Φαρμακευτικός Κόσμος, Συμπληρώματα Διατροφής

30 Η φαρμακευτική επιστήμη έχει μελετήσει σε βάθος τις ευεργετικές δράσεις αρκετών συστατικών που περιέχουν οι φυτικές δρόγες και σε πολλές περιπτώσεις έχει επιβεβαιώσει πειραματικά τόσο τη φαρμακολογική τους δράση όσο και τις θεραπευτικές τους ιδιότητες in vitro και in vivo. Πολλές από τις δραστικές ουσίες που περιέχονται σε αυτές έχουν υιοθετηθεί από την κλασική φαρμακευτική (π.χ. δακτυλίτιδα, κολχικίνη, ταξόλη, μορφίνη, υοσκίνη κ.ά.). Στην περίπτωση των φυτικών συστατικών που χρησιμοποιούνται στα συμπληρώματα διατροφής, οι θεραπευτικές τους ιδιότητες προσεγγίζονται κυρίως βάσει in vitro μελετών και μελετών παρατήρησης. Πειραματικά λοιπόν έχει τεκμηριωθεί ότι στα περισσότερα από αυτά ανιχνεύονται αντιοξειδωτικές ουσίες, βιταμίνες, ιχνοστοιχεία και άλλα φυτικά συστατικά με ωφέλιμη –κατά γενική ομολογία– επίδραση στον ανθρώπινο οργανισμό. Πολλά συμπληρώματα διατροφής περιέχουν ένα ή και συνδυασμούς πολλών φυτικών ουσιών. Συνεπώς, ένα οποιοδήποτε φυτικό συμπλήρωμα μπορεί να περιέχει μία ή και περισσότερες δραστικές ουσίες. Σε αντίθεση με τα πολυβιταμινούχα συμπληρώματα, των οποίων η δράση στον ανθρώπινο οργανισμό είναι δοσοεξαρτώμενη, στην περίπτωση των φυτικών συμπληρωμάτων διατροφής το φαρμακολογικό αποτέλεσμα δεν εκδηλώνεται απαραίτητα σύμφωνα με το δοσολογικό σχήμα που προτείνεται στην ετικέτα του προϊόντος. Η σχέση οφέλους-κόστους για τα φυτικά συστατικά ως δραστικές ουσίες με φαρμακολογική δράση ενδέχεται να μην καταλογίζεται υπέρ του πρώτου για συγκεκριμένους πληθυσμούς, πράγμα το οποίο σημαίνει ότι θα πρέπει να λαμβάνεται σοβαρά υπόψη το ενδεχόμενο εμφάνισης ανεπιθύμητων ενεργειών, αναμενόμενων αλλά και μη αναμενόμενων [Vanherweghem and Degaute, Cosyns et al, Ernst 2002]. Παράγοντες όπως η ποιότητα της διατροφής, η γενετική προδιάθεση, η τοξικότητα των ίδιων των συστατικών (που μπορεί να εκδηλωθεί είτε αιφνιδίως είτε λόγω παρατεταμένης χρήσης), η εμφάνιση πιθανών αλλεργικών αντιδράσεων στα ίδια τα συστατικά ή σε άλλα που μπορεί να περιέχονται ως προσμείξεις και φυσικά οι αλληλεπιδράσεις με τροφές και φάρμακα καθιστούν τα φυτικά συμπληρώματα διατροφής όχι μόνο ύποπτα αλλά και επικίνδυνα, όταν αυτά καταναλώνονται ανεξέλεγκτα, ελλείψει επιστημονικής συμβουλής [Matthews HB et al]. Στην περίπτωση μάλιστα που τα συγκεκριμένα σκευάσματα καταναλώνονται και μαζί με άλλα συνταγογραφούμενα ή μη συνταγογραφούμενα φάρμακα, τότε ο κίνδυνος αλληλεπιδράσεων (φαρμακοδυναμικών και φαρμακοκινητικών) μπορεί να οδηγήσει ακόμα και σε καταστάσεις απειλητικές για τη ζωή, δεδομένου ότι τα δραστικά συστατικά πολλών φυτικών συμπληρωμάτων διατροφής μεταβολίζονται στο ίδιο περιβάλλον (κυτόχρωμα Ρ450) που μεταβολίζεται και το 50% περίπου των φαρμάκων [De Lima & Huang]. Μελέτη έδειξε ότι ποσοστό 16% των αλληλεπιδράσεων που παρατηρούνται στη Β. Αμερική οφείλεται στην παράλληλη χρήση φυτικών συμπληρωμάτων και άλλων φαρμάκων [Kaufman]. Κεφάλαιο E Φυτικά συμπληρώματα διατροφής