Τα μέτρα για τη νέα γρίπη στο έλεος των πολιτικών εξελίξεων

Ένα από τα μεγαλύτερα crash test αναμένεται να περάσει το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Εν μέσω πολιτικών εξελίξεων, τα νοσοκομεία αλλά και γενικότερα όλος ο υγειονομικός μηχανισμός της χώρας θα υποχρεωθεί να ανταποκριθεί στα δεδομένα της νέας γρίπης, εμφανίζοντας όμως έντονα στοιχεία αστάθειας εξαιτίας των αλλαγών στο πολιτικό πεδίο.

Το ρευστό σκηνικό που δημιουργήθηκε από τις πρόωρες εκλογές αναμένεται να έχει επιπτώσεις στην ανταπόκριση των υπηρεσιών, καθώς ήδη το τελευταίο διάστημα είχε παρατηρηθεί ένας αποσυντονισμός στους υγειονομικούς σχηματισμούς.

Η αλλαγή φρουράς στο υπουργείο Υγείας σημαίνει και αναπόφευκτα έλλειψη πληροφόρησης και εμπειρίας στο χειρισμό της γρίπης από τη νέα ηγεσία.

Τα εμβόλια

Μεγάλο «αγκάθι» στις διαδικασίες θεωρείται η παραλαβή αλλά και η διανομή των εμβολίων κατά της νέας γρίπης. Οι προετοιμασίες είχαν τεθεί ούτως ή άλλως εν αμφιβόλω το τελευταίο διάστημα, καθώς η απερχόμενη ηγεσία του υπουργείου Υγείας, αλλά και η ομάδα Αβραμόπουλου που χειριζόταν το ζήτημα, φαίνεται πως «πόνταραν» κυρίως στην επικοινωνιακή προβολή του ζητήματος παρά στην ουσία. Δεν είναι λίγοι εκείνοι που θεωρούν πως ο Δ. Αβραμόπουλος επιχείρησε να αξιοποιήσει πολιτικά αλλά και επικοινωνιακά την «επιχείρηση άφιξης των εμβολίων», αφού μήνες τώρα ανακοίνωνε την ημερομηνία παραλαβής των παρτίδων χωρίς καν να υπάρχει σαφής εικόνα σε διεθνές επίπεδο. Διακεκριμένοι επιστήμονες μιλούν ακόμη και για βιαστική και λανθασμένη παραγγελία, αφού οι ποσότητες προαγοράστηκαν χωρίς να υπάρχει πληροφόρηση σχετικά με τον αριθμό των ήδη νοσούντων από τη νέα γρίπη.

Αυτό ωστόσο που παραμένει βασικό πρόβλημα είναι ο τρόπος που θα πεισθούν οι πολίτες να κάνουν το εμβόλιο. Η παρατεταμένη φημολογία περί μη δοκιμασμένου προϊόντος έχει συμβάλει ώστε μεγάλες ομάδες του πληθυσμού να έχουν ήδη γυρίσει την πλάτη στο εμβόλιο. Ενδεικτικό είναι ότι εδώ και καιρό επιστολές φορέων, συλλόγων αλλά και απλών πολιτών από κάθε γωνιά της χώρας έφταναν στα γραφεία του υπουργείου Υγείας, στις οποίες εξέφραζαν την άρνησή τους να υποβληθούν στη διαδικασία. Εντυπωσιακό είναι ότι ακόμη και πολλοί που ανήκουν στις ευπαθείς ομάδες του πληθυσμού, όπως υγειονομικό προσωπικό και άτομα που είναι ενταγμένα στα σώματα ασφαλείας, αρνούνται να υποβληθούν στη διαδικασία.

