Χρόνιες μυκητιάσεις: Το 80% των ασθενών ανταποκρίνονται άριστα στις τοπικές θεραπείες

'Αριστα ανταποκρίνεται το 80% των ασθενών με οξεία δερματοφυτίαση ή ονυχομυκητίαση στις τοπικές θεραπείες.

Το υπόλοιπο όμως 20% των μυκητιάσεων τόσο του δέρματος όσο και των νυχιών εξελίσσεται σε χρόνιες παθήσεις, αφού είναι πολύ ανθεκτικές στις αντιμυκητιασικές θεραπείες. 

Ένοχο για τη μεγάλη πλειονότητα των επιφανειακών μυκητιασικών λοιμώξεων παγκοσμίως είναι το Trichophyton rubrum (T. rubrum), ένα δερματόφυτο που έχει την ικανότητα να εισβάλλει σε κερατινοποιημένους ιστούς. Το συγκεκριμένο δερματόφυτο μπορεί να προκαλέσει λοίμωξη οπουδήποτε στο δέρμα.

Οι περιοχές που προσβάλλονται συχνότερα είναι τα πόδια, τα νύχια, η βουβωνική περιοχή, οι μασχάλες και το τριχωτό της κεφαλής. Προκαλεί ήπια έως μέτρια δερματολογικά συμπτώματα, αναλόγως της σοβαρότητας της λοίμωξης, η οποία πιστεύεται ότι εξαρτάται από την ανοσολογική απόκριση του ασθενή στον μικροοργανισμό. Αποικίζει τις εξωτερικές στιβάδες του δέρματος και προκαλεί επίμονες λοιμώξεις, όπως «πόδι του αθλητή», ονυχομυκητίαση, μυκητίαση στη βουβωνική χώρα και δερματοφυτία κορμού, προσώπου και άκρων. Συχνά οι οξείες εκδηλώσεις από το T. rubrum μπορούν να αντιμετωπιστούν επιτυχώς με ένα τοπικό αντιμυκητιασικό.

Ωστόσο, στη χρόνια μορφή το T. rubrum μπορεί να εισβάλει στα βαθύτερα επίπεδα της επιδερμίδας, καταστέλλοντας την ανοσολογική απόκριση και παρατείνοντας τα συμπτώματα, μεταξύ των οποίων είναι ο ήπιος έως έντονος κνησμός, το φολιδωτό δέρμα και οι πλάκες. Στα νύχια προκαλεί πάχυνσή τους, αλλοίωση του χρώματός τους, -το οποίο παίρνει μια κιτρινο/καφέ απόχρωση-, παραμόρφωση του σχήματός τους και της συνοχής τους, που γίνονται πιο εύθραυστα και εύθρυπτα. Επιπλέον, μυρίζουν ελαφρώς άσχημα.

Η έγκαιρη διάγνωση της μυκητιασικής λοίμωξης είναι ζωτικής σημασίας για την αποτελεσματική θεραπεία. Οι κλασικές προσεγγίσεις διάγνωσης περιλαμβάνουν την άμεση μικροσκοπική εξέταση κλινικών δειγμάτων και την καλλιέργεια. Οι εξετάσεις αυτές πρέπει να γίνονται από προσωπικό με υψηλό επίπεδο ειδικής μυκητολογικής κατάρτισης. 

Αν και η διάγνωση μιας μυκητιασικής λοίμωξης γίνεται συχνά μόνο από την κλινική εμφάνιση, η εργαστηριακή εξέταση δερματικών αποξεσμάτων, τριχών ή νυχιών μπορεί να βοηθήσει, όταν η διάγνωση είναι αβέβαιη, αλλά κυρίως για τον προσδιορισμό του είδους του μύκητα ώστε να είναι δυνατή η στοχευμένη θεραπεία από το στόμα καθώς και η αποφυγή μετάδοσης σε άλλα άτομα της οικογένειας, εάν ανήκει στην κατηγορία των ανθρωπόφιλων ειδών.

Στις περισσότερες περιπτώσεις, η συλλογή των δειγμάτων πραγματοποιείται στο μικροβιολογικό εργαστήριο. Αρκεί ο ασθενής να έχει κάνει την κατάλληλη προετοιμασία όπως να μην έχει κόψει τα νύχια του για ένα μήνα, να μην τα έχει βάψει (αν είναι γυναίκα) την τελευταία εβδομάδα και να έχει διακόψει τη θεραπεία ικανό χρονικό διάστημα, ώστε να επιτρέψει στο μύκητα να αναπτυχθεί στην καλλιέργεια, εάν υπάρχει πρόβλημα με μυκητίαση ονύχων. Είναι επίσης ενδεχόμενο να του ζητηθεί να αποφύγει το τρίψιμο της προσβεβλημένης περιοχής για μερικές ημέρες πριν από τη λήψη των δειγμάτων, την αποφυγή χρήσης ενυδατικής κρέμας για λίγες ημέρες, όπως και να καθαρίσει την περιοχή με οινόπνευμα πριν από το ραντεβού.

Μετά την ταυτοποίηση του μύκητα προσδιορίζονται τα φάρμακα που θα τον εξοντώσουν. Η θεραπεία περιλαμβάνει τη χρήση τοπικών αλοιφών, λήψη από του στόματος φαρμάκων και εφαρμογή λέιζερ. Για τα νύχια υπάρχει επίσης και η επιλογή της εφαρμογής βερνικιού. Επειδή όμως αυτή είναι πολύμηνη θεραπεία στις περισσότερες περιπτώσεις και χρειάζεται υπομονή, επιμονή και συνέπεια, καθώς υπάρχουν συχνές υποτροπές, η πρόληψη θα πρέπει να είναι ο πρωταρχικός στόχος για όλους τους ασθενείς.