Σύμφωνα με το Ινστιτούτο Μελέτης Ουρολογικών Παθήσεων (ΙΜΟΠ), ο καρκίνος του προστάτη αποτελεί τον πιο συχνό καρκίνο στους άντρες και τη δεύτερη συνηθέστερη αιτία θανάτου από καρκίνο. «Σήμερα, η έγκαιρη διάγνωση είναι εφικτή, αρκεί κάθε άντρας να ευαισθητοποιηθεί και να μάθει γι' αυτό. Η θεραπεία κάθε περίπτωσης είναι μοναδική, και, ενώ σε άντρες πάνω από τα 70 έτη αρκεί ίσως μόνο η παρακολούθηση, σε νέους ασθενείς η αντιμετώπιση πρέπει να γίνει γρήγορα και επιθετικά», δηλώνει ο Πρόεδρος του ΙΜΟΠ και καθηγητής Ουρολογίας στο Α.Π.Θ., Δ. Χατζηχρήστου, συμπληρώνοντας πως «Εάν γνωρίζουμε, δεν πρέπει να τον φοβόμαστε».

Σύμφωνα με την Αμερικανική Αντικαρκινική Εταιρεία, τα βασικά σημάδια και συμπτώματα του καρκίνου του προστάτη είναι τα εξής:

• - ουρολογικές διαταραχές, όπως η δυσκολία ούρησης, η μικρή ροή ούρων και η συχνοουρία
• - αίμα στα ούρα
• - προβλήματα στύσης
• - πόνος στο ισχίο, τη μέση, τα πλευρά (εάν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί στα οστά)
• - αδυναμία ή μούδιασμα στα χέρια και τα πόδια, απώλεια ελέγχου της ουροδόχου κύστης ή του εντέρου (εάν ο καρκίνος έχει εξαπλωθεί στο νωτιαίο μυελό)

Tι προσφέρει ο ετήσιος προληπτικός έλεγχος;

Ελαχιστοποιεί τις πιθανότητες θανάτου από καρκίνο του προστάτη, αφού είναι πολύ πιο εύκολο να θεραπευθεί, αν εντοπιστεί σε πρώιμο στάδιο και πριν εξαπλωθούν τα καρκινικά κύτταρα και σε άλλα μέρη του σώματος (μεταστάσεις). Ο ετήσιος προληπτικός έλεγχος του προστάτη, που έχει καθιερωθεί από δεκαετίες, περιλαμβάνει δύο εξετάσεις:

- Εξέταση P.S.A.: Πρόκειται για τον ποσοτικό προσδιορισμό στο αίμα μιας πρωτεΐνης που παράγεται στον προστάτη, του ειδικού προστατικού αντιγόνου (Prostate Specific Antigen, P.S.A.). Η τιμή του PSA δεν μπορεί να καθορίσει αν υπάρχει ή όχι καρκίνος του προστάτη, αλλά, όσο μεγαλύτερη είναι η τιμή, τόσο περισσότερες είναι οι πιθανότητες να υπάρχει καρκίνος. Δυστυχώς, δεν υπάρχουν φυσιολογικές τιμές, καθώς η τιμή του PSA εξαρτάται από το μέγεθος του αδένα και την ύπαρξη ή όχι φλεγμονής. Τη μεγαλύτερη σημασία στην εκτίμηση, ίσως, έχει το να είναι μικρή η ετήσια αύξησή του, συνήθως μέχρι 0,20. Αντίθετα, σημαντική αύξηση σε μικρό μάλιστα χρονικό διάστημα, π.χ. διπλασιασμός της τιμής μέσα σε 3 μήνες, αποτελεί ισχυρή ένδειξη καρκίνου.

