Αντιμετωπίζοντας τον ασθενή με ημικρανία

Από τον
Μανώλη Μιτάκη, φαρμακοποιό

Προσοχή!

• Να έχετε κατά νου ότι οι ασθενείς αρκετά συχνά συγχέουν την κεφαλαλγία με την ημικρανία και αντίστροφα:

» Η υπέρταση μπορεί να οδηγήσει σε πονοκέφαλο που ο ασθενής τον περιγράφει ως ημικρανία.

» Πονοκέφαλος που χειροτερεύει τις πρωινές ώρες και βελτιώνεται κατά τη διάρκεια της ημέρας, όπως περιγράφουν οι ασθενείς, μπορεί να σημαίνει αρχόμενη ενδοκρανιακή πίεση.

• Προσπαθήστε να μιλάτε στον ημικρανικό ασθενή με λίγα λόγια και καθησυχαστικά. Εάν βρίσκεται σε φάση κρίσης, θα χρειαστεί να τον αφήσετε για λίγο μόνο του στο χώρο του εργαστηρίου και με χαμηλό φωτισμό, αντί να περιμένει στη σειρά.

Η νόσος

Η ημικρανία είναι μια παροξυσμική νόσος, η οποία χαρακτηρίζεται από υποτροπιάζοντα επεισόδια κεφαλαλγίας με ή χωρίς οπτικές και γαστρεντερικές διαταραχές.

Η ημικρανία οφείλεται σε λειτουργική διαταραχή της κρανιακής κυκλοφορίας. Ο μηχανισμός πιστεύεται ότι σχετίζεται με την ελάττωση της συστηματικής συγκέντρωσης της σεροτονίνης, η οποία με τη σειρά της οδηγεί σε αγγειοκινητικές μεταβολές.

O ασθενής

• Συνηθέστερα είναι γυναίκα (3:1).

• Αρκετά συχνά είναι φοβισμένος, λόγω των ειδικών συμπτωμάτων της ημικρανίας (κατάθλιψη που προηγείται της ημικρανίας, ελλείμματα των οπτικών πεδίων, παραισθησίες, φωτοφοβία).

• Είναι συχνός χρήστης παυσίπονων.

• Στο 50% των περιστατικών υπάρχει οικογενειακό ιστορικό ημικρανίας.

• Η ημικρανία μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε ηλικία, αλλά συνήθως ξεκινά στις ηλικίες 10-30 ετών, ενώ υποχωρεί μερικώς ή πλήρως μετά τα 50.

Η ενέργεια

• Βεβαιωθείτε ότι ο ασθενής δε λαμβάνει φάρμακα που μπορούν να προκαλέσουν κεφαλαλγία (π.χ. νιτρώδη, αντιεπιληπτικά, αντισυλληπτικά, καλιοσυντηρητικά, διουρητικά, διπυριδαμόλη, θεοφυλλίνη, υδροξυζίνη, διγοξίνη, διάφορα υπνωτικά κτλ.).

• Συστήστε στον ασθενή να αποφεύγει τις τροφές που επιτείνουν τον πονοκέφαλο: σοκολάτα, κόκκινο κρασί, καφεΐνη, τροφές που περιέχουν γλουταμινικό μονονάτριο, ασπαρτάμη, τυρί ροκφόρ, ξηροί καρποί, αλκοόλ, παγωτό, χουρμάδες, αλλαντικά, καπνιστά, ρέγγα, σύκα, σταφίδες, ξινόγαλο.

• Χορηγήστε στον ασθενή ένα αναλγητικό (ασπιρίνη, παρακεταμόλη).

• Μπορείτε επίσης να συστήσετε φυτοθεραπεία (ιδιοσκευάσματα που περιέχουν τη δρόγη feverfew) για την πρόληψη των κρίσεων ημικρανίας.

• Ζητήστε από τον ασθενή να κρατήσει ένα «αρχείο πονοκεφάλων», στο οποίο θα περιγράφει την ένταση, τη συχνότητα και τα συνοδά συμπτώματα. Θα είναι χρήσιμο σε περίπτωση που θα χρειαστεί να επισκεφθεί το γιατρό.

Σε περίπτωση που δεν υπάρξει κλινική βελτίωση του ασθενή με τις παραπάνω ενέργειες του φαρμακοποιού, θα χρειαστεί να παραπεμφθεί ο ασθενής στο γιατρό του.

Εάν ο ασθενής διαγνωστεί ως πάσχων από ημικρανία και έρθει στο φαρμακείο με συνταγή, μπορείτε να προβείτε στις παρακάτω ενέργειες:

• Βεβαιωθείτε ότι ο ασθενής έχει ενημερωθεί από το γιατρό για τη χρήση και το δοσολογικό σχήμα των φαρμάκων του.

• Βεβαιωθείτε ότι οι ασθενείς που πάσχουν από στεφανιαία νόσο, υπέρταση, καθώς και οι ασθενείς που έχουν υποστεί παροδικό ισχαιμικό επεισόδιο ή εγκεφαλικό επεισόδιο το έχουν αναφέρει στο γιατρό τους: Οι τριπτάνες (π.χ. σουματριπτάνη-Imigran) αντενδείκνυνται στις περιπτώσεις αυτές, επειδή προκαλούν αγγειοσύσπαση.

• Ελέγξτε τη συνταγή για πιθανές αλληλεπιδράσεις:

» Ο συνδυασμός τριπτάνης με ερυθρομυκίνη, κλαρυθρομυκίνη, ιτρακοναζόλη, κετοκοναζόλη και τα αντιρετροϊκά ινδιναβίρη και ριτοναβίρη πρέπει να αποφεύγεται: τα παραπάνω φάρμακα αναστέλλουν το μεταβολισμό των τριπτανών. Απαιτείται να επικοινωνήσετε με το γιατρό πριν από την εκτέλεση της συνταγής.
» Μην εκτελείτε συνταγή που περιέχει συνδυασμό τριπτάνης (σουματριπτάνη, ριζατριπτάνη, ζολμιτριπτάνη) με αναστολέα της ΜΑΟ.