Φαρμακευτικός Κόσμος, Τεύχος #163

90 Επρόκειτο για μια επίσημη τελετή με πομπή και μουσικούς αγώνες. Βασικά πρόσωπα της όλης εκδήλωσης ήσαν αυτοί οι δύο «φαρμακοί». Οι δύσμοιροι αυτοί άνθρωποι είχαν κρεμασμένες στο λαιμό τους αρμαθιές ξερά σύκα, μαύρα ο ένας και ο άλλος άσπρα, απομιαντικά για τους άντρες και τις γυναίκες αντίστοιχα, και τους περιέφεραν στην πόλη για να την απαλλάξουν από τα μιάσματα (αρρώστιες κλπ.). Τους χαρακτηρίζω «δύσμοιρους» γιατί, στο τέλος της γιορτής, αφού απορροφούσαν –υποτίθεται– το κακό από παντού, τους έριχναν μετά στη θάλασσα ή τους έδιωχναν έξω από τα σύνορα της πόλης με μαστίγια. Ακόμη τους έκαιγαν και σκόρπιζαν την τέφρα τους εκτός της πόλης. Τελικά, αποστρεφόμενοι και την ονομασία «φαρμακοί», τους αποκαλούσαν… καθάρματα! Ιδού λοιπόν, από αρχαιοτάτων χρόνων, το περίεργο, όσο και τελείως αντιφατικό: να έχει κάποιος τον τρόπο, το προσόν θα έλεγα, να σώζει από το κακό την κοινωνία και ταυτόχρονα να θεωρείται μίασμα βδελυρό και αποτρόπαιο… Νομίζω ότι αυτό είναι κάτι προς το οποίο η σημερινή απήχηση του κλάδου μας στην κοινωνία, έστω και αμυδρά αλλά μοιραία, έχει μια σαφώς υφέρπουσα γενετική συ- νάρτηση. Σε όλα τα λήμματα με θέμα «φάρμα-» της εγκυκλοπαί- δειας «Πάπυρος Λαρούς Μπριτάννικα», από ετυμολογικής πλευράς υπερισχύει η έννοια του δηλητηρίου έναντι του θεραπευτικού μέσου. Επιπλέον, στην ίδια πηγή, αλλά και στο λεξικό του Δ. Δημητράκου, η λέξη «φαρμακός» ερμηνεύεται ως… κακούργος! Τελικά, αυτό που φαίνεται για μένα ως ηλίου φαεινότερον, είναι ότι η λέξη «φαρμακός» (με βάση το σιβυλλικό πρόθεμα «φάρμα-» που δίνει τη μυστηριακή, ίσως μεταφυσική, πιθανώς αλλόγλωσση και πάντως αγνώ- στου ετύμου και εννοίας σημασία που πρωτοθέσπισαν οι πρόγονοί μας) είναι η γενεσιουργός αρχαία μήτρα της λέξης «φάρμακο» και όλων των ομόρριζών της. Προφανώς, είναι θέμα ενδελέχειας να κουβαλούν οι λέξεις αυτές μέσα τους, όπως η μητρική τους, μαζί με το καλό και το κακό, το μίασμα. Μην ξεχνάμε ότι κάθε φάρμακο μπορεί πανεύκολα να γίνει και φαρμάκι. Εδώ είναι που διαφέρει ο γιατρός από το φαρμακοποιό, παρά τον όποιο και όσο πόνο και αν προκαλεί στον άνθρωπο. Στο όνομα «ιατρός» κυριαρχεί ολοκληρωτικά η «ίαση»∙ μόνο δηλαδή το καλολογικό στοιχείο, το οποίο γενικά αποκλείει κάθε πιθανότητα ύπαρξης εγγενούς μιάσματος στο ιατρικό του έργο. Ίσως για το φαρμακοποιό να μπορούσε να ισχύει κάτι το ανάλογο, αν το φάρμακο λεγόταν «ίαμα» και ο ίδιος ιαματολόγος. Αλλά και το «ίαμα» το έχουν πάρει οι γιατροί∙ δεν είναι το διεθνώς πασίγνωστο ιατρικό περιοδικό τους, το «JAMA»; / Ο Πάνος Παπαφράγκου είναι συνταξιούχος φαρμακοποιός, τηλ.: 210 6817368 Ιδού λοιπόν, από αρχαιοτάτων χρόνων, το περίεργο, όσο και τελείως αντιφατικό: να έχει κάποιος τον τρόπο, το προσόν θα έλεγα, να σώζει από το κακό την κοινωνία και ταυτόχρονα να θεωρείται μίασμα βδελυρό και αποτρόπαιο… ΚΟΙΝΩΝΙΚΗ ΖΩΗ & ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ / ΙΣΤΟΡΙΚΟ / Ο Ιπποκράτης, ως θεμελιωτής της ορθολογικής ιατρικής, πρώτος συνέλεξε δεδομένα για να δείξει ότι η ασθένεια είναι μια φυσική διαδικασία, ενώ υποστήριζε ότι τα φάρμακα πρέπει να ωφελούν ή τουλάχιστον να μη βλάπτουν.