Η ομάδα Αβραμόπουλου είχε ήδη αποφασίσει να διανείμει ένα μεγάλο κονδύλι στον τομέα της επικοινωνίας (που θα έφθανε ακόμη και τα 5 εκατ. ευρώ), προκειμένου να μεταπείσει τους πολίτες για τη χρησιμότητα του εμβολίου. Τα χρήματα αυτά θα διοχετεύονταν σε διαφημίσεις, ημερίδες αλλά και συνέδρια, ώστε να αντιστραφεί το αρνητικό κλίμα. Ωστόσο οι πρόωρες εκλογές αντέστρεψαν όχι το κλίμα για τη νέα γρίπη αλλά τα πολιτικά δεδομένα, με συνέπεια να διακοπούν αιφνιδίως τα σχέδια Αβραμόπουλου.

Έτσι, παραμένει άγνωστο τι ποσοστό του πληθυσμού θα πραγματοποιήσει τελικώς το εμβόλιο. Εκτός «λίστας» είναι ούτως ή άλλως όσοι ήδη έχουν νοσήσει αλλά και όσοι θα αρνηθούν. Μεγάλη ποσότητα των εμβολίων που θα παραληφθούν είναι πολύ πιθανό για το λόγο αυτό να παραμείνουν στα ψυγεία του Ινστιτούτου Παστέρ (όπου θα αποθηκευτούν) αναξιοποίητα. Αυτό όμως δεν φαίνεται να απασχόλησε ιδιαίτερα το τελευταίο διάστημα τον Δ. Αβραμόπουλο, καθώς η συνήθης απάντηση ήταν «ας τα αγοράσουμε εμείς και ας μας μείνουν». Ήταν άλλωστε ένα βασικό του επιχείρημα απέναντι στην αντιπολίτευση, αφού σε κατ’ ιδίαν συνομιλίες του με στενούς του συνεργάτες δεν έδειχνε να υπολογίζει το οικονομικό κόστος αλλά το πολιτικό. Προτίμησε να σπαταλήσει μεγάλα ποσά για τα εμβόλια, παρά να υλοποιήσει ένα συνετό σχεδιασμό στα πρότυπα των άλλων χωρών. ’λλωστε η επιχειρησιακή ομάδα δεν γνωρίζει καν πόσοι έχουν ήδη αρρωστήσει από τη νέα γρίπη και συνεπώς δεν θα χρειαστεί να εμβολιαστούν, αφού δεν έχει προχωρήσει σε καμία ακριβή καταγραφή.

Επικοινωνιακή... επιδεξιότητα

Η νέα γρίπη έπεσε για την απερχόμενη ηγεσία του υπουργείου Υγείας ως... μάννα εξ ουρανού. Το μέχρι πρότινος θολό επικοινωνιακά προφίλ του Δ. Αβραμόπουλου άλλαξε σχεδόν εν μία νυκτί με το χειρισμό της νόσου. Το επιτελείο του έσπευσε να αξιοποιήσει δεόντως τη «χρυσή ευκαιρία» που παρουσιάστηκε για να εκτοξεύσει τη δημοτικότητά του στα ύψη. Με κάθε ευκαιρία, και μάλιστα μεγιστοποιώντας τις περισσότερες φορές καταστάσεις και πληροφορίες, ο πρώην υπουργός Υγείας προέβαινε σε ανακοινώσεις εκμεταλλευόμενος τη δυνατότητα που του προσέφεραν τα νέα δεδομένα.

Πολλοί είναι εκείνοι που θεωρούν πως δόθηκε μεγάλη έκταση σε μια ασθένεια που εμφάνιζε ήπια συμπτώματα χωρίς να υπάρχει λόγος. Οι πολιτικοί του αντίπαλοι υποστηρίζουν χαρακτηριστικά ότι, ενώ σε άλλες περιπτώσεις θα έπρεπε να συνιστάται ψυχραιμία στους πολίτες, η ψυχραιμία στην περίπτωση αυτή μάλλον θα έπρεπε να συνιστάται στους αρμόδιους.

