Φαρμακευτικός Κόσμος, Τεύχος #202

Η διερεύνηση των αντιφλεγμονωδών και αντιοξειδωτικών θερα- πειών αποτελεί επίσης ένα πολλά υποσχόμενο πεδίο για την αντιμε- τώπιση της πολύπλευρης φύσης της διαταραχής. Έτσι στην ομάδα των μορίων που μελετώνται σήμερα για τη σχιζοφρένεια, μπορεί κάποιος να επισημάνει κάποια τα οποία δείχνουν ενθαρρυντικά στοιχεία στις πρώιμες και φάσης ΙΙΙ κλινικές μελέτες. Ενδεικτικά αναφέρονται: 1. O μεταβοτροπικός αγωνιστής του υποδοχέα του γλουταμικού (pomaglumetab) της Denovo Biopharma. 2. Οι αναστολείς του μεταφορέα της γλυκίνης: sarcosine (N-methylglycine), iclepertin της Boehringer-Ingelheim (τα απο- τελέσματα της φάσης ΙΙΙ πριν λίγες ημέρες ήταν δυστυχώς αρνη- τικά) και ο RG1678/Bitopertin της Hoffmann-La Roche. 3. Ο διαμορφωτής των υποδοχέων GABA imidazenil της Roche. 4. Ο αγωνιστής των μουσκαρινικών υποδοχέων KarXT Xanomeline/ Trospium Chloride της Karuna, ο οποίος πήρε ήδη ένδειξη στις ΗΠΑ για τη θεραπεία της σχιζοφρένειας. 5. Ο ανταγωνιστής των υποδοχέων 5-ΗΤ2Α pimavanserin (Nuplazid) της Acadia Pharmaceuticals Inc με ένδειξη στις ΗΠΑ για τις ψευδαισθήσεις και παραισθήσεις στην άνοια. 6. Παλαιότερα μόρια όπως οι αναστολείς των φωσφοδιεστερασών PDA9 & 10 pimozide (pirium), papaverine, tofisopam (κυκλοφο- ρεί σε διάφορες ευρωπαϊκές χώρες για την απεξάρτηση από το οινόπνευμα). 7. Παράγωγα των κανναβινοειδών, όπως η κανναβιδιόλη, αλλά και άλλα αλκαλοειδή με αντικρουόμενα αποτελέσματα. 8. Το εντερικό μικροβίωμα και οικογένειες όπως Bacteroidaceae, Verrucomicrobiaceae επίσης φαίνεται ότι σχετίζονται με τη σχι- ζοφρένεια. ΣΥΝΑΙΣΘΗΜΑΤΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΡΑΧΕΣ (ΔΙΠΟΛΙΚΗ ΔΙΑΤΑΡΑΧΗ ΚΑΙ ΜΟΝΟΠΟΛΙΚΗ ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ) Η κατάθλιψη είναι η πιο συχνά εμφανιζόμενη διαταραχή της διάθε- σης. Τόσο ως μονοπολική όσο και ως διπολική κατάθλιψη, αποτελεί τον κύριο παράγοντα λειτουργικής εξασθένησης και αυτοκτονικό- τητας. Τον τελευταίο σχεδόν μισό αιώνα κυριάρχησαν και συνεχίζουν να κυριαρχούν στη θεραπεία οι εκλεκτικοί αναστολείς της επαναπρό- σληψης της σεροτονίνης. Στο διάστημα αυτό υπήρξαν λίγες ση- μαντικές «ανακαλύψεις» και επικαιροποιήσεις και μέχρι πρόσφατα, λίγοι παράγοντες δρουν μέσω νέων μηχανισμών για να επιφέρουν θεραπευτικά αποτελέσματα. Νέες ομάδες, κάποιες από τις οποίες είναι ήδη στη διάθεση της θε- ραπευτικής, φαίνεται να αλλάζουν το τοπίο, αλλά όχι τόσο εντυπω- σιακά όσο θα περίμενε κανείς από τα αρχικά ευρήματα. Ενδεικτικά αναφέρονται: 1. Νέα άτυπα αντιψυχωσικά π.χ. cariprazine (Reagila της Recordati) που κυκλοφορούν ήδη στη φαρμακευτική αγορά. 2. Διαμορφωτές του γλουταμινικού π.χ. ενδορρινική S-ketamine (Spravato J&J) που κυκλοφορεί στην ελληνική αγορά για νοσο- κομειακή χρήση στην ανθεκτική κατάθλιψη αλλά και ο συνδυα- σμός cycloserine/lurasidone (Cyclurad της Pharmaceuticals) με καλές υποσχέσεις. 3. Διαμορφωτές νευροστεροειδών όπως η zuranolone (Zurzuvae Sage Therapeutics και Biogen), η οποία πήρε ένδειξη στις ΗΠΑ το 2023 για την επιλόχεια κατάθλιψη. 4. Αντιφλεγμονώδη και μιτοχονδριακοί διαμορφωτές, όπως οι COX-2 αναστολείς π.χ. η celecoxib (Celebrex). 5. Κανναβιδιόλη (CBD) και ψιλοκυβίνη: Τα ψυχεδελικά φάρμακα φαίνονται πολλά υποσχόμενα, αλλά η ανάλυση του μηχανισμού δράσης στις ψυχικές νόσους είναι αρκετά περίπλοκη για να ανα- λυθεί στο παρόν. Τα τελευταία χρόνια, σημαντικά επιτεύγματα τόσο στην έρευνα όσο και στην τεχνολογία έχουν ρίξει φως στους μηχανισμούς που διέ- πουν τις ψυχικές ασθένειες. Αυτή η νέα οπτική ανανέωσε την ελπί- δα, εντούτοις πολλοί μηχανισμοί αποδεικνύονται επί του παρόντος αδιέξοδα. Η ανθρώπινη όμως διάνοια θα αναζητά πάντοτε και θα βρίσκει νέους δρόμους. ● Τον τελευταίο σχεδόν μισό αιώνα κυριαρχούν στη θεραπεία οι εκλεκτικοί αναστολείς της επαναπρόσληψης της σεροτονίνης και στο διάστημα αυτό υπήρξαν λίγες σημαντικές «ανακαλύψεις» και επικαιροποιήσεις 32 | Δεκέμβριος 2024 – Ιανουάριος 2025 | Διαχείριση παθήσεων στο φαρμακείο