Φαρμακευτικός Κόσμος, Συμπληρώματα Διατροφής

20 το ρυθμιστικό ρόλο της Β6 στη φυσιολογική λειτουργία των επιπέδων των στεροϊδικών ορμονών (γλυκοκορτικοειδών) [Allgood et al]. Καταστάσεις που οφείλονται σε έλλειψη βιταμίνης Β6 δεν εμφανίζονται συχνά, δεδομένου ότι η συγκεκριμένη βιταμίνη περιέχεται σε πλήθος τροφών, οπότε και η επαρκής πρόσληψή της καλύπτεται συνήθως από την καθημερινή διατροφή. Σε περιπτώσεις όμως φτωχής δίαιτας σε Β6 εμφανίζονται γαστρεντερικές ενοχλήσεις, ξηροστομία, στοματίτιδα, ουλίτιδα και πόνος στη γλώσσα. Επίσης, μειωμένη απόκριση του ανοσοποιητικού συστήματος σχετίζεται με χαμηλά επίπεδα βιταμίνης Β6 [Talbot et al, Rose et al]. Σύμπτωμα τοξικότητας λόγω υπερδοσολογίας αποτελεί η κεντρική νευροπάθεια, η οποία έχει παρατηρηθεί σε γυναίκες που λάμβαναν συμπληρωματικά υψηλές δόσεις Β6 για διάστημα 6 μηνών τουλάχιστον [Dalton & Dalton]. Ωστόσο, οξεία μορφή τοξικότητας δεν έχει παρατηρηθεί [McCormick]. Φυλλικό οξύ Ανήκει στην κατηγορία των βιταμινών του συμπλέγματος Β και είναι γνωστό και ως βιταμίνη Β9. Προσλαμβάνεται μόνο από εξωγενείς πηγές. Διαδραματίζει σημαντικότατο ρόλο στη σύνθεση του DNA και συμμετέχει στο μεταβολισμό των αμινοξέων γλυκίνη, σερίνη, ιστιδίνη, με κυριότερο το μεταβολισμό της ομοκυστεΐνης. Μειωμένα επίπεδα φυλλικού οξέος έχουν ως αποτέλεσμα την αύξηση των επιπέδων της ομοκυστεΐνης στο αίμα και την πρόκληση υπερομοκυστεϊναιμίας, η οποία ενοχοποιείται για την εμφάνιση καρδιοαγγειακών παθήσεων, όπως της στεφανιαίας νόσου, της περιφερικής αγγειοπάθειας και του ισχαιμικού εγκεφαλικού [Selhub et al, Stampfer et al, Arnesen et al, Nygard et al, Eikelboom JW et al]. Το αλκοόλ μειώνει σημαντικά τα επίπεδα φυλλικού οξέος. Συμπληρώματα φυλλικού οξέος έχουν δείξει ότι συμβάλλουν στη διατήρηση της ελαστικότητας των αγγείων, αυξάνοντας τα επίπεδα του οξειδίου του αζώτου (ΝΟ) στο αγγειακό ενδοθήλιο, μειώνοντας παράλληλα τον κίνδυνο για στεφανιαία νόσο [Rimm et al, Verhaar et al]. Ως απαραίτητο συμπλήρωμα διατροφής κατά τις πρώτες βδομάδες της κύησης, το φυλλικό οξύ συμβάλλει στη φυσιολογική εμβρυϊκή ανάπτυξη του νωτιαίου σωλήνα, αποτρέποντας τυχόν ανωμαλίες του νευρικού συστήματος του εμβρύου [MRC 1991, Czeizel & Dudas, Honein et al]. Η έλλειψη φυλλικού οξέος προκαλεί μεγαλοβλαστική αναιμία, λόγω μη φυσιολογικής σύνθεσης του πυρηνικού DNA, με αποτέλεσμα να οδηγούνται σε πρόωρο θάνατο τα αιμοποιητικά κύτταρα του μυελού των οστών. Μελέτες αναφέρουν ότι η έλλειψη φυλλικού οξέος συνδέεται με αυξημένη πιθανότητα εμφάνισης κακοηθειών, όπως καρκίνος του τραχήλου της μήτρας, των πνευμόνων, του παχέος εντέρου και του εγκεφάλου [Glynn & Albanes, Everson et al, Blount et al]. Δεν έχουν αναφερθεί περιπτώσεις τοξικότητας λόγω υπερβολικής πρόσληψης φυλλικού οξέος από συμπληρωματική πρόσληψη. Βιταμίνη Β12 (κοβαλαμίνες) Η πιο σταθερή μορφή Β12 σε θερμοκρασία και φως είναι η κυανοκοβαλαμίνη, η οποία και περιέχεται σε φαρμακευτικά σκευάσματα και συμπληρώματα διατροφής. Οι ζωικές τροφές και τα παράγωγά τους είναι πλούσια σε Β12 και, όπως είναι φυσικό, οι χορτοφάγοι αντιμετωπίζουν πρόβλημα όσον αφορά την πρόσληψη της συγκεκριμένης βιταμίνης από τη διατροφή. Σε αντίθεση με τις άλλες υδατοδιαλυτές βιταμίνες του συμπλέγματος Β, οι μεγαλύτερες ποσότητες Β12 αποθηκεύονται στο ήπαρ, ενώ μικρότερες ποσότητες εντοπίζονται στους μυς, το δέρμα και το πλάσμα. Η Β12 δρα ως συνένζυμο στο μεταβολισμό υδατανθράκων, πρωτεϊνών και λιπιδίων, ενώ συνιστά σημαντικό παράγοντα ερυθροποίησης [Fairfield & Fletcher]. Η έλλειψη Β12 παραπέμπει στην εμφάνιση μεγαλοβλαστικής αναιμίας, όπως και σε περιπτώσεις έλλειψης φυλλικού οξέος. Ωστόσο, στην περίπτωση της Β12, ο σωστός όρος που αποδίδεται είναι η κακοήθης αναιμία, στην οποία εκτός των μορφολογικών ανωμαλιών των αιμοποιητικών κυττάρων, παρατηρούνται και νευρολογικές διαταραχές λόγω απομυελίνωσης των νευρικών κυττάρων. Πρώιμα νευρολογικά συμπτώματα κακοήθους αναιμίας εμφανίζονται με τη μορφή μυϊκής αδυναμίας, που περιλαμβάνει κράμπες και μουδιάσματα. Όσο η αναιμία επιμένει, παρατηρείται άτακτο περπάτημα και γενικευμένες κινητικές διαταραχές, ενώ δημιουργούνται βλάβες στην ουροδόχο κύστη που επιφέρουν ακράτεια ούρων. Όσο η απομυελίνωση του νευρικού ιστού επιμένει, παρατηρείται απώλεια μνήμης, κατάθλιψη και απάθεια. Η ανταπόκριση στη θεραπεία με Β12 εξαρτάται από το βαθμό διάγνωσης. Παρ’ όλο που υπάρχει βελτίωση της νευρολογικής εικόνας του ασθενούς, ορισμένες βλάβες δεν επιδιορθώνονται. Αν δεν χορηγηθεί Β12, ο ασθενής καταλήγει [Ball GFM]. Τοξικότητα λόγω υπερδοσολογίας Β12 δεν έχει αναφερθεί.