Κύμα νέων φαρμάκων «εγκεφαλικής τόνωσης» αναπτύσσει η φαρμακευτική βιομηχανία

Η κυκλοφορία νέων διεγερτικών φαρμάκων, εκτός από ελπίδες σε χιλιάδες ασθενείς, θα δημιουργήσει και πρόβλημα στις ελεγκτικές υπηρεσίες και τις φαρμακοβιομηχανίες, οι οποίες θα πρέπει να βρουν τρόπο ώστε τα φάρμακα αυτά να μη χρησιμοποιούνται για λάθος σκοπούς

Πραγματικό κύμα νέων φαρμάκων «εγκεφαλικής τόνωσης» αναμένεται να εμφανιστεί μέσα στις ερχόμενες δεκαετίες, αντιμετωπίζοντας αποτελεσματικά την ασθένεια του Αλτσχάιμερ και λοιπά νευρολογικά και ψυχικά νοσήματα. Η κυκλοφορία όμως τέτοιων διεγερτικών φαρμάκων, εκτός από ελπίδες σε χιλιάδες ασθενείς, θα δημιουργήσει και πρόβλημα στις ελεγκτικές υπηρεσίες και τις φαρμακοβιομηχανίες, οι οποίες θα πρέπει να βρουν τρόπο ώστε τα φάρμακα αυτά να μη χρησιμοποιούνται για λάθος σκοπούς.

«Η χρήση ψυχοφάρμακων θα αποτελεί κοινό φαινόμενο στο μέλλον όλων μας», αναφέρει ο Γκάμπριελ Χορν, ερευνητής στο Πανεπιστήμιο του Κέμπριτζ και συντάκτης βαρύνουσας μελέτης για τα ψυχοφάρμακα, που κοινοποιήθηκε στα τέλη της περασμένης εβδομάδας στις αρμόδιες κρατικές υπηρεσίες της Βρετανίας.

Η μελέτη τονίζει ότι η κυβέρνηση της Βρετανίας οφείλει να λάβει μέτρα κατά της ενδεχόμενης ευρείας χρήσης ψυχοφάρμακων νέας γενιάς, που θα ενισχύουν τη μνήμη ή την ταχύτητα της σκέψης. Αν και τα σκευάσματα αυτά μπορεί να αποδειχθούν ωφέλιμα σε ασθενείς που πάσχουν από εκφυλιστικές ασθένειες του νευρικού συστήματος, από ψυχικά νοσήματα και εθισμούς, οι θεραπείες αυτές ίσως γίνουν αντικείμενο εκμετάλλευσης από υγιείς πολίτες που θέλουν να μελετήσουν ή να εργασθούν περισσότερο.

«Πρέπει να αναλάβουμε άμεση δράση για να εξασφαλίσουμε κάθε όφελος από τα νέα αυτά σκευάσματα, διασφαλίζοντας την ίδια στιγμή ότι δε θα χρησιμοποιηθούν με εσφαλμένο τρόπο», αναφέρει ο δρ. Χορν.

Ένας τρόπος για να διασφαλισθεί η σωστή χρήση των νέων φαρμάκων είναι η ενίσχυση της έρευνας γύρω από την ασφάλεια και την αποτελεσματικότητα των σκευασμάτων. Η Βρετανική Ακαδημία Ιατρικών Επιστημών ήδη σχεδιάζει να πραγματοποιήσει ενδελεχείς μελέτες σχετικά με τις κοινωνικές και πολιτικές προεκτάσεις της χρήσης των νέων αυτών φαρμάκων.

Ντόπινγκ... στα θρανία

Σε συναγερμό έχει τεθεί εντωμεταξύ η εκπαιδευτική κοινότητα στη Βρετανία μετά την αποκάλυψη ότι ήδη μαθητές και φοιτητές «ντοπάρονται» με τέτοιου είδους διεγερτικά φάρμακα και σκευάσματα, με στόχο να βελτιώσουν τις επιδόσεις τους στις εξετάσεις.

Σε έκθεσή της η Ακαδημία Ιατρικών Επιστημών προειδοποιεί ότι η κατάσταση έχει λάβει ανεξέλεγκτες διαστάσεις, εξαίροντας την αναγκαιότητα θέσπισης αυστηρών μέτρων σε όλα τα εκπαιδευτικά ιδρύματα της χώρας, για παράδειγμα, μαθητές και φοιτητές να υποβάλλονται υποχρεωτικά σε ουρολογική εξέταση, προκειμένου να ανιχνεύονται οι ένοχες ουσίες.

Τα τελευταία δύο χρόνια, η βρετανική Ακαδημία Ιατρικών Επιστημών έχει επιφορτιστεί με την έρευνα για την εξέλιξη των φαρμάκων. Τα πορίσματα της μελέτης κατέδειξαν ότι η κατανάλωση φαρμάκων που «κρατούν σε φόρμα» τον εγκέφαλο και χορηγούνται με ιατρική συνταγή σε ασθενείς με Αλτσχάιμερ, διαταραχή ελλειμματικής προσοχής και ναρκοληψία (χρόνια, νευρολογική διαταραχή με κύριο σύμπτωμα την έντονη υπνηλία), έχει αυξηθεί κατακόρυφα στα σχολεία και γενικότερα στα εκπαιδευτικά ιδρύματα της Βρετανίας, στη διάρκεια των εξετάσεων.

«Το ντόπινγκ στο χώρο της άθλησης τείνει να επεκταθεί και στην εκπαίδευση. Το γεγονός όμως ότι υγιέστατα άτομα καταφεύγουν σε φάρμακα θέτει σε σοβαρό κίνδυνο την υγεία τους», υποστηρίζει ο καθηγητής Λες Ίβερσεν, ένας από τους συντάκτες της έκθεσης και καθηγητής στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. «Οι επιπτώσεις των φαρμάκων που ενισχύουν τη λειτουργία του εγκεφάλου έχουν μελετηθεί σε ασθενείς που τα έχουν ανάγκη και όχι σε υγιή άτομα», τονίζει.

Για τον επικεφαλής της έρευνας, Γκάμπριελ Χορν, το μεγάλο «αγκάθι» είναι η παράνομη πώληση των φαρμάκων αυτών μέσω του διαδικτύου, αν και τα περισσότερα από αυτά απαιτούν ιατρική συνταγή. Στο μέλλον δε η κατάσταση θα επιδεινωθεί. Όλο και περισσότερα «έξυπνα» φάρμακα θα βρίσκονται στα χέρια μαθητών και φοιτητών, καθώς απουσιάζει παντελώς οποιοδήποτε νομοθετικό πλαίσιο ελέγχου.

Σύμφωνα με στοιχεία του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας:

Το 16% του παγκόσμιου πληθυσμού –κυρίως νεαρά άτομα– είναι εξαρτημένο από αμφεταμίνες.

Στις ΗΠΑ, 7 εκατομμύρια υγιή άτομα εκτιμάται ότι κάνουν κατάχρηση ενός φαρμάκου που χορηγείται σε ασθενείς με τη διαταραχή «Ελλειμματικής Προσοχής», επειδή το φάρμακο αυτό επιτρέπει στον οργανισμό να λειτουργεί νηφάλια για πολύ περισσότερες ώρες.

Το 7% των κοριτσιών στη Γερμανία καταναλώνουν τακτικά φάρμακα για καρδιοπαθείς, για να είναι σε εγρήγορση.