Φαρμακευτικός Κόσμος, Τεύχος #165

 45 Καθώς όμως τα περισσότερα είναι άγρια και αυτοφυή στο φυσικό τους περιβάλλον, απαιτούν μια διαδικασία τυποποίησης και πιστοποίησης για τη διασφάλιση της πο- σότητας και ποιότητας των δραστικών συστατικών τους. Για να παρακαμφθεί αυτό το εμπόδιο τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερες φυτικές μονογραφίες προστίθενται στις βάσεις δεδομένων των οργανισμών φαρμάκων και τροφίμων 1 . Ο όρος που έχει χρησιμοποιηθεί για να περιγράψει τα φαρμακευτικά φυτά και να τα διακρίνει από τα υπόλοιπα είναι η δρόγη. Με τον όρο αυτό περιγράφεται το τμήμα του φυτικού ή ζωικού οργανισμού που χρησιμοποιεί- ται με θεραπευτική ή άλλη δράση. Στις δρόγες είναι συγκεντρωμένες εκείνες οι ουσίες στις οποίες οφεί- λεται η δράση του φυτού. Η δρόγη διαφέρει από το φάρμακο που χαρακτηρίζεται οποιαδήποτε χημική ουσία ή προϊόν, το οποίο παρουσιάζει φαρμακολογικές ιδιότητες 2 . Στις περισσότερες χώρες τα προϊόντα αυτά χαρακτηρίζονται και ως φυτικά φάρμακα αλλά και ως συμπληρώματα αλλά και ως πρόσθετα τροφίμων 3 . Προϊόντα που περιέχουν δρόγες μπορεί να βρει κανείς σε πολλά κανάλια διανομής: φαρμακεία, καταστήματα βιολογικών προϊόντων και μέσω ίντερνετ 4 . Η σημασία ύπαρξης μιας μονογραφίας για ένα φυτό ή δρόγη φαίνεται και από τη χρήση και τη βαρύτητα της μονογραφίας ως υλικό τεκμηρίωσης με νομική ισχύ 5 . Οι αρχές δεν θα ζητήσουν περισσότερα στοιχεία για φυτικό παρασκεύασμα, τα συστατικά του οποίου είναι από φυτά με μονογραφίες. Μονογραφίες αυτή τη στιγμή υπάρχουν για περίπου 100 φαρμακευτικά φυτά και δρόγες, τα οποία έχουν όλα χρησιμοποιηθεί στο πέρασμα των χρόνων από τον άνθρωπο και για τα οποία υπάρχει πληθώρα επιστημονικού υλικού από έρευνες. Στον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Φαρμά- κων υπάρχει ειδική επιτροπή, η Committee on Herbal Medicinal Products (HMPC), που συλλέγει πληροφορίες για κλινικά και προκλινικά τοξικολογικά δεδομένα για κάθε υπό μελέτη μονογραφία. Κάθε μονογραφία δε επιδέχεται βελτιώσεις και προσθήκες στο πέρασμα του χρόνου 6 . Η μονογραφία λοιπόν αποτελεί μια κατοχύρωση της ασφάλειας & της αποτελεσματικότητας για τα συστατικά που βρίσκονται σε ένα συμπλήρωμα διατροφής. Ως φαρ- μακοποιοί είναι ευθύνη μας να γνωρίζουμε την ύπαρξή τους και να ανατρέχουμε σε αυτές, αναζητώντας πιθανές αλληλεπιδράσεις με φάρμακα, πιθανές ανεπιθύμητες ενέργειες αλλά και τον τρόπο χορήγησης και τις ενδεί- ξεις τους. Έτσι, τα φυτικά παρασκευάσματα που περιέχουν δρόγες καλώς καθιερωμένης χρήσης ή με μονογραφία έχουν σε μεγάλο βαθμό πολύ καλό προφίλ ασφάλειας και χα- ρακτηρίζονται ως θεραπευτικά ή τρόφιμα. Στην κατεύ- θυνση αυτή είναι και ο κανονισμός αριθ. 1924/2006 για τους ισχυρισμούς υγείας. Στα συμπληρώματα διατροφής για κάθε συστατικό που περιέχεται υπάρχουν συγκεκριμένοι ισχυρισμοί υγείας που προκύπτουν από επιστημονική τεκμηρίωση 7 . Με βάση αυτά λοιπόν θα πρέπει και οι φαρμακοποιοί να κινηθούμε, προτείνοντας το κατάλληλο συμπλήρωμα. Η νέα γενιά συμπληρωμάτων διατροφής Η νέα γενιά συμπληρωμάτων διατροφής έρχεται ως σύμμαχος του φαρμακοποιού για να δώσει μια ασφαλή λύση σε ανάγκες ασθενών, η φαρμακοθεραπεία των οποίων είτε δεν επαρκεί είτε δεν αποδίδει είτε οδήγησε σε ανεπιθύμητες ενέργειες και τελικά οι ίδιοι οι ασθενείς αναζητούν εναλλακτική πρόταση από το φαρμακοποιό τους. Γενικά, οι ασθενείς τείνουν να είναι πιο ευνοϊκά προδιατεθειμένοι απέναντι στα φυτικά σκευάσματα, θεωρώντας ότι προέρχονται από πιο φυσικές πηγές, γεγονός που καθιστά ακόμα πιο σημαντική τη θέση του επιστήμονα υγείας. > Το παράδειγμα του Ζeta Colest ® Συμπλήρωμα διατροφής με Red yeast rice (ρύζι κόκκινης μαγιάς), guggul (φυτικό σκεύασμα που παρασκευάζεται από το κολλώδες κόμμι του φυτού Commiphora mu- kul), πολυκοσανόλες και σιλυμαρίνη, χρήσιμο σε ειδικές ελεγχόμενες αντιλιπιδαιμικές δίαιτες. Συμβάλλει στη ρύθμιση των επιπέδων της χοληστερόλης και των τρι- γλυκεριδίων στο πλάσμα και αποτελεί μια φυσιολογική και συνεργική σύνθεση με ελάχιστες ανεπιθύμητες ενέργειες. Η μονακολίνη Κ είναι το δραστικό συστατικό που παράγεται από τον κόκκινο μύκητα αναπτυγμένο σε ρύζι. Παραδοσιακά έχει χρησιμοποιηθεί από την κινεζική παραδοσιακή ιατρική, ενώ κυκλοφορούν αρκετά σκευάσματα με κόκκινη μαγιά από ρύζι. Η μονακολίνη Κ συμβάλλει στη διατήρηση των φυσιολογικών επιπέδων χοληστερόλης στο αίμα, όπως αποδεικνύεται από την καταγραφή της σε κοινοτική οδηγία και από την καταχωρημένη μονογραφία. Μπορεί δε να χρησιμοποιηθεί μόνο σε τρόφιμα ή σε συμπληρώματα διατροφής που παρέχουν ημερήσια πρόσληψη 10mg 8 . Η μονακολίνη Κ έχει κυκλοφορήσει και ως φάρμακο τη δεκαετία του ’90 (γνωστή ως λοβαστατίνη), ανοίγοντας το δρόμο της φαρμακοβιομηχανίας προς τις νεώτερες στατίνες (φαρμακευτικές ουσίες με πολύ ισχυρή υπο- λιπιδαιμική δράση). Σήμερα αναδεικνύεται ως η καλύ- τερη και ασφαλέστερη εναλλακτική πρόταση για τους ασθενείς που διακόπτουν τη θεραπεία τους με στατίνες, λόγω των σοβαρών ανεπιθύμητων ενεργειών τους, όπως