Το κάπνισμα δεν πρέπει να είναι πια μόδα!

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος, στις 31 Μαΐου, η ΑΚΟΣ (αστική μη κερδοσκοπική εταιρεία που αποτελείται από επιστήμονες του χώρου της υγείας στον αγώνα της πρόληψης του καρκίνου) καλεί να αλλάξουμε στάση απέναντι σε αυτήν τη θανατηφόρα συνήθεια, που κοστίζει καθημερινά χιλιάδες ζωές σε όλον τον πλανήτη.

Η ΑΚΟΣ διενήργησε έρευνα για να εξετάσει τις συνθήκες κάτω από τις οποίες οι Έλληνες αρχίζουν να καπνίζουν, τους λόγους για τους οποίους αρνούνται να διακόψουν αλλά και πώς αντιμετωπίζει η κοινωνία τους καπνιστές. Όπως προέκυψε, η ελληνική κοινωνία έχει ανεκτική στάση απέναντι στους καπνιστές, γεγονός που εμποδίζει την αποτελεσματικότητα των μέτρων που κατά καιρούς λαμβάνει η Πολιτεία. Επομένως, για να μειωθεί ο αριθμός των καπνιστών πρέπει η κοινωνία να αλλάξει στάση. Να οικοδομηθούν νέα πρότυπα, που δεν θα συνδέουν το κάπνισμα με την ευχαρίστηση, τη χαλάρωση, τη θηλυκότητα ή αντίστοιχα την αρρενωπότητα, πρότυπα που κυριάρχησαν τις προηγούμενες δεκαετίες και που δυστυχώς δεν έχουν εξαλειφθεί από την κοινή συνείδηση, παρά τις όποιες απαγορεύσεις.

Είναι χαρακτηριστικό ότι τα κατασταλτικά μέτρα της Πολιτείας, ΔΕΝ επηρέασαν το 70% των συμμετεχόντων στην έρευνα, εύρημα που καθιστά αναγκαία την ενίσχυση του δημόσιου διαλόγου, προκειμένου να καταρριφθεί το επιχείρημα που προέβαλλαν οι καπνιστές στην έρευνα, ότι το τσιγάρο τούς βοηθά να διαχειρίζονται το άγχος τους.

Ο καρκίνος των πνευμόνων, η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια και οι καρδιακές παθήσεις απειλούν τη ζωή των καπνιστών. Το κάπνισμα ενοχοποιείται και για την εμφάνιση άλλων καρκίνων όπως του λάρυγγα (87%), του στόματος (74%), του οισοφάγου (53%), της ουροδόχου κύστης (50%), του νεφρού (39%), του παγκρέατος (38%), του τραχήλου της μήτρας (6% ).

Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος, η Πρόεδρος της ΑΚΟΣ η Δρ. Κατσώχη επισημαίνει: « Το τσιγάρο είναι ο καλύτερος φίλος του καρκίνου των πνευμόνων. Μπορεί το μεγαλύτερο ποσοστό νεοπλασιών για τις γυναίκες να αφορά στον καρκίνο του μαστού και για τους άνδρες στον καρκίνο του προστάτη, ωστόσο το μεγαλύτερο ποσοστό θνησιμότητας εμφανίζει ο καρκίνος του πνεύμονα. Στόχος της ΑΚΟΣ η αλλαγή της στάσης των πολιτών μέσα από την ενημέρωση, με στόχο η απλή είδηση ότι το τσιγάρο υπονομεύει ανεπανόρθωτα την υγεία μας και την υγεία των γύρω μας, να γίνει συνείδηση».