Οι λανθασμένοι χειρισμοί

Η προχειρότητα των χειρισμών απεδείχθη περίτρανα στην περίπτωση των μέτρων προστασίας στα σχολεία. Η εγκύκλιος με τις οδηγίες προς όλες τις σχολικές μονάδες εστάλη λίγες μόνο ημέρες πριν ξεκινήσουν τα μαθήματα. Μάλιστα σε πολλές περιπτώσεις τα μέτρα θεωρήθηκαν ανεφάρμοστα καθώς ήταν πολύ… βαριά για τα ελληνικά δεδομένα. Στις υπόλοιπες χώρες της Ευρώπης αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο οι υγειονομικές αρχές προετοιμάζονταν πολύ καιρό πριν ανοίξουν τις πύλες τους τα σχολεία, με αποτέλεσμα να μην παρατηρηθούν δυσλειτουργίες.

Ανάλογη προχειρότητα επιδείχθηκε και ως προς το άνοιγμα ή κλείσιμο των σχολείων. Χρειάστηκαν αμέτρητες συσκέψεις προκειμένου η επιστημονική επιτροπή που όρισε το υπουργείο Υγείας να καταλήξει σε ένα κοινό συμπέρασμα για το ποιο θα ήταν το ορθό στην περίπτωση αυτή. Περισσότερο κυριάρχησαν οι διαφωνίες μεταξύ των επιστημόνων παρά η ψύχραιμη καταγραφή των δεδομένων. Πολλοί είναι εκείνοι πάντως που κατηγορούν τον Δ. Αβραμόπουλο για... επικοινωνιακή επιλογή των προσώπων που αποτελούν την εθνική επιτροπή για την πανδημία. Είναι ενδεικτικό ότι στην επιτροπή δεν υπάρχει κανένας επιδημιολόγος, του οποίου το πεδίο δράσης είναι κατεξοχήν αυτό στην περίπτωση της νέας γρίπης.

Τα δύσκολα για τους καινούριους

Συμπερασματικά, η νέα ηγεσία του υπουργείου Υγείας θα κληθεί να αντιμετωπίσει σειρά δυσκολιών στο θέμα της πανδημίας. Παρά τον υποτιθέμενο συντονισμό για τη διανομή των εμβολίων, παραμένει αμφίβολο εάν η νομαρχιακή αυτοδιοίκηση θα κατορθώσει να αντεπεξέλθει, αφού στις περισσότερες περιπτώσεις δεν υπάρχει το απαιτούμενο προσωπικό.

Επίσης στην περίπτωση που η νέα γρίπη πάψει να παρουσιάζει ήπια συμπτώματα, οι ειδικοί εκτιμούν ότι θα αντιστραφεί το κλίμα και οι πολίτες θα επιθυμούν τότε να εμβολιαστούν. Στην περίπτωση αυτή δεν μπορεί να αποκλειστεί ο συνωστισμός και η σύγχυση στα κέντρα εμβολιασμού. Ωστόσο είναι άγνωστο πώς ακριβώς θα γίνει η διανομή του εμβολίου, με ποια προτεραιότητα θα κληθούν οι πολίτες αλλά και πώς θα ειδοποιηθούν να προσέλθουν στα Κέντρα Εμβολιασμού Γρίπης.

Επίσης, τα νέα δεδομένα των φαρμακευτικών εταιρειών που παράγουν τα εμβόλια φαίνεται πως θα ανατρέψουν και πάλι τις συνθήκες αλλά και τη σειρά προτεραιότητας.

Μία από τις εταιρείες παρήγαγε εμβόλιο το οποίο παρέχει προστασία σε ποσοστό 80%, γεγονός που σημαίνει πως μία δόση θα αρκεί. Ωστόσο οι υπόλοιπες εταιρείες θα διαθέσουν δύο δόσεις, οι οποίες θα πρέπει να πραγματοποιηθούν με απόσταση τριών εβδομάδων. Έτσι, το νέο δίλημμα που τίθεται πλέον είναι ποιοι θα ενταχθούν στην... τυχερή ομάδα που θα κάνουν μόνο μία δόση και ποιοι στην ομάδα που θα χρειαστεί δύο δόσεις.