Το φαρμακείο του 2030 προστάζει αλλαγές

Οι κοινοτικοί φαρμακοποιοί συμβάλλουν ήδη δυναμικά στην υγεία των ατόμων και των κοινοτήτων που εξυπηρετούν. Το όραμα του Φαρμακευτικού Ομίλου της Ευρωπαϊκής Ένωσης (PGEU) και της Διεθνούς Ομοσπονδίας Φαρμακευτικής (FIP) είναι να «δουν» τους κοινοτικούς φαρμακοποιούς να αναγνωρίζονται ως βασικοί επαγγελματίες υγείας που θα έχουν μια δυναμική, βιώσιμη και εξελισσόμενη συνεισφορά στην υγεία, ενισχύοντας παράλληλα τα συστήματα υγείας της Ευρώπης.

Οι κοινοτικοί φαρμακοποιοί της Ευρώπης εργάζονται στην καρδιά των κοινοτήτων, παρέχοντας επαγγελματικές συμβουλές υψηλής ποιότητας σχετικά με την ασφαλή, αποτελεσματική και ορθολογική χρήση των φαρμάκων, ενώ πολύ συχνά αποτελούν το πρώτο και το τελευταίο σημείο επαφής μεταξύ του ασθενούς και του συστήματος υγείας. Ως εκ τούτου, η συνεισφορά τους στην υγεία περισσότερων από 500 εκατομμυρίων ανθρώπων σε ολόκληρη την Ευρώπη είναι ανεκτίμητη. Δικαίως λοιπόν την Παγκόσμια Ημέρα Φαρμακοποιού 2023, η Παγκόσμια Ομοσπονδία Φαρμακευτικής (FIP) έστειλε το σαφές μήνυμα: «Ας αφήσουμε τα φαρμακεία να προσφέρουν περισσότερα».

Ο χώρος των φαρμακείων πρέπει να αναδιαμορφωθεί

Σήμερα, η φυσιογνωμία του χώρου του ελληνικού κοινοτικού φαρμακείου (και όχι μόνο) δεν προάγει το σύγχρονο ρόλο του κοινοτικού φαρμακοποιού όπως αυτός καταγράφεται στην έκθεση στόχων της FIP. Το φαρμακείο προβάλλει έντονα τον εμπορικό του χαρακτήρα, αντιμετωπίζοντας τον επισκέπτη ως πελάτη και καταναλωτή σκευασμάτων και παραφαρμακευτικών προϊόντων. Αντίθετα, στην έκθεση στόχων της FIP αναφέρεται πως η πώληση τέτοιων προϊόντων είναι απλά ένα μικρό κομμάτι των υπηρεσιών που το φαρμακείο του 2030 καλείται να παρέχει, ενώ η προσωποκεντρική προσέγγιση των αναγκών του επισκέπτη και η παροχή υπηρεσιών ΠΦΥ είναι το κυριότερο ζητούμενο.

Οι στόχοι της FIP για το φαρμακείο κοινότητας του 2030 είναι άμεσα συνδεδεμένο με την παροχή υπηρεσιών προαγωγής υγείας, πρόληψης και αντιμετώπισης των νόσων που απαιτούν πολύ διαφορετικές χωρικές ερμηνείες από τις επικρατούσες στην ελληνική πραγματικότητα. Με βάση τον αναθεωρημένο ρόλο του φαρμακοποιού, η φιλοσοφία λειτουργίας του φαρμακείου πρέπει αλλάξει. ’ρα και ο χώρος του φαρμακείου, όπως τον γνωρίζουμε σήμερα, θα χρειαστεί να διαμορφωθεί αντίστοιχα. Θα πρέπει λοιπόν να ενσωματωθούν σε αυτόν νέοι χώροι και λειτουργικές ενότητες, να αλλάξει το διάγραμμα ροής και λειτουργίας του, ενώ θα απαιτηθούν γενικές και ειδικότερες αναπροσαρμογές του αρχιτεκτονικού περιβάλλοντος, ώστε να υποστηριχθεί ο νέος ρόλος του φαρμακοποιού για την παροχή υπηρεσιών πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας. Ο αρχιτεκτονικός οραματισμός έχει τη δυνατότητα να επηρεάσει δυναμικά και με κοινωνική ευαισθησία την εξέλιξη της φυσιογνωμίας του ελληνικού φαρμακείου.

