Μπορώ να νικήσω την ανορεξία;

Η ανάρρωση από την ανορεξία είναι ένα μονοπάτι σκληροτράχηλο, αλλά σίγουρα όχι απροσπέλαστο, που μπορεί να σε αποκαρδιώνει και να σε απογοητεύει συνεχώς, καθώς στην πορεία χάνεις όλα «τα καλά της ασθένειας». Τα εμπόδια είναι εκεί για να σε αποτρέψουν να βγεις στο ξέφωτο και να αντικρίσεις τις προκλήσεις της ζωής με θάρρος, αυτές δηλαδή που μέχρι πρότινος σε φόβιζαν τόσο πολύ!

Η διαδικασία της ανάρρωσης από ανορεξία είναι χρονοβόρα και ενεργοβόρα, ιδίως στις περιπτώσεις των ασθενών που νοσούν πάνω από τρία χρόνια, δηλαδή χαρακτηρίζονται ως χρόνιες. Αυτό φυσικά δεν σημαίνει πως η ίαση είναι ανέφικτη. Αντίθετα μάλιστα, όταν ο ασθενής ενταχθεί σε προγράμματα θεραπευτικά που η επανεκπαίδευση του εγκεφάλου κατά τη διάρκεια της σίτισης και γενικότερα της έκθεσης στην τροφή είναι προτεραιότητα, σε συνδυασμό με την αναδόμηση των βασικών σκέψεων της ανορεξίας (ή αλλιώς της ανορεκτικής φωνής), τότε οι πιθανότητες για άμεση ίαση αυξάνονται κατά πολύ!

Αυτό δείχνουν οι τελευταίες έρευνες.

Φαντάζομαι ότι πολλοί ασθενείς θα διερωτούνται γιατί τόσος κόπος για την ανάρρωση από την ασθένεια; Πολλές θεραπευόμενες στο Κέντρο μου λένε: «αχ να κοιμηθώ και να ξυπνήσω και να είμαι καλά και να μην ξανακούσω τη φωνή να μου λέει μην τρως, κάνε άσκηση, κάψε τα, πες ψέματα, μην βγεις για καφέ με τις φίλες σου, διάβασε, δεν διάβασες αρκετά, το 20 δεν είναι αρκετό, πρέπει να είσαι η πρώτη από όλους. Δεν αντέχω άλλες ενοχές, άλλους κανόνες, άλλη απομόνωση! Καν την να σταματήσει να μην υπάρχει άλλο στην ζωή μου, με έχει διαλύσει, ζω μια κόλαση κανείς δεν με καταλαβαίνει ότι με ελέγχει απόλυτα και θέλω να βρω κάτι για να της αντισταθώ και να κρατηθώ στην πραγματική ζωή. Μαρία σε παρακαλώ δεν θέλω να πεθάνω, θέλω να ζήσω αλλά δεν ξέρω τον τρόπο».

Η ανορεξία είναι εγκεφαλική… υπόθεση

Όταν η ανορεξία έρχεται στην ζωή του ασθενούς εξυπηρετεί ένα βασικό στόχο. Αυτόν της διαχείρισης των δύσκολων συναισθημάτων, όπως άγχος, πόνο, θυμό, απογοήτευση, πικρία κτλ. Η ανορεξία είναι η ασπίδα και το φίλτρο όλων αυτών των οδυνηρών συναισθημάτων ή και των εμπειριών. Αυτό είναι το αρχικό κίνητρο και το αποτέλεσμα του υποσιτισμού. Όμως, η μετεξέλιξη της νόσου επηρεάζει τη βιολογία του εγκέφαλου. Με απλά λόγια, πολλές συμπεριφορές της ανορεξίας συνδέονται με την απελευθέρωση των ενδορφινών, πχ, η υπερ-άσκηση ενώ είναι καταστροφική για έναν οργανισμό υποσιτισμένο, παρόλα αυτά το σώμα εκκρίνει ενδορφίνες. Το ίδιο συμβαίνει και στις περιπτώσεις που ο ασθενής προκαλεί εμετούς. Δηλαδή, οι καταστροφικές συμπεριφορές της ασθένειας είναι άκρως εθιστικές βιολογικά και αυτός είναι ο λόγος που οι ασθενείς δεν μπορούν να απέχουν από αυτές. Πώς να κόψεις, εξάλλου, κάτι που σε κάνει να νιώθεις καλά!

Όταν, λοιπόν, μπαίνει κάποιος στην διαδικασία της θεραπείας, καλείται να ζήσει μια δύσκολη φάση μείωσης ή και αποχής από τις παραπάνω συμπεριφορές και παράλληλα να ξεκινήσει να τρώει. Το σώμα ως γνωστόν θέλει ένα χρόνο προσαρμογής και ενώ η σταδιακή σίτιση και αποκατάσταση γίνεται σχετικά άμεσα, το σώμα έχει συνηθίσει για χρόνια σε άλλες συνθήκες, αυτές της κακουχίας.

Από την άλλη μεριά, η αποκατάσταση του ορμονικού άξονα με την επαναφορά της ομαλής παραγωγής σεροτονίνης, ντοπαμίνης και κορτιζόλης, οδηγούν σε αύξηση του άγχους. Παλιά πιστεύαμε ότι τα χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης συνδέονταν με το άγχος και την κατάθλιψη. Τελευταίες έρευνες δείχνουν ότι τα υψηλά επίπεδα σεροτονίνης προκαλούν περισσότερο άγχος, οπότε ο ασθενής περιορίζοντας την τροφή μειώνει το άγχος.

Αυτή η διαδικασία μας βοηθά να κατανοήσουμε το βιολογικό μηχανισμό της ανορεξίας όπως και πολλές από τις συμπεριφορές που την συνοδεύουν.

Υπάρχουν πολύ σοβαροί και αποδεδειγμένοι λόγοι που η ίαση της ανορεξίας είναι δύσκολη, γιατί στην ουσία είναι σαν να προσπαθείς να πας κόντρα στον ίδιο σου τον εγκέφαλο. Όμως αυτό δεν είναι ακατόρθωτο.

Είναι δυνατό να αντιμετωπίσεις την ασθένεια με τη βοήθεια της οικογένειας και της θεραπευτικής ομάδας. Το ταξίδι της ανάρρωσης είναι μοναδικό σαν αυτό του Οδυσσέα προς την Ιθάκη. Με πολλές προκλήσεις αλλά και συγκινήσεις!

Μαρία Τσιάκα, διευθύντρια του Ελληνικού Κέντρου Διατροφικών Διαταραχών και υποψήφια Διδάκτωρ του Kings College, οικογενειακή θεραπεύτρια εξειδικευμένη στις διατροφικές διαταραχές.

Πληροφορίες: www.hcfed.gr