Τα ευρήματα της έρευνας (Οκτώβριος 2014)

Παρουσιάζονται κάποια από τα βασικότερα ευρήματα της έρευνας:

• Στο ερώτημα για το λόγο που άρχισαν να καπνίζουν, άνδρες (57%) και γυναίκες (28,6%) προτάσσουν το επιχείρημα ότι παρασύρθηκαν από το φιλικό τους περιβάλλον. Αν σε αυτό το ποσοστό συνυπολογίσουμε και όσους από τους ερωτηθέντες (άνδρες 17% και γυναίκες 16,1%) απάντησαν ότι άρχισαν να καπνίζουν λόγω μόδας αντιλαμβανόμαστε τον καθοριστικό παράγοντα της κοινωνικής συνθήκης που όχι μόνο νομιμοποιεί αλλά και ενθαρρύνει –πολύ περισσότερο παλαιότερα- την καταστροφική συνήθεια του καπνίσματος. Τα συγκεκριμένα ευρήματα κάνουν επιτακτική την προσπάθεια αλλαγής της στάσης της κοινωνίας απέναντι στο κάπνισμα, βασική παράμετρος η οποία ανιχνεύεται και σε άλλες κατηγορίες ερωτήσεων που απάντησαν οι ερωτηθέντες.
• Ο σημαντικότερος λόγος που τα δύο φύλα εξακολουθούν να καπνίζουν είναι η ευχαρίστηση (36,5% των ανδρών του δείγματος και 34,3% των γυναικών). Ένα μεγάλο ποσοστό των ανδρών που αγγίζει το 25% ( γυναίκες μόλις 12% ) αναγνωρίζει ότι καπνίζει λόγω εξάρτησης σε αντίθεση με τις γυναίκες που προτάσσουν την ψυχολογική ανάγκη (16,6%) με μόνο το 6,5% των ανδρών να κάνουν αντίστοιχη επιλογή. Σημαντικό ποσοστό γυναικών (20,7%) αλλά και ανδρών(16%) το αποδίδει στη συνήθεια. Αν αθροίσουμε τις απαντήσεις που κάνουν λόγο για αδυναμία διακοπής του καπνίσματος (15% άνδρες- 12,8% γυναίκες), για εξάρτηση και για συνήθεια, απαντήσεις που δηλώνουν εθισμό, το ποσοστό είναι συντριπτικά υψηλότερο από την ευχαρίστηση που προκαλεί το τσιγάρο.
• Ως σημαντικότερο κίνητρο για τη διακοπή του καπνίσματος οι ερωτηθέντες αναφέρουν την εσωτερική απόφαση, οι γυναίκες σε πολύ μεγαλύτερο ποσοστό (50,4%) απ? ό,τι οι άνδρες (25,5%). Σημαντικό ποσοστό των ανδρών που ερωτήθηκαν θα διέκοπταν το κάπνισμα λόγω ασθένειας (35,5%) ή κατόπιν ιατρικής συμβουλής (27%) με τις γυναίκες να συγκεντρώνουν αντίστοιχα (27,5% και 13,9%).
• Αναφορικά με το κίνητρο που ώθησε τελικά τους συμμετέχοντες στην έρευνα να διακόψουν το κάπνισμα, οι πρώην καπνιστές αναφέρουν σε συντριπτικό ποσοστό την ιατρική συμβουλή (45,7%) ενώ μόνο ένα 11,4% των ερωτηθέντων διέκοψε το κάπνισμα από εσωτερική απόφαση που έλαβε. Αν και οι συμμετέχοντες στην έρευνα θεωρούν ότι η διακοπή του καπνίσματος είναι σε μεγάλο ποσοστό θέμα εσωτερικής απόφασης τελικά το επιχείρημα αποδομείται, καθώς διακόπτουν το κάπνισμα μόνο μετά την παρέμβαση ιατρού.
• Οι μη καπνιστές αναφέρουν ως λόγους που δεν άρχισαν το κάπνισμα ότι τους ενδιαφέρει η υγεία τους (40%), ενώ αναφέρουν ακόμη την απωθητική μυρωδιά (35,2%) , τις συμβουλές σχολείου και γονέων (16%) και την ενασχόληση με τον αθλητισμό (10%). Αν αθροίσουμε τις «σκέψεις» για την υγεία, τις συμβουλές του σχολείου και των γονέων αλλά και την ενασχόληση με τον αθλητισμό προκύπτει σε υψηλό ποσοστό η ευεργετική επίδραση της ενημέρωσης και της ευαισθητοποίησης των πολιτών έναντι αυτής της βλαβερής συνήθειας.

Αποδεικνύεται λοιπόν ότι ο εκφοβισμός δεν αρκεί. Χρειάζονται νέα πρότυπα!