Αλληλεπιδράσεις φαρμάκων – αλκοόλ: Τι πρέπει να γνωρίζουμε

Πολλοί είναι εκείνοι που γνωρίζουν ότι τα περισσότερα φάρμακα δεν πρέπει να λαμβάνονται με αλκοόλ, δεν γνωρίζουν όμως ότι το αλκοόλ μπορεί να επηρεάσει τον οργανισμό και αρκετές ώρες μετά τη λήψη των φαρμάκων. Και αυτό γιατί μπορεί να απαιτούνται πολλές ώρες έως ότου μεταβολιστούν τα φάρμακα από τον οργανισμό, οπότε η λήψη αλκοόλ, ακόμα και σε μικρή ποσότητα, άλλοτε μπορεί να μειώνει την αποτελεσματικότητα των φαρμάκων και άλλοτε να γίνονται πιο ισχυρά και επομένως τοξικά.

Η ανάγκη για αυτήν την ενημέρωση αναδεικνύεται από μια νέα διεθνή μελέτη που έδειξε ότι περισσότεροι από 4 στους 10 ενηλίκους που πίνουν αλκοόλ λαμβάνουν φάρμακα που μπορεί να αλληλεπιδράσουν με το ποτό τους και το 78% των ηλικιωμένων εθελοντών πίνουν αλκοόλ σχεδόν σε καθημερινή βάση, ενώ παίρνουν φάρμακα. Η μελέτη δημοσιεύθηκε στο περιοδικό «Alcoholism: Clinical & Experimental Research».

«Οι κίνδυνοι από το συνδυασμό του αλκοόλ με ορισμένα φάρμακα είναι υπαρκτοί και μερικές φορές μοιραίοι, διότι το αλκοόλ επηρεάζει με διάφορους και συχνά απρόσμενους τρόπους τη δραστικότητα των φαρμάκων» λέει στα «ΝΕΑ» ο Μάριος Μαρσέλος, καθηγητής Φαρμακολογίας στην Ιατρική Σχολή του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων.

Δύο ειδών αλληλεπιδράσεις

Οι αλληλεπιδράσεις φαρμάκων - αλκοόλ είναι δύο ειδών:

• Οι φαρμακοκινητικές, που οφείλονται στην επίδραση του αλκοόλ στο μεταβολισμό των φαρμάκων και εκδηλώνονται κυρίως στο ήπαρ
• Οι φαρμακοδυναμικές, κατά τις οποίες το αλκοόλ εντείνει τις δράσεις των φαρμάκων, ιδίως στο κεντρικό νευρικό σύστημα (εγκέφαλος, νωτιαίος μυελός).

Όταν ένα φάρμακο καθίσταται πιο ισχυρό από ό,τι πρέπει, μπορεί να προκληθεί ευρεία γκάμα συμπτωμάτων, από ναυτία, έμετο, πονοκέφαλο, υπνηλία και τάση λιποθυμίας μέχρι απώλεια του συντονισμού των κινήσεων, εσωτερική αιμορραγία, καρδιολογικά προβλήματα ή ακόμα και δύσπνοια, κώμα ή θάνατος.

Αντίστοιχα, αν το αλκοόλ μειώσει την αποτελεσματικότητα ενός φαρμάκου, αυτό δεν θα καταπολεμήσει την πάθηση, για την οποία το παίρνει ένας ασθενής.

Οι κίνδυνοι αυτοί είναι μεγαλύτεροι για όσους πίνουν πολύ, για όσους πάσχουν από χρόνια νοσήματα και κάνουν θεραπεία γι' αυτά, καθώς και για τους ανθρώπους ηλικίας άνω των 65 ετών.

Οι κατηγορίες

Με ποια φάρμακα παρατηρούνται συχνότερα αλληλεπιδράσεις; Είναι πολλά, απαντά ο κ. Μαρσέλος,αλλά οι κυριότερες κατηγορίες είναι οι εξής:

• Αντικαταθλιπτικά και υπνωτικά: Όσα φάρμακα προκαλούν καταστολή των λειτουργιών του εγκεφάλου εμφανίζουν συνέργεια με το αλκοόλ.
• Φάρμακα για την πίεση και την καρδιά: Το αλκοόλ μειώνει τη δραστικότητα των β-αναστολέων και επιτείνει τη δράση όλων των αντιυπερτασικών φαρμάκων.
• Φάρμακα για τη χοληστερόλη: Σε όσους παίρνουν στατίνες το αλκοόλ μπορεί να αυξήσει τα επίπεδα των τριγλυκεριδίων και να επιβαρύνει την ηπατική λειτουργία.
• Φάρμακα για το διαβήτη: Το αλκοόλ επηρεάζει τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα επί έως και 24 ώρες μετά την κατανάλωσή του, επομένως μπορεί να απορρυθμίσει ένα άτομο με διαβήτη. Ιδιαίτερα προσεκτικοί πρέπει να είναι όσοι παίρνουν σουλφονυλουρίες ή μετφορμίνη.
• Παυσίπονα: Ο χρόνιος συνδυασμός του αλκοόλ με το παυσίπονο ακεταμινοφαίνη μπορεί να επιβαρύνει την ηπατική λειτουργία. Μαζί με ασπιρίνη ή ιβουπροφαίνη μπορεί να υπάρξει ερεθισμός του στομάχου και αυξημένος κίνδυνος έλκους ή αιμορραγίας. Το αλκοόλ πρέπει να αποφεύγεται με τα οπιοειδή παυσίπονα.
• Αντιβιοτικά: Μαζί με αλκοόλ μπορεί να ερεθιστεί έντονα το στομάχι. Ιδιαίτερη προσοχή απαιτείται με τις κεφαλοσπορίνες, διότι παρεμποδίζουν το μεταβολισμό του αλκοόλ και υπάρχει κίνδυνος τοξικών εκδηλώσεων (ναυτία, έμετοι, υπόταση και λιποθυμία).