Φαρμακευτικός Κόσμος, Τεύχος #202

Η μελέτη που πραγματοποιήθηκε στη χώρα μας καταγράφει ένα πολύ σημαντικό πρόβλημα εργασιακής υγείας και ευζωίας, το οποίο ίσως να ακούγεται υπερβολικά οικείο και προσωπικό. Αυτό που πρέπει να μας προβληματίσει είναι αν μας έχει απασχολήσει όσο θα έπρεπε θεσμικά και ατομικά. Πόσο κατανοητό γίνεται από τους θεσμικούς παράγοντες ότι όταν το εργασιακό σώμα των φαρμακοποιών στην Ελλάδα βιώνει επαγγελματική ματαίωση και αποπροσωποποίηση σε τόσο υψηλό βαθμό, αυτό μπορεί να έχει κάποια επίδραση στις παρεχόμενες υπηρεσίες προς τους πολίτες και το σύστημα υγείας; Μπορεί η χώρα μας να έζησε μια άνευ προηγουμένου φτωχοποίηση τα τελευταία 12 χρόνια λόγω των οικονομικών συγκυριών, αλλά οι άνθρωποί της, οι επιστήμονές της, οι επαγγελματίες υγείας της στήριξαν το σύστημα και τους πολίτες αυτής της χώρας, ακριβώς επειδή ανέλαβαν την προσωπική ευθύνη να θέσουν την ανθρώπινη ζωή και αξιοπρέπεια πάνω από όλες τις προκλήσεις και δυσκολίες. Τι μπορούμε να περιμένουμε στο εγγύς και μακρινό μέλλον σε σχέση με τη φαρμακευτική φροντίδα που καλούμαστε να προσφέρουμε από ένα επαγγελματικό σώμα εξουθενωμένων και απογοητευμένων επαγγελματιών υγείας και από νέους ανθρώπους που δεν βρίσκουν πλέον τόσο ισχυρό το κάλεσμα να υπηρετήσουν την κοινότητα ως φαρμακοποιοί; Πόσο μεγάλη αξία δίνουμε στην ανθρώπινη εμπειρία που σχετίζεται με την υγεία μας ως φαρμακοποιοί της κοινότητας; Για πόσο καιρό μπορούμε να αγνοούμε τα σημάδια της προσωπικής μας επαγγελματικής εξουθένωσης; Έχουμε επίγνωση της σοβαρότητας αυτού του συνδρόμου και των επιπτώσεών του στην ποιότητα ζωής μας; Έχουμε αναζητήσει τρόπους για να μετριάσουμε την επίδρασή του και αν ναι, πόσο ψηλά στις προτεραιότητές μας είναι να εφαρμόζουμε όλα όσα μας βοηθούν στο να έχουμε μια πιο υγιή επαγγελματική ζωή; ΤΑ ΜΕΓΑΛΑ ΕΡΩΤΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΟΙ ΑΝΑΓΚΕΣ ΠΟΥ ΑΝΑΔΥΟΝΤΑΙ νολικά και επιμέρους) αναφέρουν χειρότερα επίπεδα υγείας και λειτουργικότητας. Οι γυναίκες φαρμακοποιοί, οι φαρμακοποιοί κάτω των 40 ετών και οι φαρμακοποιοί που δήλωσαν τις ελλεί- ψεις φαρμάκων ως το σημαντικότερο από τα προβλήματα της επαγγελματικής τους καθημερινότητας δείχνουν στατιστικά πιο επιρρεπείς στο σύνδρομο της επαγγελματικής εξουθένωσης και αναφέρουν χειρότερα επίπεδα συνολικής υγείας. Ίσως αυτή να είναι η πρώτη και μοναδική προς ώρας επίσημη επιστημονική απόδειξη ότι το πρόβλημα των ελλείψεων των φαρμάκων στη χώρα μας έχει πολύπλευρες συνέπειες τόσο για το σύστημα υγείας αλλά και για την ψυχική υγεία των επαγγελματιών που ασχολούνται με το φάρμακο. Οι συσχετίσεις αυτές φαίνεται να είναι στατιστικά σημαντικές. Αυτό σημαίνει πρακτικά ότι με βάση τους ενδεδειγμένους ελέγ- χους που