώρας μας, καθώς και την αδυναμία του κρατικού μηχανισμού να δημιουργήσει αποκεντρωμένα σημεία παροχών υπηρεσιών υγείας, τα φαρμακεία θα πρέπει (πέραν του να διασφαλίζουν το δικαίωμα του ασθενή στην εύκολη και ισότιμη πρόσβαση σε ποιοτικά φάρμακα) να μετατραπούν σε πύλες εισόδου του ασθενή στο πρωτοβάθμιο σύστημα υγείας (και, γιατί όχι, να αποτελέσουν τον πυρήνα για την δημιουργία αποκεντρωμένων και μικρών κέντρων υγείας).

• Εκπροσώπησης: Η πολιτική μας δράση θα πρέπει και αυτή τέλος να εξυπηρετεί τον κοινωνικό μας σκοπό, να ξεκινά μέσα στην κοινωνία και να καταλήγει στα υπουργικά γραφεία νομιμοποιημένη και ισχυρή. Θα πρέπει να απευθυνθούμε στους διάφορους επιστημονικούς και κοινωνικούς φορείς, προκειμένου να δημιουργήσουμε διαύλους επικοινωνίας και χώρους συνεργασίας. Ταυτόχρονα θα πρέπει να άρουμε το διαχωρισμό των φαρμακοποιών ανάλογα με το χώρο εργασίας, μέσα από τη δημιουργία ενός είδους επιμελητηρίου φαρμακοποιών που θα αναλάβει να μας εκπροσωπήσει, με ενιαίο τρόπο, στο επιστημονικό και επαγγελματικό πεδίο.

Όταν όλα δείχνουν πως, σε όλα τα επίπεδα, μας ζητούν να αυτοκτονήσουμε αλλιώς θα μας σκοτώσουν, μοναδική απάντηση οφείλει να είναι η δημιουργική αντίσταση μας. Γι’ αυτό είπε ο ποιητής πως θέλει ΚΑΙ ΑΡΕΤΗ αλλά ΚΑΙ ΤΟΛΜΗ η ΕΛΕΥΘΕΡΙΑ.