Αγώνας επιβίωσης

Στις 22 του Νοέµβρη η κυβέρνηση υπέγραψε µε την Τρόικα το αναθεωρηµένο Μνηµόνιο, που ορίζει τη λήψη µέτρων για τη µείωση της φαρµακευτικής δαπάνης κατά τουλάχιστον 2 δισ. € σε σχέση µε το 2010 (εκ των οποίων τουλάχιστον το 1 δισ. € θα πρέπει να περικοπεί το 2011), επιτάσσοντας ένα µείγµα µέτρων που αφορούν:

• Την τιµολογιακή πολιτική του φαρµάκου (ευθύνη της τιµολόγησης στον Ε.Ο.Φ., παρακολούθηση των τιµών στη βάση του νέου µηχανισµού τιµολόγησης, ανώτατη τιµή γενόσηµων στο 60% της τιµής των αντίστοιχων επώνυµων φαρµάκων, ΦΠΑ για τα φάρµακα 6,5%).
• Τον έλεγχο της συνταγογραφίας (επέκταση της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης στα κύρια ταµεία κοινωνικής ασφάλισης, διεύρυνση αρνητικής λίστας, ολοκλήρωση θετικής λίστας φαρµάκων).
• Την πριµοδότηση των γενοσήµων (υποχρεωτική ηλεκτρονική συνταγογράφηση από τους γιατρούς της δραστικής ουσίας, προµήθεια νοσοκοµειακών φαρµάκων µε κριτήριο τη δραστική ουσία –µέχρι το τέλος του 2011 θα πρέπει τουλάχιστον το 50% των φαρµάκων που χρησιµοποιούνται στα δηµόσια νοσοκοµεία να είναι γενόσηµα–, χαµηλότερο ποσοστό συµµετοχής ασφαλισµένων για γενόσηµα µε τιµή κάτω από 60% από την τιµή αναφοράς).
• Την περικοπή κερδών των φορέων παραγωγής-διάθεσης του φαρµάκου (επιστροφή τιµήµατος 4% από τις φαρµακευτικές εταιρείες –rebate– µέσω της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, µείωση του περιθωρίου κέρδους των εταιρειών χονδρικής που διανέµουν φαρµακευτικά προϊόντα κατά τουλάχιστον ένα τρίτο, µείωση του περιθωρίου κέρδους των φαρµακείων στις τιµές λιανικής πώλησης, είτε άµεσα µε µείωση στο 15%-20% είτε έµµεσα µε τη θέσπιση ενός συστήµατος εκπτώσεων για τα φαρµακεία για πωλήσεις πάνω από ένα προκαθορισµένο όριο - rebate. Από το 2012, «τα περιθώρια κέρδους των φαρµακείων θα πρέπει να υπολογίζονται ως ένα κατ' αποκοπή ποσό ή µία κατ' αποκοπή αµοιβή, συνδυασµένη µε ένα µικρό περιθώριο κέρδους».

Σχετικά µε την απελευθέρωση των κλειστών επαγγελµάτων, σ' ό,τι αφορά το επάγγελµα του φαρµακοποιού το αναθεωρηµένο Μνηµόνιο προβλέπει την προώθηση πιο «ελαστικών ωραρίων λειτουργίας».

Στις 3 του Δεκέµβρη το υπουργείο Υγείας ανακοινώνει το προσχέδιο νόµου για τις «διαρθρωτικές αλλαγές στο σύστηµα υγείας» που συγκεκριµενοποιεί –σε ό,τι µας αφορά– ορισµένα από τα µέτρα του αναθεωρηµένου Μνηµονίου: έκπτωση (rebate) των φαρµακοποιών προς τα ασφαλιστικά ταµεία, κλιµακούµενη από 0,5% έως και 8% µείωση του µεικτού κέρδους των φαρµακαποθηκών –συµπεριλαµβανοµένων των Συνεταιρισµών– από 8% σε 5,4%, υποχρεωτική λειτουργία του 40-100% των φαρµακείων το Σάββατο.

