Συντακτική ομάδα ΦΚ

Οι ανακατατάξεις στην αλυσίδα διανοµής του φαρµάκου και η ελληνική πραγµατικότητα

20/7/2007

Οι επερχόµενες αλλαγές

Αρκετοί φαρµακοποιοί και φαρµακέµποροι είναι ενήµεροι για τις εξελίξεις της φαρµακευτικής αγοράς στην Ευρωπαϊκή Ένωση, εξελίξεις που αργά ή γρήγορα, µε τον ένα ή τον άλλο τρόπο, θα συµβούν και στη χώρα µας.

Λίγοι όµως είναι αυτοί που, παρότι είναι σε θέση να «προβλέψουν» το µέλλον, προσπαθούν είτε να αναδιοργανώσουν τις επιχειρήσεις τους είτε να αναπτύξουν συνεργασίες, έτσι ώστε να επιβιώσουν και να αναπτυχθούν µέσα σε ένα διαφορετικό και έντονα ανταγωνιστικό περιβάλλον.

Διαφορετικό, γιατί οι θεσµικές αλλαγές στην προώθηση και διάθεση του φαρµάκου θα µεταθέσουν το πεδίο άσκησης της επιχειρηµατικής δραστηριότητας, κυρίως λόγω της επικείµενης άρσης του προστατευτισµού.

Έντονα ανταγωνιστικό, γιατί οι αλλαγές αυτές θα διαµορφώσουν το έδαφος για την είσοδο µεγάλων πανευρωπαϊκών εταιρειών χονδρεµπορίου και αλυσίδων φαρµακείων στη χώρα µας.

Οι θεσµικές αλλαγές που λαµβάνουν χώρα αναφέρονται κυρίως στα εξής σηµεία:
• Πλήρης µηχανογράφηση στη διακίνηση του φαρµάκου (που θα επιφέρει περιορισµό στη συνταγογραφία).
• Ενθάρρυνση των generics.
• Ηλεκτρονικό εµπόριο (e-commerce).
• Αλλαγή του καθεστώτος ίδρυσης φαρµακείων.
• Διάθεση O.T.C. εκτός φαρµακείου.
• Αύξηση της συµµετοχής του ασθενούς στο κόστος της φαρµακευτικής του περίθαλψης.

Οδηγός των αλλαγών είναι η προσπάθεια µείωσης των δαπανών για τη φαρµακευτική περίθαλψη. Επιπτώσεις τους είναι η µείωση του περιθωρίου κέρδους για τη βιοµηχανία, για το χονδρεµπόριο και για τα φαρµακεία. Αποτέλεσµά τους είναι η αλλαγή στη σχέση βιοµηχανίας, χονδρεµπορίου και φαρµακείου, στη δοµή και στη λειτουργία τους.

Οι στρατηγικές του χονδρεµπορίου

Τη µεγαλύτερη κινητικότητα στην αλλαγή των σχέσεων την έχει το χονδρεµπόριο για δύο λόγους: αφενός γιατί λειτουργεί µε χαµηλό περιθώριο κέρδους και υψηλές επενδύσεις, άρα έχει τη µεγαλύτερη ανάγκη, και αφετέρου λόγω της θέσης του στην αλυσίδα διακίνησης, του όγκου και των υποδοµών του.

Το χονδρεµπόριο µε οδηγούς τις Celesio, Alliance-Boots και Phoenix ακολουθεί τέσσερις στρατηγικές:
• Συγκέντρωση.
• Επέκταση εκτός συνόρων.
• Ανάπτυξη υπηρεσιών προστιθέµενης αξίας προς τη βιοµηχανία.
• Επέκταση στη λιανική.

Ας δούμε συνοπτικά την κάθε στρατηγική χωριστά σε πίνακες:

Η συγκέντρωση του χονδρεμπορίου

ΟΙ ΤΡΕΙΣ ΠΡΩΤΕΣ ΕΤΑΙΡΕΙΕΣ	ΕΤΟΣ	ΜΕΡΙΔΙΟ ΑΓΟΡΑΣ
CELESIO -ALLIANCE BOOTS- PHOENIX	1991	25%
CELESIO -ALLIANCE BOOTS- PHOENIX	2005	60%

¶λλες φαρμακαποθήκεςσεΙσπανία– Γαλλία– Ιταλία– Γερμανία– Αγγλία	Έτος	Αριθμός
	1998	480
	2002	339
	2005	233

Η επέκταση εκτός συνόρων

Χώρα	Celesio	AllianceUnichem	Phoenix	Σύνολο
Αυστρία	50%		17%	67%
Βέλγιο	17%			17%
Τσεχία	11%	21%	35%	67%
Δανία			70%	70%
Φιλανδία			42%	42%
Γαλλία	40%	29%	4%	73%
Γερμανία	19%		28%	47%
Ουγγαρία			40%	40%
Ιταλία	1%	19%	21%	41%
Ολλανδία		23%	17%	40%
Νορβηγία	50%		36%	86%
Πολωνία			4%	4%
Πορτογαλία	11%	21%		32%
Σουηδία			48%	48%
Ισπανία		10%		10%
Ελβετία		50%	41%	91%
Αγγλία	36%	27%	13%	76%

*Στοιχεία από τον οίκο Dadley

Η ανάπτυξη υπηρεσιών προστιθέµενης αξίας προς τη βιοµηχανία

Περιλαµβάνει:
• Διαχείριση αποθεµάτων
• Διανοµή και προώθηση παραφαρµακευτικών και OTC προϊόντων
•Συσκευασία προϊόντων
• Συµπληρωµατικές παραγωγές
• Υπηρεσίες προ χονδρεµπορίου.

