Δέσμη προτάσεων από την Ε.Ε. για αναμόρφωση του φαρμακευτικού τομέα

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε στις 10 Δεκεμβρίου 2008 μία δέσμη προτάσεων για την αναμόρφωση του φαρμακευτικού τομέα («φαρμακευτικό πακέτο»), η οποία αναμένεται να επηρεάσει καθοριστικά στο προσεχές μέλλον την αγορά φαρμάκου και να επαναδιαμορφώσει το τοπίο της φαρμακευτικής περίθαλψης στις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Οι προτάσεις της Κομισιόν θα πρέπει να εγκριθούν από τους ευρωβουλευτές και από τα κράτη-μέλη και δεν αναμένεται να τεθούν σε ισχύ πριν από το 2011 ή το 2012.

Το πακέτο μέτρων μεταξύ άλλων θίγει το θέμα των παράλληλων εξαγωγών (επιτρέποντας τη συνέχισή τους), περιλαμβάνει μέτρα για τον περιορισμό της διακίνησης και της εξάπλωσης των πλαστών φαρμάκων, υποδεικνύει πρωτοβουλίες που θα μπορούσαν να ληφθούν για την ενίσχυση της φαρμακευτικής έρευνας και της καινοτομίας στην Ευρώπη και παρέχει, τέλος, τη δυνατότητα σε φαρμακευτικές εταιρείες να ενημερώνουν τους πολίτες (π.χ. μέσω ιστοσελίδων) για συνταγογραφούμενα φάρμακα που κυκλοφορούν στην αγορά.

Συγκεκριμένα, δεν προτάθηκε τελικά η απαγόρευση της ανασυσκευασίας των φαρμάκων (κάτι που είχε προταθεί στο παρελθόν από την EFPIA ως μέτρο για την αντιμετώπιση της απειλής των πλαστών σκευασμάτων), ενώ αντίθετα τονίστηκαν τα οφέλη που προκύπτουν σε καταναλωτές και σε εθνικούς προϋπολογισμούς από τις παράλληλες εξαγωγές (μείωση των δαπανών και εξοικονόμηση πόρων). Σύμφωνα με στοιχεία της Ευρωπαϊκής Ένωσης Φαρμακευτικών Εταιρειών (European Association of Euro-Pharmaceutical Companies ή EAEPC) το 10% των φαρμάκων που διατίθενται στις χώρες της Δυτικής Ευρώπης αποτελούν παράλληλες εισαγωγές και εξοικονομούν στα συστήματα Υγείας των χωρών αυτών 100-600 εκατ. € κάθε χρόνο.

Σε επίπεδο φαρμακοεπαγρύπνησης η έκθεση της Κομισιόν περιλαμβάνει μέτρα για την ενίσχυση της προστασίας της υγείας των πολιτών μέσω ανάπτυξης καλύτερων συστημάτων ελέγχου ασφαλείας των φαρμακευτικών σκευασμάτων. Όπως επεσήμανε ο Επίτροπος Επιχειρηματικότητας και Βιομηχανίας Guenter Verheugen «στην Ευρώπη σχεδόν το 5% των εισαγωγών στα νοσοκομεία αφορούν αλληλεπιδράσεις φαρμάκων ή ανεπιθύμητες ενέργειες αυτών, ενώ 1 στους 5 θανάτους στα νοσοκομεία οφείλεται σ’ αυτήν ακριβώς την αιτία». Στις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής περιλαμβάνεται η δημιουργία ενός κεντρικού συστήματος αναφοράς και ελέγχου περιστατικών που αφορούν την ασφάλεια των φαρμάκων, η ίδρυση μίας νέας επιστημονικής επιτροπής στο πλαίσιο της Ε.Ε. (Συμβουλευτική Επιτροπή Εκτίμησης Κινδύνων στο πλαίσιο της Φαρμακοεπαγρύπνησης) και η εισαγωγή πρόσθετων πληροφοριών ασφάλειας και πιθανών κινδύνων στα φύλλα οδηγιών των φαρμακευτικών σκευασμάτων.

Σε ό,τι αφορά τις προτάσεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για την ενίσχυση της καινοτομίας στη φαρμακευτική έρευνα, η Ευρωπαϊκή Ένωση Βιοτεχνολογικών Εταιρειών (EuropaBio) σημειώνει: «Χαιρετίζουμε ένθερμα τα μέτρα της Ε.Ε. για την προώθηση της φαρμακευτικής έρευνας και τη διευκόλυνση της πρόσβασης των ασθενών σε νέες καινοτόμες θεραπείες. Υπάρχει άμεση ανάγκη να μπορεί ο κάθε πολίτης που χρειάζεται ένα νέο φάρμακο να το προμηθεύεται έγκαιρα, χωρίς περιττές καθυστερήσεις και γραφειοκρατικούς περιορισμούς. Νέες ελπιδοφόρες θεραπείες για την αντιμετώπιση του καρκίνου, των νευροεκφυλιστικών παθήσεων και σπάνιων νοσημάτων θα μπορούσαν να φέρουν επανάσταση στην αποτελεσματική διαχείρισή τους και βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών».

Τέλος ένα από τα μέτρα που πρότεινε η Κομισιόν και προκάλεσε αρκετές αντιδράσεις, τόσο υπέρ όσο και κατά, αφορά τη δυνατότητα στις φαρμακευτικές εταιρείες να παρέχουν στο καταναλωτικό κοινό-ασθενείς πληροφόρηση για τα φάρμακα και τις πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειές τους. Οι φαρμακευτικές εταιρείες στην Ευρώπη μέχρι σήμερα δεν μπορούσαν να παρέχουν πληροφορίες παρά μόνο μέσω φυλλαδίων που βρίσκονται εντός της συσκευασίας των φαρμάκων. Η παροχή των πληροφοριών πλέον θα μπορεί να γίνεται μέσω ειδικών επιστημονικών εντύπων και του διαδικτύου, δεν θα μπορεί όμως να γίνεται μέσω τηλεόρασης ή ραδιοφώνου όπως συμβαίνει, για παράδειγμα, στις Η.Π.Α. Η πρόταση αυτή έχει ήδη προκαλέσει την κριτική υπερασπιστών των δικαιωμάτων των καταναλωτών, με την Ευρωπαϊκή Οργάνωση Καταναλωτών (BEUC) να κάνει λόγο για «συγκαλυμμένη διαφήμιση», η Κομισιόν όμως στην έκθεσή της εστιάζει στα πλεονεκτήματα από την πληρέστερη ενημέρωση του πολίτη σχετικά με τις διαθέσιμες θεραπείες και στην αποφυγή κινδύνων από τη λήψη συγκεκριμένων σκευασμάτων.