Φαρμακευτικός Κόσμος, Τεύχος #140

Üñèñï 44 Η τρίτη ομάδα παραμέτρων, που συνέβαλε στην ανάπτυξη του κλάδου της υγείας, αφορούσε την επιστήμη και τις επαναστατικές εξελίξεις που ακολούθησαν στον τομέα αυτό. Για να γίνει ποιο κατανοητή − ιδιαίτερα για τους νεότερους − αυτή η επιστημονική εξέλιξη στον τομέα του φαρμάκου, θα αναφέρω, ενδεικτικά, τα φάρμακα που ήταν και είναι διαθέσιμα για τους ασθενείς και αφορούν τη θεραπευτική κατηγορία της υπέρτασης, έτσι όπως αυτά έχουν καταγραφεί μέσα από το Εθνικό Συνταγολόγιο των ετών 1987 και 2003: Ανάλογες ήταν οι μεταβολές και σε άλλες κατηγορίες φαρμάκων, όπως αυτές του πεπτικού έλκους ή των φαρμάκων που χορηγούνται για την αντιμετώπιση της υπερλιπιδαιμίας. Η είσοδος των νέων δραστικών ουσιών, πολλές από τις οποίες επαναστατικοποίησαν την άσκηση της ιατρικής και τον τομέα της θεραπείας, αναδεικνύει κυρίως τη διάσταση της επιστήμης και της συμβολής της στην εξέλιξη του κλάδου. Ο αριθμός των εμπορικών σκευα- σμάτων αναδεικνύει τη διάσταση της εμπορευματοποί- ησης της συγκεκριμένης «αγοράς» και της ανάδειξής της σε μια από τις κυριότερες και πλέον κερδοφόρες της νέας εποχής που ανέτειλε. Σε άρθρο του Keneeth R. Seeths που είχε δημοσιευτεί τον Σεπτέμβριο του 1988 στο περιοδικό «Επιστημονικό Μάρκετινγκ» ανα- φέρονταν χαρακτηριστικά τα εξής: «…Παρά τους πε- ριοριστικούς παράγοντες, η φαρμακοβιομηχανία ανα- πτύσσεται με ρυθμούς που πολύ λίγοι επιχειρηματικοί κλάδοι μπορούν να συναγωνιστούν. Οι πωλήσεις αυ- ξάνονται με ετήσιο ρυθμό 10%, ενώ τα καθαρά κέρδη αυξήθηκαν κατά 186% – από 14 σε 46 δισ. δολάρια – από το 1977. Κατά το ίδιο χρονικό διάστημα, τα καθαρά κέρδη του συνόλου της αμερικανικής βιομηχανίας αυ- ξήθηκαν κατά 65%. Όπως λέει και ο Robert Hodgson, αναλυτής στην Oppenheimer & Company: σήμερα πα- ράγονται περισσότερα νέα προϊόντα από οποτεδήποτε άλλοτε στα τελευταία 15 χρόνια». Στο σημείο αυτό, θα πρέπει να υπογραμμίσουμε ότι η φαρμακευτική βιομηχανία αποτελούσε μέρος της χημικής βιομηχανίας, η οποία κυριαρχούνταν από τις ευρωπαϊκές εταιρείες, με επικεφαλής τις γερμανικές εταιρείες Bayer, Hoechst και Basf. Μέσα λοιπόν σε αυτό το περιβάλλον που διαμορφώνο- νταν από την οικονομική ανάπτυξη, την ανάπτυξη του κοινωνικού κράτους και τις επιστημονικές εξελίξεις, η μεγέθυνση του τομέα της υγείας και της «αγοράς» υγείας ήρθε σαν φυσικό επακόλουθο. Μέσα σε αυτή την «αγορά» που μεγεθύνονταν με γρήγορους ρυθμούς, αναπτύχθηκαν και καθιερώθηκαν, επίσης, μια σειρά από δυνάμεις που διαδραμάτισαν σημαντικό ρόλο στην εξέ- λιξη και διαμόρφωση του κλάδου του φαρμάκου και του τομέα της υγείας όπως τον γνωρίζουμε σήμερα. Για τις υπόλοιπες όμως μεταβλητές, τις δυνάμεις, κα- θώς και τις αλλαγές που έλαβαν χώρα στο εσωτερικό των επιμέρους κλάδων και τομέων της αγοράς υγείας θα μιλήσουμε στο επόμενο άρθρο.  Αντιυπερτασικά φάρμακα Εθνικό Συνταγολόγιο 1987 Τα αντιυπερτασικά φάρμακα της εποχής διαιρούνταν αδρά σε τρεις κατηγορίες:  τα διουρητικά,  τα συμπαθοπληγικά,  τα αγγειοδιασταλτικά. Στα διουρητικά κατατάσσονταν οι θειαζίδες, όπως για παράδειγμα η υδροχλωροθειαζίδη ή η φρουσεμίδη. Το σύνολο των εμπορικών σκευασμάτων που κυκλοφορούσαν στην αγορά και ανήκαν στην παραπάνω κατηγορία ήταν 11. Στα συμπαθοπληγικά κατατάσσονταν φάρμακα με ποικίλη σύνθεση και δράση. Οι κυριότεροι αντιπρόσωποι αυτής της κατηγορίας ήταν η μεθυλοντόπα, η κλονιδίνη, οι β-αναστολείς και οι α-αναστολείς. Το σύνολο των εμπορικών σκευα- σμάτων που ανήκαν σε αυτή την κατηγορία ανερχόταν σε 8. Επίσης, στα αγγειοδιασταλτικά υπάγονται ποικίλα φάρμακα, ανάμεσα στα οποία η καπτοπρίλη και η μινοξιδίλη. Το σύνολο των εμπορικών σκευασμάτων που κυκλοφορούσαν στην αγορά και ανήκαν στην παραπάνω κατηγορία ανερ- χόταν σε 5. Τέλος, θα πρέπει να συμπληρώσουμε ότι στην «αγορά» υπήρχε και η νιφεδιπίνη, που αποτέλεσε τον πρώτο αναστολέα των διαύλων του ασβεστίου και υπήρχε στην αγορά με 3 εμπορικά σκευάσματα. Το σύνολο των εμπορικών σκευασμάτων που κυκλοφορούσαν στην αγορά ανερχόταν το 1987 σε 27. Εθνικό Συνταγολόγιο 2003 Στα αντιυπερτασικά φάρμακα της εποχής, πέρα από τα φάρμακα που ήδη υπήρχαν, προστέθηκαν ορισμένες σημαντικές νέες κατηγορίες, όπως:  οι αναστολείς του μετατρεπτικού ενζύμου,  οι ανταγωνιστές των υποδοχέων της αγγειοτασί- νης ΙΙ, αλλά και  οι ανταγωνιστές του ασβεστίου, που διευρύνθηκαν σημαντικά μέσα σε αυτά τα χρόνια. Στην πρώτη κατηγορία καταγράφονται 11 δραστικές ουσίες και 49 εμπορικά σκευάσματα. Αντίστοιχα, τα νούμερα αυτά για τις υπόλοιπες δύο κατηγορίες είναι 6 δραστικές και 8 εμπορικά σκευάσματα για τους ανταγωνιστές των υποδοχέων της αγγειοτασίνης ΙΙ, 10 δραστικές ουσίες και 57 εμπορικά σκευάσματα για τους ανταγωνιστές του ασβεστίου. Το 2003 λοιπόν προστέθηκαν, πέρα από τα φάρμακα που ήδη υπήρχαν, άλλα 114 εμπορικά σκευάσματα και 26 νέες δραστικές. (συνεχίζεται)