Φαρμακευτικός Κόσμος, Τεύχος #138

ôåêìçñßùóÝ ôï 64 έρευνα - επιμέλεια: βασίλης μπιρλιράκης Το ερώτημα που θέτει ο ασθενής θα πρέπει να το μετατρέψουμε σε κλινικό ερώτημα: «Η χρήση γκαμπαπεντίνης για την αντιμετώπιση του νευροπαθητικού πόνου δίνει καλύτερα αποτελέσματα σε σύγκριση με τη χρήση ψευδοφάρμακου (placebo);». Για να απαντήσουμε τεκμηριωμένα θα πρέπει να μελετήσουμε το σύ- νολο των κλινικών μελετών που έχουν γίνει επί του ζητήματος, κάτι που φυσικά δεν είναι εφικτό από ένα και μόνο άτομο. Για το λόγο αυτό, αναζητούμε την τεκμηριωμένη αυτή πληροφόρηση σε βάσεις δεδομέ- νων, όπως το Cochrane Collaboration (Ίδρυμα για την Τεκμηριωμένη Πληροφόρηση στον Χώρο της Υγείας), στις οποίες μπορούμε να εντο- πίσουμε τέτοιες ανασκοπήσεις κλινικών μελετών. Πράγματι στο Cochrane Collaboration υπάρχει δημοσιευμένη μια ανασκόπηση 29 κλινικών μελετών στις οποίες συμμετείχαν συνολι- κά 3.571 ασθενείς, οι οποίοι έπαιρναν 1.200mg (ή και περισσότερο) γκαμπαπεντίνης ημερησίως. Το 78% των ασθενών συμμετείχαν στις παραπάνω μελέτες για την μεθερπητική νευραλγία, την επίπονη δια- βητική νευροπάθεια και τη νευροπάθεια οφειλόμενη σε μεικτά αίτια. Τα συμπεράσματα που προέκυψαν από την ανασκόπηση για τη χρήση της γκαμπαπεντίνης στην αντιμετώπιση του νευροπαθητικού πόνου είναι τα εξής: Σε 14 μελέτες, στις οποίες συμμετείχαν 2.831 ασθενείς, το 43% εμφάνι- σε βελτίωση, ενώ από τους ασθενείς που λάμβαναν το ψευδοφάρμακο εμφάνισε βελτίωση το 26%. Οι ανεπιθύμητες ενέργειες εμφανίστηκαν σημαντικά συχνότερα στους ασθενείς που λάμβαναν την γκαμπαπεντί- νη (σε σύγκριση με τους ασθενείς που λάμβαναν το ψευδοφάρμακο). Το 66% των ασθενών που λαμβάνουν γκαμπαπεντίνη αναμένεται να βιώ- σουν τουλάχιστον μία ανεπιθύμητη ενέργεια, το 21% ζαλάδες, το 16% υπνηλία, το 8% περιφερικό οίδημα. Το 12% των ασθενών θα αναγκαστεί να εγκαταλείψει τη θεραπεία με γκαμπαπεντίνη λόγω των ανεπιθύμητων ενεργειών. Οι σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες εμφανίστηκαν με την ίδια συχνότητα (4%) στην ομάδα που λάμβανε γκαμπαπεντίνη και στην ομάδα που λάμβανε το ψευδοφάρμακο. Επομένως, τα στοιχεία με τα οποία θα μπορούσε να γίνει σύγκριση της γκαμπαπεντίνης με άλλες θεραπευτικές επιλογές είναι ανεπαρκή. Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η τελική κλινική απόφαση για την χρήση της γκαμπαπεντίνης στο νευροπαθητικό πόνο δεν μπορεί να βασίζεται μόνο στα τεκμήρια, αλλά είναι σύζευξη τεκμηρίων, κλινικής εμπειρίας του θεραπευτή και προτιμήσεων του ασθενή.  Τα αντιεπιληπτικά φάρμακα όπως η γκαμπαπεντίνη χρησιμοποιού- νται ευρέως για την αντιμετώπι- ση του νευροπαθητικού πόνου, που οφείλεται συνήθως σε βλάβη των νεύρων. Στην κατηγορία αυτή περιλαμβάνεται η μεθερπητική νευραλγία (πόνος σε περιοχή που έχει επηρεαστεί από τον έρπητα ζωστήρα), οι επώδυνες επιπλοκές του διαβήτη, το άλγος που προκα- λείται από τραυματισμό νεύρου, ο πόνος σε άκρο φάντασμα και η νευραλγία τριδύμου. Ο νευροπαθητικός πόνος μπορεί να είναι έντονος και επίμονος, συνδέεται με έλλειψη ύπνου, κού- ραση, κατάθλιψη και μειωμένη ποιότητα ζωής. Η γκαμπαπεντίνη (π.χ. Neurontin) είναι ανάλογο του νευροδιαβι- βαστή GABA και ανήκει στην κατηγορία των αντιεπιληπτικών φαρμάκων. Αναστέλλει τους προ- συναπτικούς διαύλους ασβεστί- ου, με αποτέλεσμα να σταματά το ρεύμα επέκτασης του Ca 2+ . Η αντιεπιληπτική του δράση οφεί- λεται σε αναστολή αιχμών δυναμι- κού στους νευρώνες του θαλάμου στον εγκέφαλο και σε αναστολή απελευθέρωσης νευροδιαβιβαστών που συμμετέχουν στη γέννηση της επιληψίας. Η αναλγητική του δρά- ση στην νευροπάθεια οφείλεται σε αναστολή της απελευθέρωσης της ουσίας Ρ και του γλουταμικού, που συμβάλλουν στη δημιουργία της αί- σθησης του πόνου. Θα ξεκινήσω ένα νέο φάρμακο για τον πόνο στα πόδια (γκαμπαπεντίνη). Θα μου κάνει κάτι; Η υπεραξία της υπηρεσίας φαρμακευτικής πληροφόρησης δεν προκύπτει μόνο από την πληροφορία, αλλά κυρίως από το βαθμό τεκμηρίωσής της. www.cochrane.org Moore RA, Wiffen PJ, Derry S, McQuay HJ. Gabapentin for chronic neuropathic pain and fibromyalgia in adults. Cochrane Database of Systematic Reviews 2011, Issue 3.