Science: Μετά από 85 χρόνια αλλάζει ο νόμος στις ΗΠΑ για τις δοκιμές φαρμάκων σε ζώα

Τα νέα φαρμακευτικά προϊόντα στις ΗΠΑ δεν θα χρειάζεται πλέον να δοκιμάζονται σε ζώα προκειμένου να λάβουν έγκριση από τον FDA, σύμφωνα με πρόσφατη νομοθεσία. Πρόκειται για ένα χρόνιο αίτημα των φιλοζωικών οργανώσεων στη χώρα, με αρθρογράφους στο Science να κάνουν λόγο για μια μεγάλη αλλαγή στο σχετικό κανονισμό ύστερα από περισσότερα από 80 χρόνια. Πιο συγκεκριμένα, οι σχετικές διατάξεις από το 1938 καθόριζαν ότι τα υποψήφια φάρμακα θα πρέπει να ελέγχονται για την ασφάλεια και αποτελεσματικότητά τους σε ζώα. Σήμερα ο νόμος επιτρέπει στον FDA να εγκρίνει τις κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους για ένα φαρμακευτικό σκεύασμα, είτε έχουν προηγηθεί δοκιμές σε ζώα είτε μελέτες άλλου είδους.

Σύμφωνα με τη μη κερδοσκοπική οργάνωση Animal Wellness Action, η οποία περιλαμβάνεται σε αυτές που πίεζαν για την αλλαγή της νομοθεσίας, ο FDA θα πρέπει πλέον να βασίζεται περισσότερο σε μη ζωικές μεθόδους δοκιμών που αναπτύσσονται τα τελευταία 10-15 χρόνια. Αυτές είναι π.χ. τα τσιπ οργάνων (όπως ήπατος) που αποτελούνται από ζωντανά κύτταρα και ιστούς καθώς και τρισδιάστατες ομάδες βλαστοκυττάρων που μιμούνται συγκεκριμένους ιστούς και είναι πολλά υποσχόμενα στην πρόβλεψη ηπατικών και καρδιακών τοξικοτήτων.

Σύμφωνα με τους υποστηρικτές της νέας νομοθεσίας, πάνω από 9 στα 10 φάρμακα που εισέρχονται σε κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους αποδεικνύονται ανασφαλή ή αναποτελεσματικά, άρα τα αποτελέσματα των δοκιμών σε ζώα είναι λανθασμένα πολύ περισσότερες φορές από ό,τι είναι σωστά. Επιπλέον κοστίζουν πολλά εκατομμύρια δολάρια στις εταιρείες, ενώ απαιτούνται δεκάδες χιλιάδες ζώα, τρωκτικά και μη, ετησίως.

Στον αντίποδα βρίσκονται φιλο-ερευνητικές ομάδες επιστημόνων που υποβαθμίζουν τον νόμο, αναφέροντας ότι σηματοδοτεί μια αργή αλλαγή των διαδικασιών. Σύμφωνα με τους ίδιους, οι μη ζωικές τεχνολογίες είναι ακόμα «στα σπάργανα» και δεν θα είναι σε θέση να αντικαταστήσουν τα ζωικά μοντέλα για πολλά χρόνια ακόμη. Εξάλλου ο νόμος επιτρέπει ακόμα στον FDA να απαιτήσει δοκιμές σε ζώα, δεν τις απαγορεύει. Τέλος, σε μια κριτική έναντι της εναλλακτικής επιλογής του τσιπ ήπατος, αναφέρεται ότι αυτό δείχνει αν ένα φάρμακο βλάπτει το ήπαρ, δεν μας δείχνει όμως αν επηρεάζει άλλα συστήματα, π.χ. το γαστρεντερικό.