Υπηρεσίες προ χονδρεμπορίου

Τεχνικές
υπηρεσίες

Logistics

Οικονομικές υπηρεσίες
(Finance)

Marketing

Πωλήσεις

• Αποθήκευση

• Επιστροφές

• Ευαίσθητα προϊόντα

• Packaging

• Μεταφορά

• Πιστώσεις

•Διασφαλίσεις

• Ανάλυση αγοράς

• Στοιχεία πωλή-σεων

• Προώθηση

• Merchandising

• Λανσάρισμα νέων προϊόντων

Η επέκταση στη λιανική

	Ιδιόκτητα φαρμακεία	Παροχή υπηρεσιών
Celesio	1882	3650
Alliance- Unichem	1130	1850
Phoenix	600	6640

Πιέσεις προς τα φαρµακεία και το χονδρεµπόριο

Ειδικότερο ρόλο στις πιέσεις που ασκούνται για αλλαγή στο ιδιοκτησιακό καθεστώς ίδρυσης φαρµακείου έχουν οι τρεις µεγάλοι του χονδρεµπορίου.

Στο παρακάτω σχεδιάγραµµα περιγράφεται ο µηχανισµός λειτουργίας:

• Οι πρόσφατες συνεργασίες µεταξύ Pfizer και Alliance Unichem- Boots στην Αγγλία, κατά την οποία η πρώτη δίνει αποκλειστικά τα προϊόντα της στη δεύτερη για να τα διανέµει στα φαρµακεία, καθώς και η συνεργασία της Astra αντίστοιχα µε την Alliance-Boots και την Celesio, λειτουργούν ως πολλαπλασιαστής πιέσεων προς τις κυβερνήσεις για:  Αλλαγή του ιδιοκτησιακού καθεστώτος στο φαρµακείο  Περιορισµό και έλεγχο του παράλληλου εµπορίου
• Πίεση για εξαγορά των µικρότερων εταιρειών χονδρεµπορίου
• Περαιτέρω περιορισµό εκπτώσεων και πιστώσεων προς το φαρµακείο.

Στοιχείο που επιβεβαιώνει την ένταση των πιέσεων είναι η αποχώρηση της Alliance-Boots από τον Ευρωπαϊκό Σύλλογο Φαρµακαποθηκαρίων (GIRP).
• Πιέσεις προς την κατεύθυνση των µικρών (εθνικών) χονδρεµπόρων αλλά και των φαρµακείων ασκούνται και από την επέκταση του εµπορίου φαρµάκων µέσω ίντερνετ.

Η εξαγορά της Doc Moris, εταιρείας ηλεκτρονικού εµπορίου, από τη Celesio θα σηµάνει αύξηση των πιέσεων για την επέκταση του ηλεκτρονικού εµπορίου.

Η προσπάθεια για απαγόρευση των πωλήσεων φαρµάκου µέσω ίντερνετ είναι εν µέρει θετική από την άποψη ότι είναι ένας τρόπος για την αντιµετώπιση των κινδύνων από τα φάρµακα «µαϊµού». Επειδή όµως οι πωλήσεις µέσω ίντερνετ είναι χαµηλού κόστους και µεγάλης ευκολίας προς όφελος του καταναλωτή και των ασφαλιστικών ταµείων, είναι πολύ δύσκολο να απαγορευτούν. Εξάλλου δεν µπορεί να θεωρήσει κάποιος αναξιόπιστα τα 800 περίπου φαρµακεία στη Γερµανία που πωλούν φάρµακα µέσω ίντερνετ.

Όταν, κατόπιν πιέσεων για εσωτερικούς λόγους ή κατόπιν πιέσεων από µεγάλες ευρωπαϊκές εταιρείες, αρχίσουν να εφαρµόζονται αντίστοιχα µέτρα και στην Ελλάδα, το χονδρεµπόριο φαρµάκου και τα φαρµακεία στη χώρα µας θα βρεθούν σύντοµα αντιµέτωποι µε µεγάλες δυσκολίες.

Συµπεράσµατα

Από τα παραπάνω στοιχεία είναι φανερό ότι δε θα είναι εύκολο να επιβιώσει ένας µεγάλος αριθµός φαρµακαποθηκών αλλά και φαρµακείων στη χώρα µας. Είναι πολύ δύσκολο ο καθένας µόνος του να αντιµετωπίσει τις επερχόµενες εξελίξεις.
Όσον αφορά τις φαρµακαποθήκες, η στρατηγική των συνεργασιών τους, εκτός των άλλων, θα πρέπει να εστιάζει στην ανάπτυξη υπηρεσιών προς τη βιοµηχανία και τα φαρµακεία, καθώς και στην αυτονόµηση από την «πρόσκαιρη» κερδοφορία του παράλληλου εµπορίου.

Συνεργασίες θα πρέπει να αναπτύξουν και τα φαρµακεία (επέκταση και ισχυροποίηση συνενώσεων, συνεταιρισµών, εταιρειών φαρµακείου κτλ.).

Παράλληλα, επειδή υπάρχει κοινός παρανοµαστής αναγκών µεταξύ φαρµακαποθηκών και φαρµακείων, µπορεί να διαµορφωθεί ένα πλαίσιο συνεργασίας προς αµοιβαίο όφελος των µερών που θα την αποτελέσουν.