- Δακτυλική εξέταση του προστάτη (Digital Rectal Examination, DRE): Είναι η εξέταση του προστάτη από τον Ουρολόγο, με το δάχτυλο, μέσω του πρωκτού. Επειδή η θέση του προστάτη είναι ακριβώς πάνω από το έντερο, ο Ουρολόγος μπορεί να διαπιστώσει εάν υπάρχει κάποια σκληρία στον αδένα. Η ύπαρξη μιας τέτοιας σκληρίας ονομάζεται ύποπτη περιοχή (θετική δακτυλική εξέταση) και αποτελεί ένδειξη για βιοψία.
Σε περίπτωση που είτε το PSA είναι αυξημένο είτε η δακτυλική εξέταση δεν είναι φυσιολογική, ο Ουρολόγος θα προτείνει να γίνει βιοψία του προστάτη. Η βιοψία είναι η μόνη εξέταση που θέτει τη διάγνωση του καρκίνου.

Ο καρκίνος του προστάτη μπορεί να είναι ο πιο συχνός καρκίνος στον άντρα, αλλά έχει τρία ιδιαίτερα χαρακτηριστικά: είναι αργός στην εξέλιξη, συνήθως εμφανίζεται σε μεγάλες ηλικίες και στα πρώτα στάδια θεραπεύεται. Σήμερα, η ριζική προστατεκτομή και η ακτινοβολία (βραχυθεραπεία ή εξωτερική) μπορούν να προσφέρουν ίαση. Ιδιαίτερα η ριζική προστατεκτομή, σήμερα, μπορεί εκτός από ανοικτά (με τομή) να γίνει και ενδοσκοπικά: είτε λαπαροσκοπικά είτε με τη βοήθεια της ρομποτικής.

Με τις ενδοσκοπικές τεχνικές, το ογκολογικό αποτέλεσμα και οι επιπλοκές είναι ίδιες με της ανοικτής αντιμετώπισης, αλλά είναι πολύ πιο ανώδυνες για τον ασθενή και η νοσηλεία περιορίζεται.

Όλες οι διαθέσιμες θεραπείες όμως συνοδεύονται από συχνές επιπλοκές, κυρίως σε σχέση με τη σεξουαλική ζωή (στυτική δυσλειτουργία) και σπανιότερα με τον έλεγχο της ούρησης. Γι' αυτό θα πρέπει ο Ουρολόγος να αξιολογήσει αν χρειάζεται θεραπεία ή αρκεί η περιοδική προσεκτική παρακολούθηση του καρκίνου. Αλλιώς, είναι πιθανόν ένας άντρας μεγάλης ηλικίας να ανακαλύψει έναν καρκίνο από τον οποίο δεν θα πεθάνει ποτέ, αλλά στην προσπάθεια αντιμετώπισής του να περιορίσει σημαντικά την ποιότητα ζωής του.

Τι ξέρουμε για τον καρκίνο του προστάτη

- Οι πιθανότητες καρκίνου του προστάτη αυξάνονται με την ηλικία. Έτσι, 30% των αντρών θα προσβληθούν στην ηλικία των 50 ετών και 80% στα 80 χρόνια.
- Aντρες που έχουν πρώτου βαθμού συγγενή εξ αίματος (πατέρα, θείο ή αδελφό) με καρκίνο του προστάτη έχουν 2,4 φορές περισσότερες πιθανότητες να εμφανίσουν την πάθηση σε σχέση με άλλους άντρες. Εάν, μάλιστα, ο καρκίνος στον συγγενή διαγνώστηκε σε σχετικά νέα ηλικία (π.χ. στην 5η δεκαετία της ζωής), οι πιθανότητες διπλασιάζονται.
- Οι πιθανότητες να ωφεληθούν από τον προληπτικό έλεγχο του καρκίνου είναι εξαιρετικά χαμηλές για άτομα μεγάλης ηλικίας με προβλήματα υγείας και προσδόκιμο επιβίωσης μέχρι 10 χρόνια.
- Πάνω από 50% των αντρών που θα υποβληθούν σε θεραπεία θα έχουν στυτική δυσλειτουργία και 5-10% χειρότερο έλεγχο στην ούρηση (όπως ακράτεια).
- Επειδή ο καρκίνος του προστάτη δεν δίνει κανένα σύμπτωμα σε πρώιμα στάδια, εάν δεν γίνεται προληπτικός έλεγχος, η διάγνωση θα γίνει από τα συμπτώματα των μεταστάσεων (π.χ. πόνους από μεταστάσεις στα οστά).