Φαρμακευτικός Κόσμος, Τεύχος #154

50 ΥΓΙΩΣ ΣΚΕΠΤΟΜΕΝΟΙ / ΑΥΤΟΑΝΟΣΑ ΝΟΣΗΜΑΤΑ ΚΑΙ ΝΕΟΙ Τα συμπτώματα της νόσου συνήθως υποχωρούν κατά την κύηση, και ειδικά στο 2ο και το 3ο τρίμηνο, και αναζωπυρώνονται μετά τον τοκετό. Ως υποτροπή ή «ώση» στη ΣΚΠ χαρακτηρίζεται η εμφάνιση συμπτωμάτων ενδεικτικών φλεγμονής στο ΚΝΣ με διάρκεια τουλάχιστον 24 ωρών, απουσία πυρετού ή λοίμωξης. Οι ασ- θενείς μπορεί να εμφανίσουν μια πλειάδα συμπτωμάτων, όπως: ● θάμπωμα όρασης, μερικές φορές επώδυνο (οπτική νευρίτιδα) ● μουδιάσματα ή μυρμηγκιάσματα ● μυϊκή αδυναμία με σπαστικότητα και διαταραχή βάδισης ● δυσαρμονία των κινήσεων των άκρων και αστάθεια στη βάδιση ● διπλωπία, ίλιγγο, δυσκολία στην άρθρωση και την κατάποση ● δυσλειτουργία της ούρησης (απώλεια ούρων, δυσκολία ούρησης) και συχνές ουρολοιμώξεις ● χρόνια κόπωση, κατάθλιψη, νοητική έκπτωση κτλ. Η θεραπευτική αντιμετώπιση της ΣΚΠ περιλαμβάνει: Φάρμακα που βοηθούν στη συντομότερη υποχώρηση της ώσης όπως μεθυλπρεδνιζολόνη (π.χ. Solu-Medrol, Medrol) ενδοφλέβια συνήθως για 5 ημέρες και ακολού- θως σε σταδιακά μειούμενες δόσεις από του στόματος. Φάρμακα που βοηθούν στην ανακούφιση συγκεκριμένων συμπτωμάτων όπως βακλοφαίνη (π.χ. Lioresal) και τιζανιδίνη (π.χ. Sirdalud) ως μυοχαλαρωτικά, οξυβουτινίνη (π.χ. Ditropan) τολτεροδίνη (π.χ. Detrusitol) και σολιφενασίνη (π.χ. Vesicare) για την ακράτεια ούρων, μοδαφινίλη (π.χ. Modiodal) και αμανταδίνη (π.χ. Symme- trel) για τη χρόνια κόπωση, φαμπριδίνη (π.χ. Fampyra) για βελτίωση της ταχύτητας βάδισης κτλ. Φάρμακα που θεωρείται ότι, επιδρώντας σε ανοσο- λογικούς μηχανισμούς, αλλάζουν τη φυσική ιστορία του νοσήματος. Τα τελευταία ονομάζονται νοσοτρο- ποποιητικές θεραπείες και ενδείκνυνται στη διαλεί- πουσα μορφή της νόσου: ■ Θεραπείες πρώτης γραμμής: Οι παλαιότερες είναι ενέσιμες και περιλαμβάνουν: την ιντερφερόνη βήτα- 1α (π.χ. Rebif), που χορηγείται ενδομυϊκά κάθε εβδομάδα ή υποδόρια τρεις φορές την εβδομάδα, την ιντερφερόνη βήτα-1β (π.χ. Betaferon), που χορηγείται υποδόρια κάθε δεύτερη ημέρα, και την οξική γλατιραμέρη (π.χ. Copaxone), που χορηγείται υποδόρια καθημερινά. Τα μειονεκτήματά τους είναι οι συχνές ενέσεις και η εμφάνιση γριποειδών συμπτωμάτων (ιντερφερόνη) ή αντιδράσεων στα σημεία ένεσης (οξική γλατιραμέρη). Πρόσφατα εγκρίθηκαν για τη θεραπεία της διαλείπουσας ΣΚΠ το φουμαρικό οξύ (dime- thyl fumarate, π.χ. Tecfidera), και η τεριφλουνομίδη (π.χ. Aubagio), που λαμβάνονται από το στόμα. Όσον αφορά τις ανεπιθύμητες ενέργειές τους, το φουμα- ρικό οξύ μπορεί να προκαλέσει παροδικό ερύθημα (κοκκίνισμα) και γαστρεντερικά ενοχλήματα, ενώ η τεριφλουνομίδη μπορεί να προκαλέσει ηπατοτοξικό- τητα και απώλεια τριχών και θεωρείται τερατογόνος. ■ Θεραπείες δεύτερης γραμμής: Οι ασθενείς που εμφανίζουν ιδιαιτέρως σοβαρή και ταχέως εξελισσόμενη προσβολή από την έναρξη της νόσου μπορούν να λάβουν τα ακόλουθα εξαρχής ως πρώτης γραμμής θεραπεία: Πρόκειται για τη ναταλιζουμάμπη (π.χ. Τysabri), που χορηγείται ενδοφλέβια μία φορά το μήνα, και τη φινγκολιμόδη (π.χ. Gilenya), που λαμβάνεται από το στόμα καθημερινά. Αξίζει να σημειωθεί ότι η ναταλιζουμάμπη αυξάνει τον κίνδυνο μιας σοβαρής λοίμωξης του ΚΝΣ, της προϊούσας πολυεστιακής λευκοεγκεφαλοπάθειας ή PML (αν και μάλλον και κάποια από τα υπόλοιπα νοσοτροποιητικά φάρμακα μπορεί σπανιότατα να οδηγήσουν στην εμφάνισή της), ενώ η φινγκολιμόδη μπορεί να οδηγήσει σε βραδυκαρδία. ■ Ένδειξη για τη θεραπεία της ενεργού διαλείπουσας ΣΚΠ έλαβε πρόσφατα η αλεμτουζουμάμπη (π.χ. Lemtra- da), η οποία χορηγείται ενδοφλέβια. Στις ανεπιθύμητες ενέργειές της συγκαταλέγονται αντιδράσεις κατά την έγχυση και αυτοάνοσα νοσήματα μεταγενέστερα. ■ Ένδειξη για τη δευτεροπαθώς προϊούσα ΣΚΠ, εφόσον εξακολουθούν να εμφανίζονται υποτροπές, έχει η ιντερφερόνη βήτα-1β (π.χ. Betaferon) . Σε επιδείνωση της διαλείπουσας ΣΚΠ και στη δευτεροπαθώς προϊούσα μορφή ενδείκνυται η μιτοξαντρόνη (π.χ. Novantrone) . Κανένα φάρμακο δεν ενδείκνυται μέχρι στιγμής για την πρωτοπαθώς προϊούσα ΣΚΠ. Όσον αφορά το άμεσο μέλλον, σύντομα θα κυκλοφο- ρήσουν στην Ελλάδα η πεγκυλιωμένη ιντερφερόνη βήτα-1α, που θα χορηγείται υποδόρια κάθε δύο εβδο- μάδες και η οξική γλατιραμέρη για χορήγηση τρεις φορές την εβδομάδα. Ο Γεώργιος Σταμ. Βλάχος είναι γιατρός νευρολόγος, ειδικευθείς στην Α’ Νευρολογική Κλινική του Πανεπιστημίου Αθήνων στο Αιγινήτειο Νοσοκομείο, gvlachos@neuromed.gr