Φαρμακευτικός Κόσμος, Τεύχος #161

Οι ανταγωνιστές διαύλων ασβεστίου απορροφώνται πλήρως έπειτα από per os χορήγηση, αλλά παρ’ όλα αυτά η βιοδιαθεσιμότητά τους είναι χαμηλή λόγω του παρατεταμένου φαινομένου της πρώτης διόδου από το ήπαρ. Ο μεταβολισμός των ανταγωνιστών των διαύλων ασβεστίου λαμβάνει χώρα στο ήπαρ με το σύστημα του κυτοχρώματος P450 και ειδικότερα από το ένζυμο CYP3A4. Έτσι, η ταυτόχρονη χορήγηση διυδροπυριδι- νών με φάρμακα (π.χ. αντιπρωτεάσες, κετοκονα- ζόλη, ιτρακοναζόλη, ερυθρομυκίνη, κλαριθρομυκίνη κ.ά.) και χυμό γκρέιπφρουτ, που αναστέλλουν το CYP3A4, έχει ως αποτέλεσμα τη σημαντική αύξηση των επιπέδων τους στο πλάσμα. (Η αλληλεπίδραση αυτή παρατηρείται κυρίως με τη διλτιαζέμη και τη βεραπαμίλη και ελάχιστα με τους διυδροπυριδινικούς ανταγωνιστές διαύλων ασβεστίου, αλλά ωστόσο η πρόσληψη μεγάλων ποσοτήτων χυμού γκρέιπφρουτ μπορεί να αυξήσει τη βιοδιαθεσιμότητα και των διυδροπυριδινικών ανταγωνι- στών διαύλων ασβεστίου). Οι περισσότερες ουσίες της κατηγορίας αυτής έχουν άμεση δράση στη μείωση της αρτηριακής πίεσης (εντός 30-60 λεπτών) και συνδέονται με τις πρωτεΐνες του πλάσματος σε ποσοστό 70-98%. Ωστόσο, οι χρόνοι ημίσειας ζωής εμφανίζουν μεγάλες διαφορές. Οι ανταγωνιστές διαύλων ασβεστίου κατατάσσονται σε 3 κατηγορίες: ● Διυδροπυριδίνες, με κύριο εκπρόσωπο τη νιφεπιδίνη. ● Φαινυλ-αλκυλαμίνες, με κύριο εκπρόσωπο τη βεραπα- μίλη. ● Βενζοθειαζεπίνες, με κύριο εκπρόσωπο τη διλτιαζέμη. Μηχανισμός δράσης ● Οι ανταγωνιστές διαύλων ασβεστίου μπλοκάρουν την είσο- δο των ιόντων ασβεστίου στα κύτταρα του μυοκαρδίου, στα κύτταρα που είναι υπεύθυνα για την ηλεκτρική αγω- γιμότητα και στις λείες μυϊκές ίνες των αγγείων. ● Στον καρδιακό μυ, η αναστολή εισόδου των ιόντων Ca 2+ έχει ως αποτέλεσμα αρνητική ινοτρόπο δράση. ● Η είσοδος ιόντων ασβεστίου στο φλεβόκομβο και στον κολποκοιλιακό κόμβο προκαλεί αποπόλωση, επιφέροντας αρνητική χρονοτρόπο ή/και αρνητική δρομοτρόπο δράση. ● Οι αναστολείς ασβεστίου προκαλούν χάλαση των λείων μυϊκών ινών των αρτηριδίων. Παρενέργειες των ανταγωνιστών διαύλων ασβεστίου ● Η βεραπαμίλη, η διλτιαζέμη και η γαλλοπαμίλη μπορεί να προκαλέσουν κολποκοιλιακό αποκλεισμό, διαταραχές του φλεβοκόμβου, αρνητική ινοτρόπο δράση και δυσκοιλιότητα (κυρίως η βεραπαμίλη). ● Οι παρενέργειες των διυδροπυριδινικών ανταγωνιστών προέρχονται κυρίως από την αγγειοδιασταλτική τους δράση: κεφαλαλγία, εξάψεις, αντανακλαστική ταχυκαρδία (η αύξηση της καρδιακής συχνότητας και του κλάσματος εξώθησης οφείλεται στην αντανακλαστική αύξηση του συμπαθητικού τόνου). Το οίδημα στα κάτω άκρα πιθανόν οφείλεται στις άμεσες επιδράσεις των φαρμάκων αυτών στην τοπική μικρο- και λεμφο-κυκλοφορία. (Το οίδημα δεν αντικατοπτρίζει τη γενικευμένη κατακράτηση νατρίου και υγρών, καθώς ο ασθενής δεν αποκρίνεται ικανοποιητικά στη θεραπεία με διουρητικά.) ● Υπερτροφία των ούλων. ● Σπανίως, παροδική αύξηση των ηπατικών ενζύμων.  53 Οι περισσότερες ουσίες της κατηγορίας αυτής έχουν άμεση δράση στη μείωση της αρτηριακής πίεσης (εντός 30-60 λεπτών) και συνδέονται με τις πρωτεΐνες του πλάσματος σε ποσοστό 70-98%.