Οι «αίθουσες φροντίδας» στα φαρμακεία του 2030

Τίθεται λοιπόν το ερώτημα «πώς το ελληνικό φαρμακείο μπορεί να αλλάξει χωροταξικά για να μπορεί να προάγει τις υπηρεσίες και τους νέους κλινικούς ρόλους των φαρμακοποιών κοινότητας;». Η πρωτοβουλία και η ιδέα για τη δημιουργία του νέου χωροταξικά ελληνικού (και όχι μόνο) φαρμακείου, καθώς και για τη διεξαγωγή σχετικού διαγωνισμού ξεκίνησε από το Τμήμα Επιστημών Υγείας του Πανεπιστημίου Λευκωσίας (Πρόγραμμα Φαρμακευτικής) σε συνεργασία με την Ομοσπονδία Συνεταιρισμών Φαρμακοποιών Ελλάδας (ΟΣΦΕ). Έτσι, κατά την ακαδημαϊκή περίοδο 2022-2023, πραγματοποιήθηκε ο πρώτος φοιτητικός αρχιτεκτονικός διαγωνισμός για το «Ελληνικό Φαρμακείο του 2030», σε συνεργασία με το Τμήμα Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών. Η καινοτομία έγκειται στους προτεινόμενους χώρους του φαρμακείου. Για πρώτη φορά, παρουσιάζονται δύο νέοι χώροι του «φαρμακείου των υπηρεσιών», η Αίθουσα Φροντίδας / Care Room και η Αίθουσα Βραχείας Φροντίδας / Short Care Room (Διάγραμμα 1).

Πιο συγκεκριμένα, η Αίθουσα Φροντίδας είναι ένας χώρος:

α) παροχής υπηρεσιών προαγωγής υγείας (πχ. διακοπή καπνί- σματος, διαχείριση βάρους, προαγωγή μητρικού θηλασμού, κινη- τικής υγείας της 3ης ηλικίας, υγιεινής διατροφής & άσκησης κ.ά.)

β) πρόληψης νόσου (πχ. εκτίμηση παραγόντων κινδύνου για χρό- νιες νόσους, προσυμπτωματικός έλεγχος για χρόνιες νόσους κ.ά.)

γ) αντιμετώπισης νόσου (πχ. χρήση νέου φαρμάκου, ανασκόπη- ση χρήσης φαρμάκων, βελτιστοποίηση φαρμακοθεραπείας κ.ά.)

που συνήθως απαιτούν χρόνο μεγαλύτερο από 5-10 λεπτά και παρέχονται με ραντεβού.

Η Αίθουσα Βραχείας Φροντίδας είναι:

α) χώρος παροχής υπηρεσιών προαγωγής υγείας, πρόληψης νόσου (πχ. εμβολιασμοί & ανίχνευση εμβολιαστικών αναγκών)

β) αντιμετώπισης νόσου (πχ. ενεσοθεραπεία, χορήγηση ενέσιμων σκευασμάτων, μετρήσεις φαρμακοθεραπευτικών δεικτών όπως αρτηριακής πίεσης, γλυκόζης αίματος, επίδειξη καλής χρήσης φαρμακευτικών συσκευών)

που συνήθως ολοκληρώνονται μέσα σε 5-10' και παρέχονται χωρίς ραντεβού.