πραγματοποιήθηκαν από το δείγμα μας, μπορούμε να εξάγουμε συμπεράσματα για το σύνολο του υπό εξέταση πληθυ- σμού (κοινοτικοί φαρμακοποιοί της Ελλάδας) με έναν ικανοποιη- τικό βαθμό στατιστικής ασφάλειας. Είναι δηλαδή αρκετά πιθανό αυτό που συμβαίνει σε αυτούς τους 368 ανθρώπους που συμμετείχαν στη μελέτη να αντικατοπτρί- ζει την εικόνα της πλειοψηφίας των εργαζομένων στα κοινοτικά φαρμακεία της Ελλάδας. Η ΣΎΓΚΡΙΣΗ ΜΕ ΤΑ ΔΙΕΘΝΉ ΔΕΔΟΜΈΝΑ Τα ευρήματα της μελέτης είναι συνεπή με τα αποτελέσματα ερευνών που συναντάμε στη διεθνή βιβλιογραφία σχετικά με το σύνδρομο επαγγελματικής εξουθένωσης ανάμεσα σε επαγγελ- ματίες υγείας γενικά και σε φαρμακοποιούς πιο ειδικά. Σε χώρες που παρακολουθούν με συνέπεια τις τάσεις του συνδρόμου ανά τακτά χρονικά διαστήματα καταγράφηκε αυξημένη επίπτωση αυτού κατά τη διάρκεια και μετά το τέλος της πανδημίας για τους επαγγελματίες υγείας της πρώτης γραμμής. Από τις διαθέσιμες μελέτες σε φαρμακοποιούς ανά τον κόσμο φαίνεται ότι οι κοινοτικοί φαρμακοποιοί διατρέχουν μεγαλύτε- ρο κίνδυνο να βιώσουν επαγγελματική εξουθένωση από τους νοσοκομειακούς φαρμακοποιούς. Παρόλ’ αυτά τα επίπεδα επαγ- γελματικής εξουθένωσης που καταγράφονται στην ελληνική επι- κράτεια δείχνουν αρκετά υψηλότερα από αντίστοιχες μελέτες σε άλλες χώρες. Τέλος οι σημαντικές ελλείψεις φαρμάκων δεν αποτελούν δυ- στυχώς ελληνικό «προνόμιο», αλλά καταγράφονται διεθνώς ως ένα από τα σημαντικότερα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι φαρμακοποιοί και το προσωπικό των φαρμακείων ανά τον κό- σμο. Ωστόσο, μόνο στην ελληνική μελέτη έγινε η προσπάθεια συσχέτισης της σημασίας του προβλήματος αυτού με την επαγ- γελματική εξουθένωση των εργαζομένων στο δίκτυο των κοινο- τικών φαρμακείων. Συμπερασματικά, η ψυχολογική και η σωματική πίεση που υφι- στάμεθα καθημερινά στα φαρμακεία, οι επαγγελματικές μας επιτυχίες και αποτυχίες, όλα όσα νιώθουμε για το επάγγελμά μας επηρεάζουν καθολικά την υγεία μας ως κλάδο. Δεν είναι η ιδέα μας. Δεν είναι μια αδυναμία του χαρακτήρα μας, την οποία πρέπει να απαξιώσουμε νιώθοντας πιθανώς και ενοχές. Είναι ένα συλλογικό και ανθρώπινο βίωμα που η επιστήμη καταγράφει, αξιολογεί και προσπαθεί να αντιμετωπίσει. Ίσως δε το πιο σημα- ντικό βήμα στο να βρούμε λύσεις για αυτό το πρόβλημα είναι η αναγνώριση και η αποδοχή του. Η μελέτη για την επαγγελματική εξουθένωση των Ελλήνων κοινοτικών φαρμακοποιών έχει θέ- σει τον θεμέλιο λίθο για την ευαισθητοποίησή μας ατομικά και θεσμικά. Έχουμε όμως μπροστά μας πολύ δρόμο μέχρι να συνειδητοποιή- σουμε ότι η επαγγελματική ευζωία των κοινοτικών φαρμακοποι- ών είναι μια σημαντική επένδυση για τη δημόσια υγεία και μια παρακαταθήκη για τη μακροζωία των φαρμακοποιών. ● | Δεκέμβριος 2024 – Ιανουάριος 2025 | 21