Φαρμακευτικός Κόσμος, Τεύχος #161

42 μαζί με αυτές της τρίτης γενιάς, είναι πιο ανθεκτικές στις β-λακταμάσες που παράγουν τα gram-θετικά μικρόβια. Όμως, οι τρίτης γενιάς κεφαλοσπορίνες είναι ευαίσθητες σε ένα είδος β-λακταμασών, των οποίων η παραγωγή είναι επαγόμενη και έπεται της έκθεσης του βακτηρίου σε αυτές (εμφανίζεται δηλαδή με καθυστέρηση). Αντίθετα, τα φάρμακα της τέταρτης γενιάς έχουν μικρότερη τάση να επάγουν την παραγωγή αυτών των ενζύμων, ενώ είναι και λιγότερο ευαίσθητα σε αυτά. Ανεπιθύμητες ενέργειες Όπως και με τις πενικιλίνες, η πιο συχνή ανεπιθύμητη ενέργεια είναι οι αντιδράσεις υπερευαισθησίας, που εκτείνονται από την άμεση και σοβαρή αντίδραση αναφυλακτικού τύπου έως την πιο ήπια αντίδραση που εκδηλώνεται με εξάνθημα και κνησμό. Η συχνότητα εμφάνισης είναι κοινή σε όλες τις ουσίες της κατηγορίας και δεν φαίνεται να συνδέεται με κάποιο συγκεκριμένο φάρμακο. Ίσως το πιο ενδιαφέρον χαρακτηριστικό είναι η πιθανότητα εμφάνισης διασταυρούμενης αλλεργίας με τις πενικιλίνες. Παλιότερα υπήρχε η πεποίθηση ότι αυτή οφειλόταν στον κοινό β-λακταμικό δακτύλιο, υπολογιζόταν δε σε ποσοστά που άγγιζαν το 20%. Όμως, τα νεότερα κλινικά δεδομένα υπολογίζουν αυτό το ποσοστό σε μόλις 1%, το αποδί- δουν δε στην ομοιότητα των πλευρικών αλυσίδων μεταξύ συγκεκριμένων πενικιλινών και κεφαλοσπορινών, όχι στη β-λακτάμη. Χρήσεις Οι κεφαλοσπορίνες χρησιμοποιούνται ευρέως στη θεραπευτική. Τα φάρμακα της πρώτης γενιάς είναι εξαιρετικές επιλογές στις λοιμώξεις του δέρματος και των μαλακών μορίων που οφείλονται σε ευαίσθητα στελέχη S. aureus και S. Epidermidis. Τα φάρμακα της δεύτερης γενιάς έχουν εκτοπιστεί από αυτά της τρίτης στη θεραπεία λοιμώξεων από ανθεκτικά στελέχη S. pneumoniae. Τα από του στόματος χο- ρηγούμενα φάρμακα χρησιμοποιούνται για τη θε- ραπεία λοιμώξεων του ανώτερου αναπνευστικού, αλλά ως δεύτερη επιλογή μετά την αμοξικιλίνη. Τέλος, τα φάρμακα της τρίτης, τέταρτης και πέμπτης γενιάς προορίζονται αποκλειστικά για νοσοκομειακή χρήση, επί σοβαρών διηθητικών λοιμώξεων, όπως είναι η βακτηριακή μηνιγγίτιδα και η πνευμονία. Βιβλιογραφία: 1/ Goodman L, Brunton L, Chabner B, Knollmann B., Goodman & Gilman's pharmacological basis of therapeutics. 12th ed. New York: McGraw-Hill; 2011. 2/ Wright W., Essentials of clinical infectious diseases. New York: Demos Medical; 2013. 3/ Klimentidis D., Διασταυρούμενη αλλεργία μεταξύ πενικιλινών και κεφαλοσπορινών: Πού οφείλεται; [Internet]. Κλινικός Φαρμα- κοποιός.gr. 2014 [cited 3 November 2016]. Available from: https://clinicalpharmacist.gr/2014/02/02/διασταυρούμενη - αλλεργία-μεταξύ-πενι/ ΥΓΙΩΣ ΣΚΕΠΤΟΜΕΝΟΙ / ΓΝΩΡΙΣΤΕ & ΠΡΟΩΘΗΣΤΕ ΤΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΓΕΝΟΣΗΜΟ / Ο Διαμαντής Κλημεντίδης είναι κλινικός φαρμακοποιός MSc, diamantis.klimentidis@gmail.com