Ταυτόχρονα είναι και ένας χώρος παροχής πρώτων βοηθειών (πχ. σε απλά τραύματα και εγκαύματα, συμβάντα πριν από τη διακομιδή τους στα επείγοντα περιστατικά όπως εγκαύματα δευτέρου και τρίτου βαθμού, κρίσιμα συμβάντα (π.χ. καρδιακή ανακοπή με ΚΑΡΠΑ και εξωτερικό απινιδωτή, αναφυλακτικό σoκ, υπογλυκαιμία κ.ά.). Ο κύριος σκοπός του διαγωνισμού ήταν να αποτυπωθούν καινοτόμες αρχιτεκτονικές προτάσεις και ιδέες που θα αναδεικνύουν χωρικά τους στόχους της FIP για το ανθρωποκεντρικό φαρμακείο του 2030 και τις παρεχόμενες σε αυτό υπηρεσίες υγείας, γιατί η διάταξη του φαρμακείου θα πρέπει να διευκολύνει τον φαρμακοποιό αλλά και να μεταδίδει το σύγχρονο ρόλο του στα μάτια του επισκέπτη του φαρμακείου, ασθενή ή πολίτη.

Τα κριτήρια του αρχιτεκτονικού διαγωνισμού

Οι συμμετοχές του διαγωνισμού κρίθηκαν στο κατά πόσο εφάρμοσαν: α. παρεμφερή φιλοσοφία χωροθέτησης και β. κοινή αρχιτεκτονική ταυτότητα. Ειδικότερα κριτήρια αξιολόγησης των προτάσεων ήταν: η αρχιτεκτονική ποιότητα και η συγκρότηση, η δυνατότητα προσαρμογής σε ποικίλους χώρους, η ανταπόκριση στις αρχές της FIP για το φαρμακείο του 2030, η ανταπόκριση στις λειτουργικές ανάγκες των χώρων κατά την ΟΣΦΕ και το Πανεπιστήμιο Λευκωσίας (πρόγραμμα Φαρμακευτικής), η λεπτομερής μελέτη υλικών και τελειωμάτων, καθώς και η έμφαση σε υλικά, κατασκευές ή άλλες επιλογές φιλικές προς το περιβάλλον.

Μετά από εκτενή μελέτη και συζήτηση, η επιτροπή (που απαρτιζόταν από αρχιτέκτονες και φαρμακοποιούς) αποφάσισε να απονείμει το Α’ βραβείο στη μελέτη με κωδικό αριθμό 062105 που κατέθεσε η ομάδα με μέλη τους/τις: Δήμητρα Καδά, Ασημίνα Ιωάννα Σαμπάνη, Χρή- στο Μπάκνη που φοιτούν στη Σχολή Αρχιτεκτόνων Μηχανικών του Πολυτεχνείου Κρήτης (Η πρόταση των νικητών μπορεί να βρεθεί στο παρακάτω σύνδεσμο ).

Κλείνοντας, αξίζει να σημειωθεί ότι ο βασικός πυλώνας για να αναβαθμιστεί ο ρόλος του φαρμακοποιού είναι να στοχεύσουμε όπως αναφέρει και η FIP, στην παγκόσμια υγεία, επιτρέποντας την πρόοδο της φαρμακευτικής πρακτικής, των επιστημών και της εκπαίδευσης και προάγοντας το φαρμακείο ως το πρώτο σημείο πρόσβασης για φαρμακευτική περίθαλψη για κάθε άτομο στον κόσμο. Και να μην ξεχνάμε ότι οραματιζόμαστε έναν κόσμο όπου όλοι επωφελούνται από την πρόσβαση σε ασφαλή, αποτελεσματικά, ποιοτικά και οικονομικά φάρμακα και τεχνολογίες υγείας, καθώς και από υπηρεσίες φαρμακευτικής φροντίδας που παρέχονται από φαρμακοποιούς, σε συνεργασία με άλλους επαγγελματίες υγείας.

Πηγή: Φαρμακευτικός Κόσμος #195