Αυτά τα µέτρα, αυτές οι σαρωτικές αλλαγές, αλλάζουν δια παντός το τοπίο της φαρµακευτικής περίθαλψης, ενώ τα πράγµατα µπορούν να γίνουν ακόµα χειρότερα αν δεν «επιτευχθούν» οι στόχοι του Μνηµονίου και απαιτηθούν νέα µέτρα ή αν πιάσουν τόπο στο µέλλον οι πιέσεις ισχυρών οικονοµικών κύκλων για πλήρη απελευθέρωση του επαγγέλµατος (ιδιοκτησιακά - πληθυσµιακά - χωροταξικά).

Όπως είχαµε επισηµάνει από το τεύχος του Σεπτεµβρίου, το µακροοικονοµικό περιβάλλον του ελληνικού φαρµακείου των προηγούµενων δεκαετιών διαλύεται οριστικά και αµετάκλητα.

Ο φαρµακοποιός που θα επιβιώσει σε ένα νέο, εν πολλοίς άγνωστο και συνεχώς µεταβαλλόµενο περιβάλλον, πρέπει να οπλιστεί µε νέες ιδέες και ιδιότητες, να αλλάξει τον τρόπο σκέψης και τις πρακτικές του, να µεταµορφώσει τελικά την καθηµερινότητά του. Να εκµεταλλευτεί κάθε ευκαιρία που θα του δοθεί, ακόµα και στις συνθήκες της κρίσης (η αξιοποίηση της πριµοδότησης των γενοσήµων είναι ένα τέτοιο παράδειγµα), να ανιχνεύσει τις µέχρι τώρα ανεκµετάλλευτες δυνατότητες και προοπτικές του.

Τον Απρίλη του '96, ο Ελληνοαµερικανός φαρµακοποιός Γιώργος Δρογγάρης, ιδιοκτήτης δύο φαρµακείων, του Richmond Pharmacy & Surgical Inc. και του University Pharmacy & Surgical Inc. στη Νέα Υόρκη, µας είχε προσφέρει µια λεπτοµερειακή περιγραφή της θέσης και της προοπτικής του φαρµακοποιού και του ατοµικού φαρµακείου στις συνθήκες του Νέου Κόσµου. Τότε, που η κρίση της κοινωνικής ασφάλισης και οι αµείλικτοι νόµοι της αγοράς γεννούσαν ανέµους σαρωτικών αλλαγών στη φαρµακευτική περίθαλψη. Ανέµους που έπνεαν ήδη από τότε προς τη γηραιά µας ήπειρο.

Σήµερα, 14 χρόνια µετά, ανακαλύπτω τα όσα «προφητικά» µας είχε τότε αποκαλύψει: «...έτσι η πολιτική µας δεν µπορεί να είναι άλλη από µια πολιτική επιβίωσης. Η επιβίωσή µας θα καθοριστεί από την επιτυχία µας ή όχι σε τρεις τοµείς: τη συσπείρωση, την εξειδίκευση, την προσωπική σχέση µε τον πελάτη. Προσωπικά, πιστεύω πως σε αυτούς τους άξονες: συγκράτηση εξόδων, συσπείρωση στους συνεταιρισµούς, εξειδίκευση σε νέες µορφές επαγγελµατικής ύλης, προσωπική σχέση φαρµακοποιού-ασθενή και ολοκληρωµένη εξυπηρέτηση του πελάτη, θα στηριχτεί και η επιβίωση του ελληνικού φαρµακείου. Γιατί, παρά τις µεγάλες διαφορές που εµφανίζει η περίθαλψη εδώ και στην Αµερική, η τάση για περικοπές των δαπανών σε φάρµακο είναι παγκόσµια, ενώ και οι νόµοι της αγοράς έχουν καθολική ισχύ. Έτσι, η δική µας σηµερινή πραγµατικότητα ίσως θα είναι η αυριανή δική σας».