Φαρμακευτικός Κόσμος, Τεύχος #202

Διαχείριση παθήσεων στο φαρμακείο Ο Γιάννης, 68 ετών, θρηνούσε πολύ για τον θάνατο της γυναίκας του, η οποία έφυγε από τη ζωή τον περασμένο χρόνο. Έλεγε ότι έγιναν όλα ξαφνικά και τώρα χωρίς εκείνη αισθανόταν ανίκανος. Η μοναξιά έγινε μέρος της καθημερινότητάς του και τα βράδια έκλαιγε απαρηγόρητος. Όταν ο Γιάννης πέθανε έναν χρόνο αργότερα, υπήρχαν γείτονες και φίλοι που δεν εξεπλάγησαν. Η επίσημη αιτία θανάτου ήταν η καρδιακή ανακοπή, αλλά οι φίλοι του Γιάννη θεωρούν ότι πέθανε από «ραγισμένη καρδιά». Οι επιπτώσεις του στρες στη σωματική υγεία: Μηχανισμοί και αλληλεπιδράσεις 1. Ο υποθάλαμος εκκρίνει την ορμόνη απελευθέρωσης κορτικο- τροπίνης (CRH). 2. Η υπόφυση απελευθερώνει αδρενοκορτικοτροπική ορμόνη (ACTH). 3. Τα επινεφρίδια εκκρίνουν κορτιζόλη. ΧΡΟΝΙΟ ΣΤΡΕΣ ΚΑΙ ΣΩΜΑΤΙΚΗ ΑΣΘΕΝΕΙΑ Η κορτιζόλη, αν και απαραίτητη για τη διατήρηση της ομοιό- στασης, σε υπερβολικές ποσότητες επηρεάζει αρνητικά πολλά συστήματα του σώματος. Για παράδειγμα, καταστέλλει τη λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήματος, μειώνοντας την παραγωγή λεμφοκυττάρων και άρα την ικανότητα του οργανισμού να καταπολεμά λοιμώξεις. Επίσης, αυξάνει τη φλεγμονή, γεγονός που συνδέεται με χρόνιες ασθένειες, όπως η ρευματοειδής αρθρίτιδα και τα αυτοάνοσα νοσήματα. Επιπλέον, επηρεάζει τον μεταβολισμό της γλυκόζης. ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΕΣ ΜΕΛΕΤΕΣ ΚΑΙ ΕΝΔΕΙΞΕΙΣ Μελέτες δείχνουν ότι το στρες αυξάνει την πιθανότητα εμφά- νισης ασθενειών. Για παράδειγμα, σε έρευνα που δημοσιεύθηκε στο New England Journal of Medicine από τους Cohen et al. (1991), άτομα με υψηλά επίπεδα στρες παρουσίασαν μεγαλύτε- ρη πιθανότητα να αναπτύξουν λοίμωξη μετά από έκθεση στον ιό του κοινού κρυολογήματος. Ακολούθησαν πολλές σχετικές έρευνες, όπως αυτή των Kiecolt- Glaser et al. (1995) που έδειξε ότι η έκφραση συναισθημά- Τ ο στρες, αν και αποτελεί φυσιολογική απάντηση του οργανισμού σε περιβαλλοντικές προκλήσεις, μπορεί να έχει σοβαρές επιπτώσεις στη σωματική υγεία, ιδίως όταν είναι παρατεταμένο ή/και πολύ έντονο. Για να κατανοήσουμε καλύτερα πώς το στρες επηρεάζει τη σω- ματική μας υγεία, χρειάζεται να εξετάσουμε τους βιολογικούς μηχανισμούς που εμπλέκονται. Ο ΕΞΕΛΙΚΤΙΚΟΣ ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΜΗΧΑΝΙΣΜΟΥ «ΜΑΧΗ Ή ΦΥΓΗ (FIGHT-OR-FLIGHT)» Ο μηχανισμός fight-or-flight αποτελεί βασικό εξελικτικό εργα- λείο επιβίωσης, επιτρέποντας στον άνθρωπο να ανταποκρίνεται άμεσα σε απειλές. Όταν αντιμετωπίζουμε έναν στρεσογόνο πα- ράγοντα, ο υποθάλαμος ενεργοποιεί τον άξονα Υποθάλαμου-Υ- πόφυσης-Επινεφριδίων (HPA). Αυτό οδηγεί στην απελευθέρωση κορτιζόλης και άλλων ορμονών που προετοιμάζουν το σώμα για δράση. Για παράδειγμα, αυξάνεται ο καρδιακός ρυθμός, η αρτη- ριακή πίεση και η παροχή ενέργειας μέσω της διάσπασης γλυκο- γόνου. Αν και αυτός ο μηχανισμός είναι χρήσιμος σε καταστάσεις άμεσης ανάγκης, η χρόνια ενεργοποίησή του έχει αρνητικές επι- πτώσεις, καθώς τα επίπεδα κορτιζόλης παραμένουν αυξημένα. Ο ΡΟΛΟΣ ΤΟΥ ΑΞΟΝΑ ΥΠΟΘΑΛΑΜΟΥ-ΥΠΟΦΥΣΗΣ- ΕΠΙΝΕΦΡΙΔΙΩΝ (HPA) Ο άξονας HPA είναι ο κεντρικός ρυθμιστής της φυσιολογικής απόκρισης στο στρες. Όταν ενεργοποιείται: Δρ. Ειρήνη Μανάρα, Ψυχολόγος Υγείας/Ψυχοθεραπεύτρια | Δεκέμβριος 2024 – Ιανουάριος 2025 | 37