Η έρευνα στα φάρμακα ταξιδεύει στο διάστημα

Αστροναύτες στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (International Space Station), που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τη Γη, διεξάγουν πειράματα για λογαριασμό φαρμακευτικών εταιρειών με στόχο να βελτιωθεί η ανάπτυξη και η παραγωγή φαρμάκων. Ο σταθμός διαθέτει το μοναδικό εργαστήριο μικροβαρύτητας στον… ευρύτερο κόσμο, τον οποίο αξιοποιούν οι εταιρείες Merck, Bristol Myers Squibb (BMS), Amgen, Gilead Sciences, Eli Lilly κ.ά.

Ο Paul Reichert της Merck, ένας από τους πρώτους επιστήμονες που προώθησαν την ιδέα της διεξαγωγής έρευνας φαρμάκων (και συγκεκριμένα στο πεδίο της κρυστάλλωσης πρωτεϊνών) στο διάστημα και ειδικός στη δομική χημεία, εξηγεί στο pharmavoice.com ότι η εταιρεία χρησιμοποιεί το μοναδικό περιβάλλον μικροβαρύτητας στο διαστημικό σταθμό για να μελετήσει τα μονοκλωνικά αντισώματα ως κρυσταλλικά εναιωρήματα με στόχο να καταστήσει την παραγωγή φαρμάκων ασφαλέστερη και πιο εύκολη. 

Προσφέρεται ένα πολύ καλύτερο περιβάλλον για την ανάπτυξη κρυστάλλων υψηλής ποιότητας, επειδή μειώνεται η καθίζηση, τα μόρια κινούνται πιο αργά και οι επιστήμονες μπορούν να ελέγχουν με ακρίβεια τη θερμοκρασία. Χαρακτηριστικά αναφέρεται ότι πειράματα στο pembrolizumab (γνωστό ογκολογικό φάρμακο της Merck) έδειξαν ότι οι κρύσταλλοι σωματιδίων που αναπτύχθηκαν στο διάστημα ήταν μικρότεροι και πιο ομοιόμορφοι από αυτούς που αναπτύχθηκαν στη Γη και όπως αναφέρει ο ειδικός, αυτό σημαίνει ότι μια περίπλοκη έγχυση πολλών ωρών που απαιτεί τώρα το pembrolizumab, στο μέλλον θα μπορούσε να αντικατασταθεί με μια απλή ένεση στο ιατρείο.

Η BMS επίσης διεξάγει έρευνα στο περιβάλλον μικροβαρύτητας που παρέχει ο διαστημικός σταθμός. Σύμφωνα με τον Robert Garmise, αναπληρωτή διευθυντή Επιστήμης Υλικών και Μηχανικής στην εταιρεία, «η κρυστάλλωση μας βοηθά να κατανοήσουμε τη δομή της πρωτεΐνης και του τρόπου με τον οποίο τα μόριά της αλληλεπιδρούν μεταξύ τους». Αυτό δίνει σημαντικές πληροφορίες για τη σταθερότητα και για τον τρόπο ανάπτυξης μιας ένωσης, ενώ συμβάλλει στην αύξηση της αποδοτικότητας μιας φαρμακευτικής ουσίας μέσω του «καθαρισμού» της από προσμείξεις.

Ο ίδιος προτείνει τη δημιουργία κοινοπραξίας φαρμακευτικών εταιρειών για ανταλλαγή γνώσεων και εμπειριών και προώθηση της έρευνας που μπορεί να πραγματοποιείται στο διάστημα.

Την επόμενη δεκαετία, η NASA σχεδιάζει την επέκταση των διαστημικών πόρων σε συνεργασία με ιδιωτικές επιχειρήσεις για την κατασκευή σχετικών υποδομών. Η μικροβαρύτητα θα προσφέρει οφέλη στην ογκολογία, την ανοσολογία, τις καρδιαγγειακές παθήσεις, τη νευροεπιστήμη κ.ά., με την ανθρωπότητα να «απολαμβάνει» βελτιωμένες λύσεις για τη σταθερότητα (άρα και τη διακίνηση και αποθήκευση των φαρμάκων), καλύτερες διαδικασίες παραγωγής βιολογικών σκευασμάτων, ακόμα και τρισδιάστατες εκτυπώσεις για τη δημιουργία οργάνων προς μεταμόσχευση.